REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Podsłuchy w postępowaniach podatkowych - 7 sędziów NSA oceni, czy są legalne

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Chałas i Wspólnicy
Kancelaria Prawna
Podsłuchy w postępowaniach podatkowych - 7 sędziów NSA oceni, czy są legalne
Podsłuchy w postępowaniach podatkowych - 7 sędziów NSA oceni, czy są legalne
Własne

REKLAMA

REKLAMA

Naczelny Sąd Administracyjny w kwietniu 2018 r. postanowieniem I FSK 1860/17 przedstawił do rozpoznania składowi siedmiu sędziów zagadnienie wykorzystywania przez organy skarbowe materiałów z podsłuchów rozmów w prowadzonych postępowaniach podatkowych. Temat ten budzi poważne wątpliwości, bowiem wykorzystanie tego typu materiału dowodowego w postępowaniu podatkowym prowadzonym np. w zakresie przestępstwa karuzelowego, powinno jednoznacznie wskazywać, że materiały te zostały zgromadzone w sposób legalny.

Niestety w ramach rozpatrywanych skarg na decyzje określające zobowiązania podatkowe, legalność gromadzenia i dokumentowania materiałów operacyjnych rodzi obawy NSA. Stanowisko siedmiu sędziów będzie miało olbrzymi wpływ zarówno na poziom ochrony praw podatnika, jak i na rozstrzygnięcie przez sądy administracyjne setek decyzji wymiarowych, wydanych w zakresie oszustw vatowskich.

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

W konsekwencji będzie to miało bezpośredni wpływ na poziom dochodów podatkowych. W sytuacji uznania, że wydane decyzje podatkowe głównie w oparciu o materiał operacyjny z postępowania karnego, wydane zostały z naruszeniem prawa, gdyż nie pozwalały podatnikom uzyskania dostępu do materiałów, które stanowiły główny dowód na świadomy udział w oszustwie, organy podatkowe zmuszone będą do dokonywania zwrotów zabezpieczonych lub zarachowanych kwot należności podatkowych na rzecz kontrolowanych podmiotów.

NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Polecamy: INFORLEX Biznes

REKLAMA

Dokąd sięga ingerencja organów państwa?

W oparciu o art. 7 Konstytucji, organy władzy publicznej działając na podstawie i w granicach prawa, posiadają kompetencje ustawowe do wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych, między innymi do przechwytywania i utrwalania rozmów, sms-ów, wiadomości mailowych czy prowadzonych dialogów na pomocą internetowych komunikatorów. Wielu obywateli nie ma świadomości, że poza organami ścigania – tj. prokuratura, policja, CBA, ABW, działania operacyjno-rozpoznawcze to także integralne zadanie organów skarbowych.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Można stwierdzić, iż ustawa o KAS traktuje te uprawnienia jako swój olbrzymi atut pod względem podnoszenia skuteczności walki z oszustwami podatkowymi. I trudno byłoby przyjąć, że tak nie jest. Jednocześnie w świetle prawa unijnego, prezentowanego w tym zakresie przez TSUE wynika, organy podatkowe w celu ustalenia, czy doszło do nadużycia podatkowego np. w zakresie VAT, mogą wykorzystać dowody uzyskane w ramach prowadzonego równolegle i niezakończonego postępowania karnego, o czym nie będzie wiedział podatnik.

Wykorzystanie to podyktowane jest warunkiem, że uzyskanie tych dowodów w ramach określonego postępowania karnego i włączenie ich jako materiału dowodowego w kontroli podatkowej nie będzie naruszać praw zagwarantowanych prawem Unii. Warto przyjąć, w ślad za stanowiskiem prezentowanym w orzecznictwie krajowym, że dotychczas materiały operacyjne, dopuszczone jako dowód w sprawie karnej korzystały z domniemania legalnego zgromadzenia, przy jednoczesnym posiadaniu pełnej wartości procesowej. Stąd też fiskus mógł je wykorzystywać w toku postępowania podatkowego, stosownie do reguł wynikających z art. 187 § 1 i art. 191 Ordynacji podatkowej.

Prawo do obrony podsłuchiwanego

Problem poddany do rozpatrzenia składowi siedmiu sędziów, jest następstwem utrwalonego stanowiska sądów administracyjnych i karnych, że transkrypcje, słowne przekłady zapisów dźwiękowych rozmów nie są samoistnym ani pierwotnym dowodem, na którym może oprzeć się sąd. Przedsiębiorcy muszą mieć jednak świadomość, że co do zasady dowodami w postępowaniu podatkowym może być wszystko, co przyczyni się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem, jak również w szczególności materiały zgromadzone w toku postępowania karnego, w sprawach o przestępstwa lub wykroczenia skarbowe (art. 180 § 1 i art. 181 Ordynacji podatkowej).

