COVID-19. Zwolnienia z obowiązku opłacania składek ZUS nie podlegają opodatkowaniu

Posłanka Barbara Dolniak wystosowała do ministra finansów interpelację poselską (nr 6061), wskazując, że tarcza antykryzysowa 1.0 wprowadzona z końcem marca 2020 r. zakładała szeroko zakrojoną pomoc dla mikro-, małych oraz średnich przedsiębiorców. Wśród pakietu pomocowego znalazła się również możliwość umorzenia składek ZUS za okres marzec-maj 2020 r. Jej zdaniem, nikt jednak z rządzących nie wziął pod uwagę okoliczności, iż umorzenie składki ZUS za konkretny miesiąc powoduje wzrost podatku dochodowego danego przedsiębiorcy. Tym samym przedsiębiorcy, wobec których umorzono składki ZUS za okres marzec-maj 2020 r., w rzeczywistości kwotę, którą opłaciliby składkę, oddadzą państwu w postaci podatku dochodowego w każdym jednym miesiącu, w którym korzystają z umorzenia w ZUS-ie.

Wobec powyższego chciała się dowiedzieć czy Ministerstwo Finansów przewidziało narzędzia, które spowodują, iż brak opłacenia składki w ZUS nie spowoduje wzrostu podatku dochodowego przedsiębiorcy? Jeśli tak, to o jakich narzędziach mowa? Jeśli nie, to z jakich powodów? A także, czy Ministerstwo Finansów planuje wprowadzenie do pakietu pomocowego dla przedsiębiorców możliwości nieopłacania podatku dochodowego za okres marzec-maj 2020 r. na wzór umorzenia składek ZUS w tożsamym okresie?

Ministerstwo Finansów wyjaśniło, co następuje:

Należy mieć na uwadze, że aby przedsiębiorca (osoba fizyczna) mógł odliczyć, albo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów składki na ubezpieczenie społeczne, musi te składki zapłacić. Obowiązujące przepisy stanowią, iż składki na ubezpieczenia społeczne, zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 2 oraz art. 30c ust. 2 ustawy PIT¹, pomniejszają podstawę obliczenia podatku, ale tylko jeżeli zostały faktycznie zapłacone w roku podatkowym. Tym samym w przypadku zwolnienia z opłacania składek na własne ubezpieczenie społeczne nie ma podstaw, żeby ich wysokość była odliczana od podstawy opodatkowania. Podobnie w przypadku zaliczenia tych składek do kosztów uzyskania przychodów. Tylko faktycznie zapłacone składki mogą być kosztem uzyskania przychodów.

Zatem dla przedsiębiorców, którzy z uwagi na sytuację gospodarczą nie osiągają dochodów lub ponoszą straty, zwolnienie z obowiązku płacenia składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oznacza poprawę ich sytuacji finansowej, ponieważ nie ponoszą wydatku z tytułu opłacania tych składek.

Zabezpieczeniem przed wzrostem obciążeń przedsiębiorcy podatkiem dochodowym jest rozwiązanie przyjęte w art. 31zx ustawy COVID-19². W świetle tej regulacji przychody z tytułu zwolnienia z obowiązku opłacania składek nie stanowią przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych. Zatem przychody te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Odnosząc się do pytania: Czy Ministerstwo Finansów planuje wprowadzenie do pakietu pomocowego dla przedsiębiorców możliwości nieopłacania podatku dochodowego za okres marzec-maj 2020 r. na wzór umorzenia składek ZUS w tożsamym okresie?

Na wstępie należy zauważyć, że podatek dochodowy (zarówno podatek dochodowy od osób fizycznych - PIT, jak i podatek dochodowy od osób prawnych - CIT) rozliczany jest od dochodów osiągniętych w roku podatkowym i ostatecznie jego wysokość określana jest po upływie tego okresu. W trakcie roku podatkowego od dochodów płacone są zaliczki na podatek dochodowy.

W wyniku sytuacji, z którą mamy obecnie do czynienia, dochodzi do zmniejszenia wysokości osiąganych dochodów albo dochody te w ogóle nie występują. Zatem rzutuje to w bezpośredni sposób na wysokość zaliczek płaconych na ogólnych zasadach. Zaliczki te ulegają odpowiedniemu zmniejszeniu albo w ogóle nie występują.

Podkreślić należy, że wprowadzenie rozwiązania polegającego na zwolnieniu z podatku dochodowego, co skutkowałoby brakiem obowiązku opłacania zaliczek na podatek dochodowy nie jest pomocne w sytuacji, gdy przychody przedsiębiorcy znacznie spadły albo przedsiębiorca w ogóle ich nie osiąga.

Dlatego też wprowadzenie takiego zwolnienia nie stanowiłoby skutecznego narzędzia wsparcia przedsiębiorców, których sytuacja uległa najbardziej istotnemu pogorszeniu.

Zamiast powyższego, wprowadzono inne rozwiązania, które zapewniają skuteczniejszą ochronę przedsiębiorców niż zwolnienie ich z obowiązku płacenia zaliczek na podatek w okresie marzec - maj 2020 r., przykładowo:

- w przypadku tzw. „małych podatników”, którzy w 2020 r. wybrali uproszczoną formę płacenia zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych albo podatek dochodowy od osób prawnych, wprowadzona została możliwość rezygnacji z tej formy płacenia zaliczek. Z prawa tego mogą skorzystać mali podatnicy, którzy wskutek sytuacji związanej z pandemią COVID-19 ponoszą negatywne konsekwencje ekonomiczne³. Wybierając zaliczki uproszczone, podatnik jest obowiązany wpłacać zaliczki w stałej kwocie, bez względu na wysokość bieżących dochodów lub ponoszenia strat. Dlatego możliwość rezygnacji z tej formy płacenia zaliczek i przejście na zasady ogólne, może spowodować, że z uwagi na niskie przychody podatnika obowiązek wpłacania zaliczek na podatek w ogóle nie wystąpi, albo zaliczki będą znacznie niższe niż w przypadku płatności w formie uproszczonej.

