Zmiany klimatu a biznes. Oczekiwania po publikacji najnowszego raportu IPCC
Przeanalizowane dane dotyczące zmian klimatu nie pozostawiają wątpliwości, że działalność człowieka, w tym poprzez rozwój przemysłu, przyczyniła się do nadmiernej emisji CO2 i zachwiania równowagi przyrodniczej. W rezultacie już teraz borykamy się ze skutkami nadmiernego obciążenia środowiska, a najbliższe lata mogą przynieść kolejne negatywne zjawiska. Trwa wzmożona debata na temat tego, jak wprowadzać zmiany dotychczasowych wzorców produkcji i konsumpcji. Biznes, mając świadomość swoich silnych związków ze środowiskiem, już teraz szuka sposobności na pogodzenie działania i rozwoju z minimalizowaniem kosztów środowiskowych i społecznych. Możliwości jest wiele, jednak wymagają one wiedzy, determinacji, inwestycji, a nierzadko także akceptacji ze strony konsumentów.
Mimo iż skutki zmian klimatu i zagrożenia są szeroko dyskutowane, to nadal nie wszystkie przedsiębiorstwa traktują je jako punkt wyjścia w rozmowach o swoich strategiach czy modelach biznesowych. Wiele pracy do wykonania jest na poziomie uwrażliwiania i uświadamiania o skutkach negatywnych zjawisk dla trwałości przedsiębiorstw. Edukacja jest podstawowym elementem każdej zmiany. Wyposaża w narzędzia, które indukują działanie. Już teraz powstają programy adresowane do przedsiębiorców mające na celu kolektywne uczenie i pracę nad możliwymi rozwiązaniami, jak np. Chapter Zero Poland – polska odsłona Climate Governance Initiative, inicjatywy powołanej przez World Economic Forum, adresowanej do osób zasiadających w radach nadzorczych oraz prezesek i prezesów zarządów czy program Climate Leadership, w ramach którego tworzona jest społeczność liderów gospodarczych działających na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatu. Zaangażowanie firm we wspomniane inicjatywy pokazuje potrzebę rozwoju wiedzy i kompetencji. Podobna praca wykonywana jest na poziomie pojedynczych organizacji szukających optymalnych kierunków rozwoju zeroemisyjnego.
Środowisko a transformacja gospodarcza
Transformacja gospodarcza to również zmiana kultury pracy i kultury organizacyjnej. Odmienna od tradycyjnej perspektywa pomnażania zysków, spojrzenie przez wartość produktu dla społeczeństwa i środowiska, wymaga przeformułowania ram dla codziennej działalności. Tworzenie kultury organizacyjnej, w której wartością podstawową jest środowisko będące jednocześnie celem biznesowym, umacnia w pracownikach poczucie spójności i otwiera przestrzeń do proponowania innowacyjnych rozwiązań. Wymaga to wspomnianej wiedzy i świadomości, ale i dojrzałości do podporządkowania celowi środowiskowemu i konsekwencji w jego osiąganiu, zarówno poprzez strategię, jak i codzienne operacje. Wykracza to poza regulacje prawne, które w najbliższych latach będą nakładały kolejne obowiązki związane z celami emisyjnymi - co już zaczyna mieć miejsce.
Już teraz warto zadbać o komunikację z klientami, którzy wykazują troskę związaną ze zmianami klimatu, ale w praktyce nie zawsze są spójni w swoich deklaracjach - dobrze ilustruje to przykład branży odzieżowej. Konsumenci wiedzą o kosztach tzw. fast fashion, a mimo to konsumpcja odzieży nie maleje. Nie wszyscy klienci są przekonani do wyzwań klimatycznych. Branże, które będą musiały dostosować się do nowej rzeczywistości, powinny, oprócz inwestycji w technologie, zainwestować też w edukację konsumencką. Odbiorcy produktów muszą wiedzieć, co kryje się za zmianą polityki cenowej czy rezygnacją z części produktów.
W kontekście obrazu wyłaniającego się z najnowszego raportu IPCC sektor biznesu stoi przed zadaniem przyjęcia na siebie zobowiązania do redukcji emisji CO2 oraz wyznaczenia konkretnych i mierzalnych celów pokazujących faktyczny wkład w rozwój neutralnej klimatycznie przyszłości. Kiedy opadnie kurz i medialne doniesienia o zmianach klimatu ucichną, warto, aby przedsiębiorstwa kontynuowały swoją pracę u podstaw.
dr Agata Rudnicka
Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego