Zapewne w wielu przypadkach zdarzało się, że osoby które miały w głowie pewien pomysł na własną firmę, przerażone były formalną procedurą związaną z obowiązkiem rejestracji, zgłoszeniem do ZUS czy też współpracą z biurem rachunkowym, obciążeniami finansowymi przy jednoczesnym braku pewności, że ich pomysł może się sprawdzić. Finalnie takie osoby nie podejmowały żadnych działań.
Konstytucja Biznesu, będąca pakietem ustaw wychodzi naprzeciw takim osobom, wprowadzając instytucję działalności bez rejestracji. Dla wielu osób proces ten wydawał się zbyt skomplikowany, a tym samym zniechęcał ich do podjęcia prób rozwoju własnej działalności gospodarczej. Obecnie dzięki uchwalonemu rozwiązaniu istnieje możliwość prowadzenia działalności gospodarczej bez formalnej rejestracji firmy, nie ma także obowiązku posiadania numerów NIP, REGON i konta bankowego.
Prowadzenie działalności nierejestrowanej zwanej też działalnością nierejestrową, działalnością nieewidencjonowaną czy tzw. firmą na próbę jest możliwe od 30 kwietnia 2018 roku, tj. od momentu wejścia w życie Konstytucji Biznesu. Jakie są warunki prowadzenia takiej działalności przedstawiamy Państwu poniżej:
NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!
Polecamy: INFORLEX Biznes
Działalność nierejestrowana – warunki niezbędne do spełnienia
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r. poz. 646), która jest częścią Konstytucji Biznesu, już w swojej preambule wskazuje, że ustawodawca posłużył się nowymi instrumentami prawnymi, realizując takie cele jak wolność działalności gospodarczej czy rozwój gospodarki.
Zgodnie z art. 5 powyższej ustawy, prowadzenie działalności, która nie wymaga rejestracji w CEIDG, możliwe jest jedynie po łącznym spełnieniu poniższych warunków:
- jest wykonywana przez osobę fizyczną (brak możliwości prowadzenie działalności nieewidencjonowanej w ramach spółki cywilnej);
- przychód z tytułu prowadzenia tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, czyli nie wyższy niż 1050 PLN;
- jest to działalność niereglamentowana, czyli taka która nie wymaga uzyskania koncesji, pozwoleń itp.;
- brak wykonywania działalności gospodarczej w okresie ostatnich 60 miesięcy (jednak zgodnie z przepisem przejściowym tj. z art. 165 ustawy wprowadzającej, możliwość ta dostępna jest dla szerszego grona osób, czyli takich, które jedynie w ciągu ostatnich 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (30 kwietnia 2018 roku) nie prowadziły firmy).
Brak obowiązku opłacania składek ZUS
Podkreślić należy, że prowadzenie działalności nierejestrowej nie powoduje samoistnie powstania obowiązku opłacania składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Oznacza to, że istnieje możliwość rozpoczęcia prowadzenia działalności, która spełnia warunki określone w przepisach prawa, bez konieczności dokonywania jakichkolwiek zgłoszeń i opłacania jakichkolwiek składek. Pamiętać jednak należy, że z tytułu wykonywanej działalności nie będzie przysługiwało ubezpieczenie społeczne ani chorobowe.
Działalność nierejestrowana, a kwestia zatrudnienia
Może to być jednak dobre rozwiązanie dla osób pracujących na etacie lub świadczących usługi w oparciu o zawartą umowę zlecenie, co nie stanowi przeszkody zarówno w założeniu działalności gospodarczej, jak i do prowadzenia działalności nierejestrowanej. W takiej sytuacji umowa o pracę lub umowa zlecenie, będzie podstawą do objęcia danej osoby wszystkimi ubezpieczeniami społecznymi oraz ubezpieczeniem zdrowotnym, oczywiście pod warunkiem spełnienia powyższych kryteriów. Tym samym pojawia się możliwość świadczenia pracy na podstawie zawartej umowy, a jednocześnie weryfikacja własnego pomysłu na biznes bez dodatkowych formalności. Oczywiście do momentu, aż przychód z tego tytułu nie przekroczy 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Przekroczenie limitu osiągniętego przychodu
Ustawa Prawo Przedsiębiorców wyraźnie wskazuje w art. 5 ust. 3 i 4, że po przekroczeniu powyżej wskazanego limitu osiągniętego przychodu w danym miesiącu, czyli wspomniane 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, automatycznie powstaje obowiązek zarejestrowania prowadzonej działalności nierejestrowanej, jako działalności gospodarczej w CEIDG. Obowiązek ten należy spełnić w terminie 7 dni od dnia uzyskania przychodu przekraczającego limit. Jednocześnie należy dokonać zgłoszenia do ZUS, gdyż stajemy się przedsiębiorcą.
Podatek dochodowy
Brak obowiązku rejestracji firmy w CEIDG nie stanowi jednocześnie braku obowiązku zapłaty podatku dochodowego od uzyskanego przychodu. Prowadzenie działalności nierejestrowanej podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych, czyli w tzw. skali podatkowej. Przychód z działalności nierejestrowanej rozliczamy jako przychód z innych źródeł, a stawka podatku dochodowego wynosi 18% lub 32% po przekroczeniu pierwszego progu podatkowego. Uzyskiwanie przychodów z innych źródeł nie wiąże się z koniecznością opłacania zaliczek na podatek dochodowy w ciągu roku podatkowego. Oznacza to, że rozliczenie z uzyskanego dochodu z działalności nierejestrowanej nastąpi w deklaracji składanej w roku kolejnym, jako podatek do zapłacenia (czyli rozliczenie za rok 2018 nastąpi w deklaracji składanej w roku 2019).
