Rezygnacja członka zarządu spółki z o.o. - różne praktyki
Praktyk składania rezygnacji funkcjonowało kilka:
- Złożenie na ręce Zgromadzenia Wspólników lub Rady Nadzorczej, w zależności od tego, który z tych organów był uprawniony do powoływania członków Zarządu – przy czym niekiedy dla skuteczności rezygnacji wymagano dodatkowo formalnego jej przyjęcia przez ten organ;
- Złożenie na ręce innego członka zarządu lub prokurenta, jako osób uprawnionych do odbierania oświadczeń woli w imieniu spółki, w myśl art. 205 § 2 k.s.h.;
- Złożenie na ręce Rady Nadzorczej lub pełnomocnika powołanego przez Zgromadzenie Wspólników do zawarcia umowy z członkiem Zarządu, w myśl art. 210 § 1 k.s.h.;
- W przypadku, gdy członek Zarządu był jedynym członkiem Zarządu i jednocześnie jedynym wspólnikiem spółki – poprzez oświadczenie złożone w formie aktu notarialnego, w myśl art. 210 § 2 k.s.h.
Ważna uchwała Sądu Najwyższego
Powyższe rozbieżności częściowo rozstrzygnięte zostały przez Sąd Najwyższy. Uchwałą składu 7 sędziów z dnia 31 marca 2016 r., sygn. akt: III CZP 89/15, SN stwierdził, że „Oświadczenie członka zarządu spółki kapitałowej o rezygnacji z tej funkcji jest składane - z wyjątkiem przewidzianym w art. 210 § 2 i art. 379 § 2 k.s.h. - spółce reprezentowanej w tym zakresie zgodnie z art. 205 § 2 lub 373 § 2 k.s.h.”. Oznacza to, że rezygnacja z członkostwa w Zarządzie powinna być złożona wobec innego członka Zarządu lub prokurenta, a w sytuacji spółki jednoosobowej, w której jedyny wspólnik uosabia jednocześnie Zarząd – w formie aktu notarialnego. Sąd Najwyższy opowiedział się zatem za rozwiązaniami wskazanymi w pkt 2) i 4) powyżej – w zależności od danej sytuacji.
Dalsze niejasności – nowelizacja k.s.h.
Rozstrzygnięcie SN rozwiązywało jedynie częściowo problemy związane z rezygnacją z Zarządu. Sąd nie wskazał bowiem co w sytuacji, gdy Zarząd jest jednoosobowy i brak jest powołanego prokurenta, który mógłby odebrać oświadczenie o rezygnacji od jedynego członka Zarządu. Rozwiązanie tego problemu przynieść miała nowelizacja k.s.h., która weszła w życie 1 marca 2019 r.
Ustawą z 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym wprowadzono do kodeksu spółek handlowych art. 202 § 6. Przepis stanowi doprecyzowanie, w jaki sposób składać rezygnację z członkostwa w Zarządzie w sytuacji, gdy rezygnacja ta doprowadzi do paraliżu decyzyjnego spółki w ten sposób, że żaden mandat w Zarządzie nie będzie obsadzony. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu, wówczas, członek Zarządu składa rezygnację wspólnikom, zwołując jednocześnie Zgromadzenie Wspólników. Zaproszenie na Zgromadzenie powinno zawierać oświadczenie o rezygnacji członka Zarządu. Rezygnacja taka jest skuteczna z dniem następującym po dniu, na który zwołano Zgromadzenie. Przepis jednoznacznie wskazuje przy tym, że umowa spółki może regulować kwestię rezygnacji inaczej.
Polecamy: INFORLEX Ekspert
Polecamy: INFORLEX Biznes
Wyłącznie częściowe rozwiązanie problemów
Mogłoby się wydawać, że uchwała SN oraz treść art. 202 § 6 k.s.h. rozwiązują dotychczasowe problemy związane z rezygnacją członka Zarządu, jednak niestety tak nie jest.
Nowa regulacja ma sens wyłącznie w sytuacji, gdy do powołania Zarządu uprawnione jest Zgromadzenie Wspólników. Jednakże, gdy Zarząd powołuje inny organ, np. Rada Nadzorcza, kwestia poinformowania Wspólników oraz zwołania Zgromadzenia Wspólników (z jednoczesnym złożeniem rezygnacji) nie rozwiąże problemu braku Zarządu. W takiej sytuacji jedynym wyjściem jest uregulowanie tej kwestii w umowie Spółki.
W dalszym ciągu pozostaje również nieuregulowany przypadek, gdy wskutek rezygnacji członka Zarządu następuje spadek liczby obsadzonych w Zarządzie mandatów poniżej liczby wymaganej do reprezentacji spółki. Wydaje się, że wówczas należy stosować rozwiązanie wskazane przez SN, tj. złożyć rezygnację na ręce jednego z pozostałych członków Zarządu lub prokurenta. Nie rozwiązuje to jednak kwestii związanych z zaistniałym paraliżem spółki – po takiej rezygnacji, Zarząd nie byłby zdolny do zwołania Zgromadzenia Wspólników celem przeprowadzenia uzupełniających wyborów do Zarządu.
Jako mankament wprowadzonej regulacji wskazuje się również na ograniczenie swobody rezygnacji członka Zarządu, który pozbawiony jest możliwości rezygnacji natychmiastowej, ze skutkiem na moment złożenia. Niekiedy taka rezygnacja jest konieczna z punktu widzenia interesów rezygnującego członka Zarządu i jego odpowiedzialności za działania spółki, przewidzianej w art. 299 § 1 k.s.h. Reżim art. 202 § 6 k.s.h. odwleka skuteczność rezygnacji członka zarządu do dnia następującego po dniu, na który zostało zwołane Zgromadzenie Wspólników, co nie jest rozwiązaniem pozbawionym wad.
Karolina Wąsikowska, aplikantka radcowska