Oszustwa w VAT na rynku paliwowym - list ostrzegawczy MF

List ten został 13 listopada 2014 r. opublikowany na stronie internetowej resortu finansów.

Ministerstwo finansów poinformowało w nim, że z danych służb skarbowych wynika, iż obrót paliwami ciekłymi jest obszarem szczególnie narażonym na oszustwa podatkowe. Chodzi przede wszystkim o unikanie zapłaty lub wyłudzanie nienależnego zwrotu VAT, ale w grę wchodzą też nadużycia związane z akcyzą, gromadzeniem zapasów obowiązkowych, czy realizacją tzw. Narodowego Celu Wskaźnikowego.

Według ministerstwa istnieje niebezpieczeństwo, że uczciwi przedsiębiorcy dokonujący zakupów paliw, a także działający w branży paliwowej mogą nieświadomie stać się uczestnikami procederu. Ministerstwo namawia do zachowania szczególnej ostrożności i staranności przy podejmowaniu decyzji handlowych.

"Przedsiębiorca, oceniając wiarygodność kontrahenta i rzeczywisty charakter transakcji, powinien kierować się standardami biznesowymi, z uwzględnieniem specyfiki rynku i realiów ekonomicznych, jak również doświadczeniem wynikającym z prowadzenia działalności gospodarczej" - napisano w liście.

Według MF rozmiary wyłudzeń VAT w obrocie paliwami świadczą o tym, że mamy do czynienia ze zorganizowaną przestępczością gospodarczą. Charakterystyczną cechą zjawiska jest wykorzystanie w łańcuchu transakcji podmiotu pełniącego rolę tzw. znikającego podatnika. MF wyjaśnia, że podmiot taki nie odprowadza należnego podatku do budżetu, a jednocześnie tworzy formalne podstawy do żądania jego zwrotu lub odliczania przez inne powiązane podmioty na dalszym etapie obrotu.

Ministerstwo ostrzega, że mechanizm wyłudzenia może godzić w rzetelnych podatników. Mogą oni stracić prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu towarów.

Resort wskazał w liście najczęściej powtarzające się cechy transakcji, które prowadzą do wyłudzenia VAT. Zwykle dostawcą towaru jest nowo powstała firma (w latach 2012-2014), a jej właścicielem lub reprezentantem jest osoba młoda lub w wieku 50-60 lat bez doświadczenia w branży. Często jest to obcokrajowiec (pochodzący spoza UE), z którym utrudniony lub niemożliwy jest bezpośredni kontakt.

Polecamy: Komplet : IFK + MK + Infororganizer

Kasy fiskalne 2015 / 2016 – zwolnienia

Według MF firma taka często zmienia siedzibę bez zgłoszenia jej nowego adresu do urzędu skarbowego i organu rejestrowego. Ponadto, szczególnie przy dużej skali działalności, podmiot prowadzi działalność w tzw. wirtualnym biurze lub w wynajętym mieszkaniu. Dostawcy i odbiorcy w łańcuchu dostaw często zmieniają się bez żadnego ekonomicznego uzasadnienia, a liczba pośredników jest wyjątkowa duża.

Podejrzenie przedsiębiorcy powinien też wzbudzić rabat większy niż ok. 200 zł/1000 litrów od ceny rafineryjnej, oferta wyłącznie z dostawą do odbiorcy, zwrot kosztów transportu przy odbiorze własnym (z uwagi na brak infrastruktury i środków transportu), inne miejsce odbioru zamówionego paliwa niż siedziba bądź stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej sprzedawcy. Niepokojące powinny być też stosunkowo krótkie terminy płatności, biorąc pod uwagę rozmiar transakcji.

"Przy dokonywaniu zakupu paliw należy zwrócić szczególną uwagę na wiarygodność dostawcy oraz historię jego funkcjonowania na terenie Polski. Istotne jest, aby dostawca paliwa był podmiotem uprawnionym do obrotu paliwami na terytorium kraju, tj. posiadał odpowiednią koncesję, realizował obowiązki związane z NCW i zapasami obowiązkowymi, bądź też znajdował się w odpowiednich rejestrach Agencji Rezerw Materiałowych oraz Urzędu Regulacji Energetyki" - radzi MF w liście.

Ministerstwo prosi, by w przypadku zetknięcia się z podejrzanym procederem firmy niezwłoczne informowały o nim służby kontroli skarbowej pisząc na adres kontrola.skarbowa@mf.gov.pl lub organy ścigania.

Pod koniec sierpnia 2014 r. MF w pierwszym publicznym tzw. liście ostrzegawczym do firm poinformowało, że przedsiębiorstwa z branży elektronicznej, zwłaszcza zajmujące się obrotem telefonami komórkowymi, tabletami i konsolami do gier, narażone są na przestępstwa związane z VAT.

