W 2016 r. zaczęły obowiązywać przepisy nowej ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2016 r., poz. 1574), której głównym celem jest umożliwienie przedsiębiorcom wykorzystania szerokiego wachlarza procedur i instrumentów prawnych na wyjście z kłopotów finansowych. Wprowadzenie do systemu prawnego nowych przepisów związane było z zastąpieniem dotychczasowo obowiązującej ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze.
Najpierw restrukturyzacja, dopiero później upadłość
Po przedmiotowych zmianach kwestie problematyki firm zagrożonych niewypłacalnością regulują dwa odrębne akty prawne, a więc ustawa z dnia 28 lutego 2003 roku – Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2015 r., poz. 233) oraz wskazane Prawo restrukturyzacyjne. Co warte podkreślenia, Prawo restrukturyzacyjne ustanawia zasadę pierwszeństwa restrukturyzacji przed likwidacją. W przypadku wystąpienia w przedsiębiorstwie kłopotów finansowych i decyzji o złożeniu wniosku restrukturyzacyjnego oraz wniosku o ogłoszenie upadłości, sąd upadłościowy w pierwszej kolejności rozpozna wniosek restrukturyzacyjny.
Zachowanie funkcjonującego biznesu, zamiast jego likwidacji, jest ważne również dla samego wierzyciela, który nie zostaje pozbawiony szansy na zaspokojenie swoich roszczeń. Dodatkowo z punktu widzenia społecznego i ekonomicznego, skuteczna restrukturyzacja pozwala na zachowanie miejsc pracy czy też dalszą realizację podpisanych kontraktów, których wykonanie często pozwoli na zachowanie płynności finansowej firmy i spłatę długów.
Procedury restrukturyzacyjne nową szansą dla przedsiębiorcy
W pierwszej kolejności wskazać należy, że przepisy Prawa restrukturyzacyjnego wprowadzają cztery główne rodzaje postępowań, z których mogą skorzystać przedsiębiorcy. Na zasadnicze intencje postępowań restrukturyzacyjnych wskazuje art. 3 Prawa restrukturyzacyjnego. Stanowi on, iż celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego – również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Wskazać zatem należy, że – na podstawie przepisów – restrukturyzację przeprowadza się w następujących postępowaniach restrukturyzacyjnych:
postępowaniu o zatwierdzenie układu,
przyspieszonym postępowaniu układowym,
postępowaniu układowym,
postępowaniu sanacyjnym.
Polecamy: Sprzedaż nieruchomości firmowej - rozliczenie podatkowe i ewidencja
O zastosowaniu danego trybu restrukturyzacji powinna decydować każdorazowo aktualna kondycja finansowa, jak również charakterystyka zaciągniętych zobowiązań. Postępowanie restrukturyzacyjne może być prowadzone wobec dłużnika niewypłacalnego lub zagrożonego niewypłacalnością. Definicję niewypłacalności zawarto w ustawie Prawo upadłościowe, natomiast na gruncie prawa restrukturyzacyjnego określono, że jako dłużnika zagrożonego niewypłacalnością należy rozumieć dłużnika, którego sytuacja ekonomiczna wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny (art. 6 Prawo restrukturyzacyjne).
Postępowanie o zatwierdzenie układu
Postępowanie o zatwierdzenie układu to postępowanie, które charakteryzuje się najmniejszym formalizmem postępowania. Może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. W tym trybie postępowania przewiduje się samodzielne zbieranie na piśmie przez dłużnika głosów wierzycieli. Dopiero gdy dłużnik uzyska większość głosów wymaganych do przyjęcia układu, możliwe jest złożenie do sądu wniosku restrukturyzacyjnego. Następnie sąd w terminie dwóch tygodni wyda odpowiednie postanowienie, które od dnia jego wydania gwarantuje dłużnikowi ochronę przed egzekucją dotyczącą wierzytelności objętych układem.
Przyspieszone postępowanie układowe
Postępowanie może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych nie przekracza wartości określonej przy postępowaniu o zatwierdzenie układu. Różnica pomiędzy trybami polega na zbieraniu głosów, które odbywa się w trakcie zwołanego przez sąd zgromadzenia wierzycieli. Dodatkową różnicą jest również natychmiastowa ochrona przedsiębiorcy przed postępowaniami egzekucyjnymi wszczynanymi przez wierzycieli, których wierzytelności zostały objęte układem.
Postępowanie układowe
Postępowanie układowe może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. Warto zauważyć, że procedura prowadzenia przedmiotowego postępowania odbywa się na takich samych zasadach, jak postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu. Istotna różnica dotyczy jednak pozostawienia dłużnikowi zarządu majątku, który może zostać mu odebrany na skutek uchwały określonej większości wierzycieli. Podkreślić należy, że w tym trybie postępowania zarządzanie przedsiębiorstwem pozostawione będzie przedsiębiorcy, ale pod kontrolą zarówno sądu, jak i wierzycieli.
Postępowanie sanacyjne
Postępowanie sanacyjne w swojej istocie zakłada przeprowadzenie działań sanacyjnych oraz zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności. Celem rozumianych działań sanacyjnych jest przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań. W tym samym czasie dłużnik zyskuje ochronę przed czynnościami egzekucyjnymi. Postępowanie sanacyjne jest tym rodzajem postępowania restrukturyzacyjnego, które charakteryzuje się utratą zarządu własnego nad przedsiębiorstwem przy jednoczesnym postanowieniu sądu o oddaniu zarządu i reprezentacji zarządcy powołanemu w tym celu. Tylko w wyjątkowych okolicznościach sąd będzie mógł powierzyć dłużnikowi zarząd własny, szczególnie jeśli postępowanie wymagać będzie osobistego udziału dłużnika pod warunkiem rękojmi właściwego sprawowania zarządu.
Autorem jest: Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w przeciwdziałaniu bezprawiu urzędniczemu i w kontrolach podatkowych
Zobacz także: Moja firma