Mimo wszystko NSA doszedł do wniosku, że w przypadku wykorzystania w toku postępowania podatkowego dowodu w postaci transkrypcji z podsłuchu, do której nie dołączono nagrania, stanowi ograniczanie prawa podatnika do czynnego udziału w takim postępowaniu. Kontrolowany nie może dokonać jakiejkolwiek weryfikacji prawidłowości takiego zapisu, możliwości wypowiedzenia się w sprawie tak zgromadzonego materiału. NSA poddaje pod rozważanie tezę, że może stanowić to niepożądaną ingerencję organów państwa, która narusza prawa podstawowych jednostek. Stąd też NSA w celu możliwości zagwarantowania obrony podatnika, przyjął za zasadne pochylenie się nad wieloletnią praktyką organów podatkowych, dopuszczania jako dowodu w postępowaniu podatkowym materiału z czynności operacyjnych, którego nie można właściwie ujawnić – odtworzyć na rozprawie- m.in. protokołów, transkrypcji, bez dostępu do nagrań. NSA podkreśla, że rozstrzygnięcia wymaga problem czy materiał operacyjny zdobyty został w zgodzie z obowiązującymi przepisami oraz czy dowodem w postępowaniu podatkowym mogą być wyłącznie pisemne zapisy z podsłuchanej rozmowy (np. protokół, stenogram), pomimo niezaprzeczalnego faktu, że mogą one stanowić zasadniczą wartość dowodową w postępowaniu karnym.

Niepokoje skarbówki

Zanim doczekamy się stanowiska siedmiu sędziów, można jednoznacznie wskazać, chociażby z racji niejawności materiałów operacyjnych gromadzonych przez organy ścigania, jak i organy KAS, że obecne ramy prawne nie umożliwiają organom podatkowym włączanie tego typu materiałów, które nie zostały odtajnione, do akt postępowania podatkowego. Tym bardziej trudne do zrealizowania będzie włączenie do akt sprawy podatkowej materiałów operacyjnych w trakcie gromadzenia dowodów w postępowaniu karnym przed postawieniem zarzutów popełnienia przestępstwa skarbowego. Czy spotka to się z akceptacją prokuratorów?

Kolejną kwestią jaka może być bardzo problemowa dla fiskusa, bez wątpienia jest to, że prawo nie przewiduje na chwilę obecną uprawnienia organów podatkowych do samodzielnej samooceny legalności stosowanych technik operacyjnych stosowanych w ramach struktur danej jednostki KAS. Dogmatycy prawa, w świetle prezentowanej problematyki, poddawać mogą rozważaniu – inną podstawową kwestię - w jaki sposób organ przygotowawczy, nie mając ostatecznej decyzji wymiarowej lub decyzji podatkowej, której nie nadano rygoru natychmiastowej wykonalności, zgromadził dowody na popełnienie przestępstwa podatkowego lub narażenie budżetu państwa na uszczuplenie? Czy można je oszacować i udowodnić wyłącznie w oparciu o materiał operacyjny? Być może… jest to jeden z elementów skuteczności KAS, dążącej do stworzenia efektywnego systemu podatkowego, przyjaznego dla uczciwego biznesu, a nie przestępców.

dr Alicja Tołwińska, Managing Associate, Doradca Podatkowy Grupa Chałas i Wspólnicy - Law | Tax & Finance | Accounting

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ministerstwo Finansów i KAS: budujemy Tax Morale. Czy moralność podatkowa zastąpi mechanizmy kontroli podatkowej?

W dniu 28 października 2025 r. w Ministerstwie Finansów odbyła się konferencja na temat moralności podatkowej w społeczeństwie i gospodarce. Uczestnikami spotkania byli m.in. wiceminister finansów Szef KAS Marcin Łoboda, przedstawiciele szwedzkiej administracji podatkowej, Krajowej Administracji Skarbowej, środowiska naukowego i biznesu. Spotkanie było okazją do dyskusji na temat budowania moralności podatkowej i jej wpływu na skuteczność poboru podatków.