Według służb skarbowych istnieje niebezpieczeństwo, że uczciwi przedsiębiorcy działający w branży elektronicznej mogą nieświadomie stać się uczestnikami nielegalnego procederu. Według MF w ostatnich latach zarówno w Polsce, jak i w innych państwach UE, obserwuje się zjawisko wykorzystywania mechanizmów VAT do wyłudzania nienależnego zwrotu tego podatku lub nieodprowadzania go. Działalnością taką zajmują się zorganizowane grupy przestępcze, które angażują w proceder tzw. znikającego podatnika. (PAP)

Kalkulatory

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

LIST OSTRZEGAWCZY

Ministerstwo Finansów i Ministerstwo Gospodarki informują o zagrożeniu oszustwami w zakresie podatku VAT, zidentyfikowanymi w obrocie paliwami.

Niniejszy list kierowany jest do wszystkich podatników VAT dokonujących obrotu paliwami ciekłymi. List ma charakter wyłącznie informacyjny, co oznacza, że nie jest źródłem praw i obowiązków.

Przyczyny ostrzeżenia

Analiza ryzyka przeprowadzona przez służby skarbowe, potwierdzona wynikami postępowań kontrolnych, wskazuje, że obszarem szczególnie narażonym na unikanie zapłaty lub wyłudzanie nienależnego zwrotu VAT jest obrót paliwami ciekłymi. Działaniom tym towarzyszyć może również unikanie realizacji innych obowiązków publiczno-prawnych, takich jak podatek akcyzowy, obowiązek gromadzenia zapasów obowiązkowych, czy też realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego.

Ponieważ istnieje niebezpieczeństwo, że uczciwi przedsiębiorcy dokonujący zakupów paliw, a także działający w branży paliwowej, dokonujący obrotu zarówno transgranicznego, jak i wyłącznie krajowego, mogą nieświadomie stać się uczestnikami procederu, zachęcamy do zachowania szczególnej ostrożności i staranności przy podejmowaniu decyzji handlowych. Zawarty w niniejszym liście katalog cech charakterystycznych dla transakcji wykorzystywanych w oszustwach w podatku VAT jest tylko wyliczeniem przykładowym i nie może być traktowany jako wykaz bezwzględnych przejawów oszustwa. Ideą wskazania pewnych, powtarzających się elementów, jest poinformowanie przedsiębiorców o istniejącym ryzyku, a także umożliwienie zachowania wzmożonej ostrożności. Przedsiębiorca, oceniając wiarygodność kontrahenta i rzeczywisty charakter transakcji, powinien kierować się standardami biznesowymi, z uwzględnieniem specyfiki rynku i realiów ekonomicznych, jak również doświadczeniem wynikającym z prowadzenia działalności gospodarczej. Wartość informacyjna niniejszego listu jest ukierunkowana na zwiększenie bezpieczeństwa obrotu i uczciwej działalności gospodarczej.

W ostatnich latach, zarówno w Polsce, jak i w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej, obserwuje się niepokojące zjawisko wykorzystywania mechanizmów konstrukcji podatku od towarów i usług do uzyskiwania niezgodnych z prawem korzyści, kosztem budżetu państwa oraz innych uczestników rynku paliw. Dotyczy to przede wszystkim, uszczuplania należności budżetu państwa lub wyłudzania nienależnego zwrotu podatku. Rozmiary zjawiska, charakter i cechy procederu uprawniają do stwierdzenia, że w tej dziedzinie przejawia się aktywność zorganizowanej przestępczości gospodarczej. Charakterystyczną cechą zjawiska jest wykorzystanie w łańcuchu transakcji podmiotu pełniącego rolę, tzw. „znikającego podatnika" (missing trader). Podmiot taki nie odprowadza należnego podatku do budżetu, a jednocześnie tworzy formalne podstawy do żądania jego zwrotu lub odliczania przez inne powiązane podmioty na dalszym etapie obrotu. Taka fikcyjna konstrukcja służy do uzyskiwania uprzywilejowanej pozycji rynkowej poprzez możliwość oferowania towarów po cenach obniżonych o wartość podatku. W tę najpopularniejszą formę oszustwa w podatku VAT jednorazowo zaangażowanych jest co najmniej kilka, a nawet kilkanaście podmiotów zarejestrowanych dla celów VAT w Polsce i innych państwach UE. Skutki procederu to zarówno możliwość realnego zagrożenia konkurencyjności dla uczciwych przedsiębiorców, prowadzących działalność zgodnie z prawem i regułami rynku, poprzez zaniżanie cen o wartość nieodprowadzonego podatku, jak i bezpośrednie straty budżetu państwa, w wyniku wyłudzania zwrotów lub uszczuplania jego należności. Mechanizm ten może także stanowić niebezpieczeństwo dla rzetelnych podatników, ponieważ przepisy prawa podatkowego przewidują wyłączenie lub ograniczenie w odliczaniu podatku VAT naliczonego przy nabyciu towarów, w przypadku uczestniczenia w procederze oszustwa.