- takim rozwiązaniem jest również odroczenie terminu do rozliczenia podatku dochodowego za 2019 r. dla podatników podatku dochodowego od osób prawnych. Wprowadzono odroczenie terminu do złożenia zeznania CIT-8 i wpłaty należnego podatku wykazanego w zeznaniu albo różnicy między podatkiem należnym od dochodu wykazanego w tym zeznaniu a sumą należnych zaliczek za okres od początku roku⁴. Odroczenie terminu obejmuje wszystkich podatników podatku dochodowego od osób prawnych z tym, że w przypadku podatników osiągających wyłącznie dochody wolne od podatku na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy CIT⁵ a także tych podatników, dla których przychody z działalności pożytku publicznego, o której mowa w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie⁶, stanowią co najmniej 80% wszystkich przychodów, termin odroczono do 31 lipca 2020 r. Odroczenie dotyczy podatników, których rok podatkowy zakończył się w okresie od 1 grudnia 2019 r. do 31 marca 2020 r. Natomiast w przypadku pozostałych podatników, termin został przesunięty do dnia 31 maja 2020 r. i dotyczy podatników, których rok podatkowy zakończył się w okresie od dnia 1 grudnia 2019 r. do dnia 31 stycznia 2020 r.

Z kolei dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych wprowadzono rozwiązanie pozwalające na miesięczne opóźnienie w złożeniu rocznego zeznania za 2019 r. i wpłacenia należnego podatku, bez narażania się na sankcje karne. Na podstawie art. 15zzj ustawy COVID19, przyjęto, że złożenie organowi podatkowemu zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) za 2019 r. oraz wpłacenie należnego podatku dochodowego od osób fizycznych po upływie terminu na jego złożenie, nie później jednak niż w terminie do 31 maja 2020 r. jest równoznaczne ze złożeniem przez podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych zawiadomienia, o którym mowa w art. 16 § 4 Kks⁷, tj. zawiadomienia dla celów tzw. czynnego żalu. W takim przypadku organ nie wszczyna postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, a wszczęte umarza.

Ponadto zauważyć należy, że podatnicy, którzy znajdują się w trudnej sytuacji ekonomicznej mają prawo wystąpić o ulgi podatkowe w indywidualnych sprawach, na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej⁸. Zgodnie z art. 22 § 2a Ordynacji podatkowej, organ podatkowy, na wniosek podatnika, ogranicza pobór zaliczek na podatek, jeżeli podatnik uprawdopodobni, że zaliczki obliczone według zasad określonych w ustawach podatkowych byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego od dochodu lub zysku przewidywanego na dany rok podatkowy. Z powołanego przepisu wynika, że jeżeli podatnik uprawdopodobni, że zaliczki byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku od dochodu lub zysku przewidywanego za cały rok podatkowy, organ podatkowy jest zobligowany do podjęcia decyzji ograniczającej pobór zaliczek.

Z kolei na podstawie upoważnienia zawartego w art. 15za ust. 2 ustawy COVID-19 zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 kwietnia 2020 r. w sprawie zaniechania poboru odsetek za zwłokę od niektórych zaległości podatkowych z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za 2019 r. w związku z COVID-19 (Dz. U. poz. 728). Z rozporządzenia tego wynika, że w przypadku dokonania wpłaty wynikającej z zeznania PIT za 2019 r. w okresie od dnia 1 maja 2020 r. do dnia 1 czerwca 2020 r., nastąpi zaniechanie poboru odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej.

Ponadto, w art. 15za ust. 1 ustawy COVID-19 przewidziano szczególne rozwiązanie, które ma na celu ułatwienie wywiązywania się przez podatników z decyzji ratalnych i odroczeniowych dotyczących podatków stanowiących dochód budżetu państwa. Polega ono na tym, że w decyzji wydanej na podstawie art. 67a § 1 pkt 1 lub 2 Ordynacji podatkowej, na podstawie wniosku złożonego w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonych w związku z COVID-19 albo w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu, nie ustala się opłaty prolongacyjnej.

Polecamy: Przedsiębiorca w kryzysie (PDF)

___________________________

¹ Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą PIT”.

² Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym od 18 kwietnia 2020 r, zwana dalej „ustawą COVID-19”.

³ Art. 52r ustawy o PIT i art. 38j ustawy o CIT.

⁴ Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 marca 2020 r. (Dz. U. poz. 542).

⁵ Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 865, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą CIT”.

⁶ Dz. U. z 2019 r. poz. 688, z późn. zm.

⁷ Ustawa z dnia 10 września 1999 r. ustawy - Kodeks karny skarbowy (Dz.U. z 2020 r. poz. 19, z późn zm.).

⁸ Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa ( Dz.U. z 2019 r. poz. 900, z późn zm.).

Chcesz dowiedzieć się więcej, sięgnij po nasze publikacje

KOMPLET: VAT zmiany od 1 lipca 2021 + JPK_VAT + VAT w e-commerce

Tylko teraz

99,00 zł

119,70 zł

Przejdź do sklepu