Jak dobrze żyć (efektywnie współpracować) z księgowym? Przychody, koszty, bartery, dokumenty. Praktyczne rady dla twórców internetowych i influencerów

Jesteś influencerem, twórcą internetowym, a może dopiero zaczynasz swoją przygodę z działalnością online? Niezależnie od etapu, na którym jesteś – prędzej czy później przyjdzie moment, w którym będziesz musiał zmierzyć się z rozliczeniami podatkowymi. Współpraca z księgowym to w takim przypadku nie tylko konieczność, ale przede wszystkim ogromne ułatwienie i wsparcie w prowadzeniu legalnej, uporządkowanej działalności twórczej.

Zwolnienia z kasy fiskalnej – aktualne przepisy i wyjątki 2025

Kasy fiskalne od lat stanowią nieodłączny element prowadzenia działalności gospodarczej. Z jednej strony są narzędziem do rejestrowania sprzedaży, z drugiej wspomagają rozliczenia podatkowe, zapewniając transparentność transakcji pomiędzy sprzedawcą i nabywcą.

Cypr staje się rajem dla polskich emigrantów. Skarbówka potwierdza korzystne zasady ryczałtu od przychodów zagranicznych

Przełom w interpretacji Krajowej Informacji Skarbowej! Fiskus potwierdził, że osoby przenoszące rezydencję podatkową do Polski mogą objąć ryczałtem wszystkie swoje przychody zagraniczne – od dywidend i kryptowalut po nieruchomości. Dla zamożnych reemigrantów to szansa na ogromne oszczędności i najkorzystniejsze warunki podatkowe w historii.

REKLAMA

KSeF pomoże uszczelnić budżet. MF liczy na 18,7 mld zł wpływów w 2026 roku

Dzięki zmianom w podatkach i uszczelnieniu systemu za pomocą KSeF, Polska może w 2026 roku zyskać nawet 18,7 mld zł. Wśród planowanych działań są m.in. podwyżki CIT dla banków, wyższe stawki VAT i akcyzy oraz ograniczenie liczby osób nielegalnie zatrudnionych w budownictwie.

Samochód osobowy w firmie - zmiany w limitach od 1 stycznia 2026 r. Jak rozliczać auta kupione do końca 2025 roku?

Zmiany w prawie podatkowym potrafią zaskakiwać. Szczególnie wtedy, gdy istotne przepisy wprowadzane są niejako „tylnymi drzwiami”. Tym razem mamy do czynienia z modyfikacją, która znacząco wpłynie na sposób rozliczania kosztów związanych z nabyciem samochodów osobowych.

Rezerwa finansowa w firmie to nie luksus - to konieczność. Jak wyliczyć i budować rezerwę na nagłe sytuacje

Wielu właścicieli firm mówi: „Nie mam z czego odkładać, wszystko idzie na bieżące wydatki.” Inni: „Jak będą wolne środki, to coś odłożę.” Problem w tym, że te wolne środki rzadko kiedy się pojawiają. Albo jeśli już są – szybko znikają. A potem przychodzi miesiąc bez wpłat od klientów, niespodziewany wydatek albo gorszy sezon. I nagle z dnia na dzień zaczyna brakować nie tylko pieniędzy, ale też spokoju, decyzyjności, kontroli. To nie pech. To brak bufora.

100 dni do KSeF – co się zmieni już od lutego 2026 roku?

Już od 1 lutego 2026 r. duże firmy będą wystawiać wyłącznie e‑faktury w KSeF, a wszyscy podatnicy będą je odbierać elektronicznie. Od kwietnia obowiązek rozszerzy się na pozostałych przedsiębiorców, wprowadzając jednolity, ustandaryzowany obieg faktur i koniec papierowych dokumentów.

REKLAMA

Skarbówka potwierdza: darowizny od rodzeństwa zwolnione z podatku nawet przy wspólności majątkowej

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że darowizny pieniężne od rodzeństwa są zwolnione z podatku, nawet jeśli darczyńcy mają wspólność majątkową. Kluczowe jest jedynie terminowe zgłoszenie darowizny i udokumentowanie przelewu. To dobra wiadomość dla wszystkich, którzy otrzymują wsparcie finansowe od bliskich.

Nowa opłata cukrowa uderzy w małe firmy? Minister ostrzega przed katastrofą dla MŚP

Minister Agnieszka Majewska, Rzecznik MŚP, ostrzega przed skutkami nowelizacji „podatku cukrowego”. Zwraca uwagę, że projekt zmian w ustawie o zdrowiu publicznym przygotowany przez Ministerstwo Finansów może nadmiernie obciążyć najmniejsze firmy. Nowe przepisy dotyczące opłaty cukrowej mają – wbrew intencjom resortu – rozszerzyć obowiązki sprawozdawcze i podatkowe także na mikro i małych przedsiębiorców.

REKLAMA