Opis mechanizmu oszustwa

Przedmiotem obrotu są towary nabyte w ramach transakcji dostawy wewnątrzwspólnotowej. Pierwszym nabywcą towarów na terytorium kraju jest, z reguły, podmiot pełniący rolę tzw. „znikającego podatnika" składający lub nieskładający deklaracji podatkowych, ale finalnie nigdy nieodprowadzający należnego podatku do urzędu skarbowego. Podmiot tego typu często zgłasza siedzibę w tzw. „wirtualnym biurze", w którym nie są wykonywane żadne czynności, jakich należałoby oczekiwać, mając na uwadze branżę i rozmiary (skala obrotów) działalności. Zazwyczaj całkowicie niemożliwy jest bezpośredni kontakt z osobami formalnie reprezentującymi podmiot. Opisany pierwszy, na terenie Polski, podmiot dokonuje szybkiej (najczęściej w tym samym lub kolejnym dniu) sprzedaży towaru do kolejnych podmiotów – ogniw łańcucha. Podmioty te formalnie spełniają obowiązki związane z rozliczeniami podatku od towarów i usług. Ich głównym celem nie jest jednak zysk na transakcji w rozumieniu rynkowym, a jedynie wydłużenie łańcucha obrotu. Często są to spółki specjalnie w tym celu utworzone. Świadomie lub w sposób niezamierzony mogą uczestniczyć w tym łańcuchu obrotu także prawidłowo działający przedsiębiorcy. Towar po cenie zaniżonej o wartość VAT, który nie został nigdy na wcześniejszych etapach obrotu odprowadzony w wyniku zastosowania oszukańczego mechanizmu, a często również o wysokość podatku akcyzowego oraz kosztów związanych z realizacją NCW i obowiązku zapasów obowiązkowych, trafia na rynek.

Charakterystyczne, najczęściej powtarzające się cechy transakcji wykorzystywanych w procederze oszustwa (pojedyncze cechy z poniższego wykazu nie muszą automatycznie stanowić przejawu oszustwa):

• dostawcą jest nowo powstała firma (w okresie 2012-2014), a jej właścicielem lub reprezentantem jest osoba młoda lub w wieku 50-60 lat bez doświadczenia w branży, często obcokrajowiec (pochodzący z krajów trzecich, spoza UE), z którym utrudniony lub niemożliwy jest bezpośredni kontakt,
• częsta zmiana siedziby bez zgłoszenia jej nowego adresu do urzędu skarbowego i organu rejestrowego,
• podmiot, szczególnie przy dużej skali działalności, zgłasza siedzibę firmy pod adresem, pod którym brak jest oznak prowadzenia działalności gospodarczej (tzw. „wirtualne biuro") lub w wynajętym lokalu mieszkalnym, nie posiada zaplecza technicznego niezbędnego do prowadzenia tego rodzaju działalności,
• dostawcy i odbiorcy w łańcuchu dostaw często zmieniają się bez żadnego ekonomicznego uzasadnienia (pojawiają się nowe firmy, ponownie uruchamiane są przedsiębiorstwa po zmianach udziałowców),
• nieuzasadniona, duża liczba podmiotów biorących udział w obrocie (w normalnych warunkach rynek dąży do wyeliminowania zbędnych pośredników w obrocie, by uzyskać jak najwyższą marżę, natomiast w oszustwie podatkowym łańcuch obrotu jest nienaturalnie długi),
• oferta cenowa określająca rabat większy niż ok. 200 złotych/1000 litrów od ceny rafineryjnej, wynikającej z istniejącego mechanizmu kształtowania cen w obrocie paliwami,
• oferowanie paliwa bez biokomponentów (np. olej napędowy B0),
• paliwa oferowane są wyłącznie z dostawą do odbiorcy lub oferowany jest zwrot kosztów transportu przy odbiorze własnym (z uwagi na brak infrastruktury i środków transportu) lub miejscem odbioru zamówionego paliwa przez nabywcę jest miejsce inne niż siedziba bądź stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej sprzedawcy,
• zachodzi bardzo szybka wymiana handlowa – natychmiastowa odsprzedaż towaru do kolejnych podmiotów,
• stosunkowo krótkie terminy płatności, biorąc pod uwagę rozmiar transakcji,
• zapłata za towar następuje na rachunek innego niż sprzedawca podmiotu gospodarczego lub na rachunek w krajach trzecich.

Przy dokonywaniu zakupu paliw należy zwrócić szczególną uwagę na wiarygodność dostawcy oraz historię jego funkcjonowania na terenie Polski. Istotne jest, aby dostawca paliwa był podmiotem uprawnionym do obrotu paliwami na terytorium kraju, tj. posiadał odpowiednią koncesję, realizował obowiązki związane z NCW i zapasami obowiązkowymi, bądź też znajdował się w odpowiednich rejestrach Agencji Rezerw Materiałowych oraz Urzędu Regulacji Energetyki.

W przypadku zetknięcia się z opisanym procederem prosimy o niezwłoczne informowanie służb kontroli skarbowej, pod adresem kontrola.skarbowa@mf.gov.pl lub organów ścigania, o wszelkich próbach uwikłania przedsiębiorcy w oszukańczy proceder.

Warszawa, 13 listopada 2014 r.