Ze względu na restrykcyjne podejście fiskusa do kontroli podatkowych w przedsiębiorstwach ważna jest rola sądów administracyjnych, które nadzorują działalność organów podatkowych. W ubiegłym roku wydały one w sumie ok. 27 tys. wyroków w sprawach podatkowych. W niemal 25 proc. przypadków były to orzeczenia uchylające decyzje fiskusa.
– To pokazuje, jak wiele jest niezgodnych z przepisami i kwestionowanych przez sądy decyzji organów podatkowych. Z drugiej strony w trakcie naszej pracy nadal obserwujemy sytuacje, w których sądy administracyjne wydają wyroki, z którymi trudno się zgodzić. Naszym zdaniem są dwie przyczyny tej sytuacji: pierwsza to niezrozumiałe przepisy, które wydają się być niezgodne z logiką życiową i realiami gospodarczymi. Druga przyczyna jest taka, że czasami sądy, interpretując przepisy, wykazują się niezrozumieniem realiów biznesowych – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes Paweł Fałkowski, doradca podatkowy w firmie doradczej Alto.
NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!
Część wyroków w sprawach podatkowych budzi zastrzeżenia – zarówno samych podatników, jak i ekspertów. Jednak nie zawsze jest to wynik profiskalnej wykładni. Przyczyna dyskusyjnych orzeczeń często leży w niedoskonałości prawa. Polskie przepisy podatkowe są bardzo skomplikowane, dlatego nawet doświadczeni doradcy mają problem z oszacowaniem szans na wygraną w sądzie administracyjnym.
Specjalizująca się w doradztwie podatkowym kancelaria Alto stworzyła ranking wyroków sądowych w sprawach podatkowych uznawanych za najbardziej kontrowersyjne. Na pierwszy ogień wzięto rozstrzygnięcia, które zapadły w sądach administracyjnych w zeszłym roku. Na czele znalazły się orzeczenia dotyczące obu podatków dochodowych – od osób fizycznych (PIT) i prawnych (CIT), jak i od towarów i usług (VAT).
W przypadku PIT i CIT najbardziej dyskusyjne – zdaniem doradców podatkowych – były werdykty, według których do kosztów działalności nie można zaliczyć kary umownej zmniejszającej stratę firmy ani szkód spowodowanych atakiem hakerskim czy przedawnionej wierzytelności przy jej sprzedaży.
– W jednym z takich orzeczeń sąd administracyjny uznał, że podatnik nie ma prawa ująć w kosztach podatkowych wydatków związanych z karą umowną zapłaconą kontrahentowi po odstąpieniu od umowy. Sytuacja wydaje się normalna w ramach prowadzenia działalności gospodarczej – po prostu pewien kontrakt przestał być opłacalny, przedsiębiorcy bardziej opłacało się odstąpienie od tego kontraktu i zapłacenie niższej kary umownej niż ponoszenie większych kosztów. Kwestia, która wydaje się dość logiczna i zrozumiała dla przedsiębiorców i podatników, nie znalazła zrozumienia przed sądem. Podatnik niestety przegrał sprawę i nie pozwolono mu zaliczyć tego wydatku do kosztów uzyskania przychodu – wyjaśnia Paweł Fałkowski.
W przypadku VAT za najbardziej kontrowersyjne eksperci uznali decyzję, według której wynajem pracownikowi samochodu jest czynnością sztuczną, a zapłata kartą paliwową za benzynę nie uprawnia do odliczenia naliczonego podatku. Innym przykładem może być rozstrzygnięcie Trybunału Sprawiedliwości UE ustanawiające wyższą stawkę na e-book niż na tradycyjną książkę. O ile stawka VAT na książki papierowe jest obniżona i wynosi 5 proc., o tyle stawka VAT na e-booki cały czas jest stawką podstawową i wynosi 23 proc.
– Takich wyroków sądów administracyjnych jest bardzo dużo, one dotyczą zarówno sytuacji specyficznych, z którymi ma do czynienia ograniczona liczba podatników, lecz także są wyroki, które dotyczą bardzo wielu przedsiębiorców i mają dość istotny wpływ na ich funkcjonowanie i sytuację finansową –wskazuje doradca podatkowy w firmie doradczej Alto.