Ostatnie zmiany legislacyjne spowodowały, iż działalność gospodarcza prowadzona za pośrednictwem spółek zagranicznych może powodować coraz większe problemy administracyjne i formalne. Zmiany wprowadzone sukcesywnie na gruncie prawa podatkowego sprawiają, iż prowadzenie biznesu w formie spółki zarejestrowanej w tzw. raju podatkowym nie daje już tak dużych korzyści jak w ostatnich latach. Nie chodzi jednak o kwestie podatkowe, które przy tego typu spółkach pozostają i jeszcze zapewne długo pozostaną bez zmian. Coraz istotniejszym determinantem efektownego prowadzenia biznesu w dzisiejszych czasach jest świadome budowanie wizerunku przedsiębiorstwa w branży.
Wizerunek firmy a rezydencja podatkowa
Okazuje się bowiem, że nie bez znaczenia dla potencjalnych kontrahentów pozostaje informacja o rzeczywistym usytuowaniu miejsca prowadzenia działalności gospodarczej przez swojego partnera biznesowego oraz wykorzystywanych przez niego strukturach międzynarodowych. Przede wszystkim jest to widoczne w sytuacji kiedy przedsiębiorcy chcą korzystać z przywilejów podatkowych wynikających z dyrektyw unijnych czy międzynarodowych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania dochodu. W takich przypadkach zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku, zgodnie z taką umową, jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanych od podatnika certyfikatem rezydencji. Z kolei w procedurze uzyskania certyfikatu coraz większy nacisk kładziony jest na rzeczywistą „bytność” spółki, z angielskiego zwaną substance. Bada się przy tym charakter podejmowanych przez spółkę czynności pod kątem ich rzeczywistego uzasadnienia biznesowego w miejscu ich wykonywania, przede wszystkim kto, w jaki sposób, kiedy i w jakich okolicznościach podejmuje w imieniu spółki decyzje mające istotny wpływ na funkcjonowanie podmiotu. Ponadto, badane jest czy spółka posiada faktycznie biuro, a nie jest zarejestrowana w tzw. wirtualnym biurze i posiada taki sam adres jak setki innych podmiotów, a także czy posiada pracowników, którzy mają odpowiednie kwalifikacje do świadczenia usług oferowanych przez spółkę. Nie bez znaczenia pozostaje również osoba dyrektora spółki, czy reprezentuje jeszcze jakieś inne podmioty, czy pełni jedynie funkcje w tej jednej spółce.
Raj podatkowy oczami kontrahenta
Kuszeni korzyściami płynącymi z rajów podatkowych przedsiębiorcy nierzadko stoją przed dylematem – płacić mniejsze podatki narażając się na utratę części kontrahentów czy zachować gwarantowaną pozycję na rynku płacąc wyższe podatki.
W ramach wewnętrznych procedur oceny ryzyka biznesowego przedsiębiorcy badane jest nie tyko przestrzeganie kodeksu dobrych praktyk i praw pracowniczych. Ostatnie zmiany legislacyjne wprowadzające solidarną odpowiedzialność za niektóre zobowiązania podatkowe powodują, że bardzo ważnym elementem dla przyszłych kontrahentów jest prawidłowość rozliczeń księgowych, terminowość w spłacie zobowiązań podatkowych podatków w kraju rezydencji podatkowej, transparentna struktura finansowa i korporacyjna spółki. Wszystkie przedmiotowe elementy, oprócz zwiększenia bezpieczeństwa podatkowego, składają się także na wizerunek compliance przedsiębiorcy.
Systemy prawa korporacyjnego w jurysdykcjach zaliczanych do tzw. rajów podatkowych przewidują możliwość tworzenia międzynarodowych spółek biznesowych opodatkowanych na zasadzie terytorialności, zgodnie z którą dochód uzyskany poza terytorium kraju siedziby nie podlega opodatkowaniu. Tym samym spółka zarejestrowana w jednej z takich jurysdykcji zwolniona jest z obowiązków podatkowych na terenie kraju siedziby rejestrowej ale ab initio brakuje jej przymiotu rezydencji podatkowej. Prawo pozostawia spółce IBC swobodę wyboru kraju rezydencji w dowolnie wybranej jurysdykcji, poza krajem siedziby. W przypadku osiągania przez spółkę dochodu wyłącznie poza terytorium siedziby spółki możliwe jest zetknięcie się z podmiotem zarejestrowanym w raju podatkowym będącym jednocześnie rezydentem podatkowym w Europie.
Polecamy: Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania – praktyczny poradnik
Jest to szczególny typ spółki, która będąc spółką z raju podatkowego, może korzystać ze wszelkich przywilejów podatkowych przewidzianych wyłącznie dla rezydentów państw członkowskich UE czy EOG, dyrektyw unijnych czy też łączących poszczególne kraje umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Maltańska rezydencja podatkowa – złoty środek?
