Zapowiadane przez rzecznika ZUS kontrole mają zweryfikować zasadność udzielonego wsparcia firmom, które z niego skorzystały przede wszystkim w zakresie dwóch elementów: 3-miesięcznego zwolnienia z opłacania składek ZUS oraz świadczeń postojowych dla zleceniobiorców i samozatrudnionych. Udzielenie wsparcia w ramach tych dwóch elementów tarczy antykryzysowej było dyktowane spełnieniem przez podmiot określonych w ustawie warunków.
Według informacji przekazanej przez ZUS, oferowana pomoc przedsiębiorcom konieczna była natychmiastowo, dlatego udzielana była w ogromnym stopniu na podstawie przedstawionych przez podmiot oświadczeń i wniosków, a nie dogłębnej weryfikacji sytuacji gospodarczej danego wnioskodawcy. Według rzecznika ZUS, sprawdzenie spełnienia warunków przez podmiot będzie możliwe po zakończeniu pandemii i będzie miało miejsce w asyście Krajowej Administracji Skarbowej.
Ilość zmian oraz krótkie terminy pomiędzy wprowadzanymi kolejno tarczami, mogą sprawić, że kontrola ZUS będzie jednak bardzo utrudniona. Przepisy zmieniały się kilkakrotnie, a wprowadzane w ciągu trzech miesięcy cztery ustawy uzupełniały nawzajem zawierane przez siebie elementy, rozszerzały ich zastosowanie lub zupełnie zmieniały postanowienia zawarte w ustawie poprzedniej. Dlatego dokładna weryfikacja terminów wprowadzania kolejnych zmian, terminów składanych przez podmioty wniosków i oświadczeń oraz wypłata świadczeń może być problematyczna.
Zwolnienie z opłacania składek ZUS dla podmiotów zarejestrowanych przed 1 kwietnia 2020 roku składało się z:
- Pełnego zwolnienia ze składek na trzy miesiące (marzec, kwiecień i maj 2020 roku) obejmującego:
- przedsiębiorstwa, które na 29 lutego, 31 marca lub 30 kwietnia br. (w zależności od daty zgłoszenia firmy jako płatnika składek) zgłaszały do ubezpieczeń do 9 osób,
- samozatrudnionych z przychodem do 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia, którzy opłacają składki tylko za siebie,
- spółdzielnie socjalne,
- osoby duchowne.
- Pełnego zwolnienia ze składek na dwa miesiące (kwiecień i maj 2020) obejmującego samozatrudnionych, którzy opłacają składki tylko za siebie, z przychodem powyżej 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia i dochodem niższym niż 7000 zł.
- Zwolnienia z połowy składek na trzy miesiące (za marzec, kwiecień i maj br.) obejmującego małe firmy, które na 29 lutego, 31 marca lub 30 kwietnia br. (w zależności od daty zgłoszenia firmy jako płatnika składek) zgłaszały do ubezpieczeń od 10 do 49 osób.
- Zwolnienia ze składek na ubezpieczenie zdrowotne obejmującego przedsiębiorców korzystających z ulgi na start z przychodem nie wyższym niż 3-krotność przeciętnego wynagrodzenia albo przychodem powyżej 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia i jednocześnie dochodem niższym niż 7000 zł.
Świadczenie postojowe dla samozatrudnionych oraz zleceniobiorców spowodowane przestojem w gospodarce związanym z pandemią przysługuje maksymalnie trzykrotność wypłacenia świadczenia w wysokości 2080 zł (samozatrudnienie- bez limitu przychodu; zleceniobiorcy- o przychodzie poniżej 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia). Postojowe w wysokości 1300 zł przysługuje samozatrudnionym rozliczającym się w formie karty podatkowej i jednocześnie zwolnionych z VAT. Dla zleceniobiorców, których przychód z umów cywilnoprawnych nie przekracza 1300 zł miesięcznie, świadczenie postojowe wynosi sumę wynagrodzeń z tytułu umów cywilnoprawnych.
Według ekspertów zajmujących się sprawami ubezpieczeń społecznych, udowodnienie przez ZUS nieprawidłowości w pobieraniu świadczeń lub zwolnień opłacania składek będzie bardzo trudne ze względu na poziom skomplikowania przepisów i dużego pola do ich interpretacji. Osoby, które pozwoliły sobie na lekkie naciągnięcia przepisów na swoją korzyść, wynikających z możliwości interpretacyjnych, nie powinny mieć z tego tytułu problemów. Nie dotyczy to oczywiście przypadków, w których wnioskodawca wprost i umyślnie poświadczył nieprawdziwe informacje o sytuacji swojego przedsiębiorstwa.
Szymon Kwasigroch
Systim.pl
Polecamy: Przedsiębiorca w kryzysie (PDF)