Przerwanie biegu przedawnienia w postępowaniu egzekucyjnym

Zagadnienie to wywoływało na tyle poważne wątpliwości w orzecznictwie i doktrynie, że NSA zdecydował się rozpatrzeć powyższe zagadnienie w składzie siedmiu sędziów. Jest to o tyle istotne, iż do tej pory przed Naczelnym Sądem Administracyjnym zapadały wcześniej wyroki, w których sąd dochodził do przekonania, że w sytuacji w której egzekucja została wszczęta na podstawie ostatecznej decyzji, nawet jej uchylenie nie działa wstecz (tak m.in.: I FSK 1248/15 i I GSK 607/15).

W opozycji do tego stanowiska pozostawał drugi pogląd – korzystny dla podatników – sprowadzający się do unicestwienia skutku w postaci przerwania terminu przedawnienia w związku z uchyleniem ostatecznej decyzji określającej zobowiązanie podatkowe i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania.

Na kanwie tego orzeczenia NSA przypomniał, że wydanie decyzji określającej w podatku VAT ma charakter deklaratoryjny. 

Zgodnie z kolei z art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej, zasadą jest, iż zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności. NSA przypomniał także o uchwale I FPS 8/13 z 28 kwietnia 2014 r., zgodnie, z którą uchylenie postanowienia o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności i umorzenie administracyjnego postępowania egzekucyjnego powoduje unicestwienie skutków materialnoprawnych zastosowanych środków egzekucyjnych

. W konsekwencji uznano, że naruszenie prawa przez organy władzy publicznej nie może dawać im korzyści w postaci dłuższego okresu przedawnienia zobowiązań podatkowych.

Podsumowując

Najnowsza uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego może definitywnie położyć kres sporom na temat skutków uchylenia ostatecznej decyzji w zakresie prowadzonego postępowania egzekucyjnego. Taki punkt widzenia NSA jest całkowicie  zbieżny z postawą forsowaną przez prawników Kancelarii w sporach z organami administracji publicznej i niewątpliwie korzystnie wpłynie na dochodzenie swych praw przez podatników pokrzywdzonych działaniami organów egzekucyjnych.

prof. Adam Mariański