Uchylone drzwi dla spółek pozostawiają przede wszystkim kraje obierające zasadę nieograniczonego obowiązku podatkowego głównie na kryterium siedziby zarządu (tzw. management and control). Będą to kraje korzystające z dorobku anglosaskiej doktryny common law, utrzymujące preferencyjne warunki opodatkowania dochodu, jak na przykład Malta. Podstawowe korzyści jakie wynikają z posiadania statusu maltańskiego rezydenta podatkowego to między innymi brak opodatkowania dochodów powstałych poza krajem rezydencji pod warunkiem nie otrzymywania ich na terytorium kraju rezydencji. Podmiot posiadający status non-dom resident, co do zasady nie jest objęty na Malcie obowiązkiem podatkowym od wszystkich swoich światowych dochodów, ale wyłącznie od tych osiąganych na terytorium Malty oraz tych, które zostały przeniesione do majątku gromadzonego na Malcie np. na lokalnym rachunku bankowym. Jest to bardzo korzystna metoda opodatkowania dochodu rezydenta, zwana z angielskiego remitance basis of taxation, która opiera się na zasadzie przekazu przepływu dochodu w majątku tego samego podatnika. Inne korzyści to brak podatku od zysków kapitałowych (np. dywidendy) otrzymanych przez rezydentów, których źródło pochodzenia położone jest poza krajem rezydencji jak również brak podatku od dochodów powstałych w wyniku wyzbycia się majątku w postaci udziałów posiadanych w spółkach kapitałowych oraz brak przepisów przewidujących opodatkowanie dochodów zagranicznych spółek kontrolowanych.
Maltański system podatkowy, analogicznie jak osobom fizycznym, daje możliwość uzyskania rezydencji podatkowej na Malcie spółkom zarejestrowanym poza terytoriom Malty. Kluczowym z punku widzenia uzyskania statusu rezydenta podatkowego na Malcie jest ustalenie gdzie i przez kogo podejmowane są strategiczne decyzje dotyczące zarządzania sprawami spółki, czyli ustalenia gdzie de facto są one podejmowane w rzeczywistości. W praktyce procedura wydania certyfikatu rezydencji opiera się praktycznie wyłącznie na badaniu niniejszej przesłanki.
Rezydencja podatkowa na Malcie – konsekwencje, prawa, obowiązki
Termin place of management and control, czyli miejsce zarządzania i kontroli nad spółkami nie jest zdefiniowany w prawie maltańskim, ale istnieją pewne wytyczne jakie powinny zostać wzięte pod uwagę przy ocenie jego istnienia. Konieczne w takim wypadku może się okazać powołanie maltańskiego zarządu lub przeniesienie istniejącego zarządu na Maltę. W skład zarządu powinni wchodzić rezydenci podatkowi Malty, ale część mogą również stanowić rezydenci innych państw. Z punktu widzenia prawa nie ma obowiązku, aby w spółce większość dyrektorów była rezydentami Malty, choć jest to zalecane.
Ponadto, ważne jest także miejsce, gdzie faktycznie odbywają się posiedzenia zarządu spółki i czy kluczowe decyzje są podejmowane na tych posiedzeniach. Decyzje odnośnie zwiększenia kapitału muszą być podejmowane w miejscu gdzie znajduje się zarząd i kontrola nad spółką (management and control). W praktyce, decyzje/uchwały o charakterze zarządczym, w tym o objęciu udziałów w polskiej spółce, powinny być podejmowane przez maltańskich dyrektorów, z kolei pełnomocnictwa mogą być udzielane do wykonywania czynności technicznych np. założenia konta bankowego, założenia konta maklerskiego etc.
Poza tym spółka ubiegająca się o status rezydenta podatkowego Malty powinna wykazać istnienie odpowiedniej substancji biznesowej na terytorium Malty – rachunek bankowy w banku maltańskim będzie tylko jednym z takich elementów.
Po zakończeniu procedury przenoszenia tzw. management and control spółki zagranicznej na Maltę i uzyskaniu maltańskiej rezydencji podatkowej, taka spółka będzie mogła korzystać z dobrodziejstw postanowień wynikających z dyrektyw unijnych, a także umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych przez Maltę. Z drugiej strony będzie podlegała opodatkowaniu na Malcie jedynie od dochodów uzyskiwanych na terytorium Malty, a jej międzynarodowa działalność gospodarcza pozostanie nieopodatkowana.
Autorem jest: Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w przeciwdziałaniu bezprawiu urzędniczemu i w kontrolach podatkowych