Za uzyskany przychód uznawane są wszelkie należności otrzymane ze sprzedaży oferowanych towarów lub usług. Do przychodu należy zaliczyć również kwoty należne, nawet jeżeli fizycznie nie zostały one otrzymane od klienta. Do przychodu natomiast nie zalicza się wartości towarów, które zostały zwrócone, a także udzielonych bonifikat i skont (obniżek za uregulowanie płatności przed terminem).
Podatek VAT – zwolnienia
W rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług (VAT), kwestie związane z prowadzeniem sprzedaży poprzez działalność nierejestrowaną będą definiowane w taki sam sposób, jak w przypadku tradycyjnej działalności gospodarczej. Ustawa o VAT wyraźnie wskazuje w art. 113 ust. 1, że zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Z literalnego brzmienia przepisu wynika, iż działalność nierejestrowana podlega zwolnieniu z podatku VAT, gdyż ma ona z góry ustalony limit przychodów, który w żadnej mierze nie zbliża się do progu zwolnienia z ustawy VAT.
Należy jednak wskazać, że zwolnienie z art. 113 ustawy VAT nie dotyczy:
1) sprzedaży:
- metali szlachetnych, wyrobów jubilerskich lub innych towarów wymienionych w załączniku nr 12 ustawy o VAT;
- towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym z wyjątkiem energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych i samochodów osobowych;
- w niektórych przypadkach budynków, budowli lub ich części;
- terenów budowlanych;
- nowych środków transportu;
2) świadczenia usług prawniczych, w zakresie doradztwa, usług jubilerskich;
3) działalności w przypadku braku siedziby działalności gospodarczej w Polsce.
Oznacza to, że w przypadku prowadzenia działalności nierejestrowanej i spełnieniu którejkolwiek z powyżej wskazanych przesłanek dojdzie do sytuacji, w której prowadzący działalność nierejestrowaną stanie się czynnym podatnikiem VAT. Tym samym będzie czynnym podatnikiem VAT, który nie będzie zarejestrowany, co oznacza, że nie będzie posiadał prawa do realizacji licznych obowiązków nakładanych ustawą VAT np. wystawianie faktur, składanie prawnie skutecznych deklaracji, lub do korzystania z uprawnień jak odliczenie podatku naliczonego. W powyższej sytuacji należy dokonać dobrowolnej rejestracji do podatku VAT.
Prowadzenie ewidencji sprzedaży i kasy fiskalne
Prowadząc działalność nierejestrowaną powstaje również konieczność prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży za dany dzień. Ewidencja będzie pomocna w prowadzeniu rejestru sprzedaży i ustaleniu, w jakiej wielkości uzyskano już przychód, a jaka wielkość przychodu pozostała do uzyskania, aby nie przekroczyć limitu pozwalającego na prowadzenie takiej działalności. Niezbędnym będzie również wystawianie rachunków zarówno w celu prowadzenia ewidencji, jak i dla klientów jako dowód zapłaty. Rachunki powinny zawierać numer, datę wystawienia, nazwę sprzedawcy i nabywcy, nazwę usługi oraz kwotę do zapłaty. W przypadku rejestracji do VAT będą to faktury.
W przypadku prowadzenia działalności nierejestrowanej, nie ma obowiązku posiadania kasy fiskalnej. Podobnie jak w przypadku zwolnienia z VAT, warunkiem obowiązkowego posiadania kasy fiskalnej jest osiąganie 20.000 PLN rocznego obrotu, który już wiemy, że nie zostanie osiągnięty. Również w tej sytuacji pojawiają się wyjątki, które obligatoryjnie zobowiązują do posiadania kasy fiskalnej, bez względu na osiągane obroty. Wiąże się to ze sprzedażą takich towarów i usług, które muszą być zewidencjonowane za pomocą kasy fiskalnej. Towary i usługi objęte obowiązkiem ewidencjonowania za pomocą kasy fiskalnej wskazane są w Rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących z dnia 20 grudnia 2017 r.
Odpowiedzialność cywilna
Na zakończenie niezbędnym jest zaznaczenie, iż prowadzenie działalności nierejestrowanej nie spełnia definicji przedsiębiorcy wskazanej w ustawie Prawo Przedsiębiorców, a tym samym nie powstaje szereg formalności związanych z rejestracją, to jednak w świetle Kodeksu cywilnego prowadząc działalność nierejestrowaną dochodzi do spełnienia wszystkich przesłanek, aby uznać daną osobę za przedsiębiorcę na tle prawa cywilnego.
Oznacza to, że powstaje odpowiedzialność cywilna i danej osobie przysługiwać będą wszelkie prawa, ale również obowiązki przewidziane w Kodeksie cywilnym oraz pozostałych aktach odnoszących się do relacji konsumenckich np. w kwestiach dotyczących odpowiedzialności przed klientami, zwrotu towaru, reklamacji itp. Jak w przypadku każdej firmy, powstaje obowiązek respektowania praw konsumenckich.
Mateusz Śmiałek
Tax Consultant
Tel: +48 223 132 950
E-mail: poland@accace.com