Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z 18 marca 2014 r., II UK 449/13.
Rozpatrywana przez SN sprawa dotyczyła sytuacji, w które pracownicy zatrudnieni w spółce cywilnej mieli równocześnie zawarte umowy zlecenia z inną bliźniaczą spółką cywilną o podobnym profilu (handel, usługi transportowe) oraz tej samej siedzibie. Mimo, że spółki prawnie funkcjonowały jako dwa oddzielne podmioty, wspólnikami były te same osoby.
Spółki podpisały ze sobą umowy o współpracy. Zakresy zadań wykonywanych na podstawie umowy o pracę dla jednej ze spółek oraz umowy zlecenia dla drugiej spółki w znacznym stopniu się pokrywały. ZUS uznał, że spółka cywilna, która zatrudnia pracowników na podstawie umowy o pracę, powinna odprowadzać składki także od wynagrodzenia z tytułu umów zlecenia spółki bliźniaczej. Wskazał, że skoro pracownicy wykonywali zadania na rzecz pracodawcy to ma prawo zażądać od niego zapłaty należności.
Ozusowanie umów zleceń nie tak prędko?
Polecamy: Samochód po zmianach od 1 kwietnia 2014 - multipakiet
O ile sąd I instancji nie podzielił stanowiska ZUS, o tyle Sąd Apelacyjny w Gdańsku orzekł o zobowiązaniu spółki cywilnej do zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia z tytułu umów zlecenia.
Zdaniem sądu, spółka cywilna nie ma podmiotowości prawnej (mają ją wspólnicy), wobec tego praca świadczona przez pracowników - czy to w ramach umowy zlecenia, czy umowy o pracę - jest świadczona na rzecz wspólników, a nie spółki. W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny w Gdańsku uznał, że skoro ma miejsce tożsamość struktury i funkcji podmiotów, to składki na ubezpieczenia społeczne powinny być odprowadzane w ramach stosunku pracy również od wynagrodzenia z tytułu umów zlecenia.
Sąd Najwyższy odrzucił skargę kasacyjną spółki cywilnej, a tym samym potwierdził zasadność dochodzenia przez ZUS zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia z tytułu umów zlecenia.
SN wprawdzie nie podzielił stanowiska Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, że to wspólnicy a nie spółka cywilna jest pracodawcą, ale przyjął, że pomiędzy spółkami cywilnymi istniała ścisła współzależność, która powodowała, że obie spółki były beneficjentami pracy świadczonej na podstawie umowy zlecenia. Obie spółki, choć formalnie i lokalowo oddzielone, działały pod jednym dachem. Zakres obowiązków pracowników na etacie w jednej spółce i na zleceniu w drugiej w znacznej mierze się pokrywał. SN stwierdził także, że w świetle przepisów ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych za pracownika uważa się także osobę, która wykonuje pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.
Umowa zlecenia ze współmałżonkiem - składki ZUS
Nawet gdy umowa zlecenia jest zawarta z podmiotem, który nie jest pracodawcą zleceniobiorcy, pracodawca może być obciążony obowiązkiem zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia.
Kluczowe jest w tym zakresie ustalenie, czy pracę wykonywaną w ramach umowy zlecenia można uznać za pracę wykonywaną na rzecz pracodawcy, który zatrudnia pracownika.
Podyskutuj o tym na naszym FORUM