Przepisy regulujące ustrój spółek kapitałowych w Kodeksie Spółek Handlowych (dalej: KSH) nie przewidują obowiązku zatrudniania członków zarządu spółki poprzez zawarcie z nimi umowy o pracę. Mimo to częstą praktyką jest, że nowopowołany członek zarządu zawiera ze spółką umowę o pracę, bezpośrednio po powołaniu na to stanowisko.
Należy jednak zadać pytanie, jak zawarta w ten sposób umowa odnosi się do cech stosunku pracy. Zgodnie z rozwiązaniami Kodeksu pracy stosunek pracy powinien cechować się podporządkowaniem, odpłatnością oraz osobistym wykonywaniem pracy przez pracownika na rzecz pracodawcy. W relacji członek zarządu – spółka, najbardziej problematycznym elementem jest podporządkowanie.
W przypadku pozostania przy uchwale o powołaniu na stanowisko członka zarządu, jako podstawie sprawowania tej funkcji lub dodaniu do niej umowy prawa cywilnego (jak np. umowa o świadczenie usług (potoczne: zlecenie) lub tzw. umowy menadżerskiej) kwestia podporządkowania w żaden sposób nie będzie problematyczna. Jednak przy umowie o prace problemy z cechą podporządkowani mogą już wystąpić. Wynika to z tego, że cecha ta jest obowiązkowym elementem umowy o pracę. Często jednak, może się zdarzyć, że w ramach wykonywania swoich obowiązków członek zarządu jest niezależny i posiadający znaczną swobodę.
W związku z powyższym, decydując się na zawarcie dodatkowej umowy członka zarządu ze spółką, należy dokonać dokładnej oceny zadań, obowiązków i statusu członka zarządu, jaki będzie on miał w zarządzanej spółce. Szczególną uwagę powinni zwrócić na to również sami nowi członkowie zarządu, gdyż to oni mogą przez brak nieuwagi stracić najwięcej. W przypadku zawarcia umowy o pracę ze spółką członek zarządu będzie mógł korzystać ze wszystkich przysługujących pracownikowi uprawnień oraz z uprzywilejowania strony pracowniczej w relacjach z pracodawcą. Natomiast w przypadku, w którym okazałoby się, że stosunek wiążący członka zarządu ze Spółką nie cechuje się podporządkowaniem tzn. członek zarządu autonomicznie zarządza spółką, sam kształtuje zakres swoich obowiązków oraz sam kontroluje ich realizację, stosunek ten może zostać uznany za umowę cywilnoprawną w ramach której członek zarządu i spółka stają się zwyczajnymi kontrahentami umowy, tracąc statusy pracownika i pracodawcy.
Polecamy: Kodeks pracy 2019. Praktyczny komentarz z przykładami
W związku z takim kształtowaniem się relacji pomiędzy członkami zarządu spółki kapitałowej, a samą spółką, za każdym razem podczas zawierania umowy o pracę pomiędzy tymi stronami, należy dokonać dokładnej analizy zakresu obowiązków członka zarządu. Może okazać się bowiem, że w przypadku nawiązania stosunku prawnego na podstawie dokumentu zatytułowanego jako ,,umowa o pracę”, nie będzie on mógł być uznany za stosunek pracy, a wszystkie korzyści przewidywane z takiego rozwiązania przestaną mieć jakiekolwiek znaczenie, gdyż ani członek zarządu nie nabędzie statusu pracownika, ani spółka nie nabędzie statusu pracodawcy.
Bartłomiej Szozda, Aplikant Radcowski
Kancelaria Prawa Sportowego i Gospodarczego „Dauerman”