Jeżeli podatnik amortyzuje środek trwały i zalicza do kosztów podatkowych całą wartość odpisu amortyzacyjnego, a dopiero później otrzyma dotację, to jest zobowiązany zmniejszyć koszty podatkowe o wartość ujętych w nich odpisów - w części odpowiadającej otrzymanej dotacji. Przepisy nie określają, w którym momencie należy dokonać zmniejszenia. Dopiero po otrzymaniu dotacji należy określić, jaka wartość odpisów dotychczas zaliczonych do kosztów powinna być z kosztów wyłączona (z racji zwrócenia części wydatków na zakup środka trwałego). Następnie o tę kwotę należałoby zmniejszyć koszty bieżące, a nie dokonywać wstecznej korekty kosztów z tytułu odpisów amortyzacyjnych - wyrok WSA w Gdańsku z 26 marca 2014 r. (sygn. akt I SA/Gd 41/14).
Spółka wystąpiła o interpretację w zakresie momentu wyłączenia z podstawy opodatkowania kosztów uzyskania przychodów z tytułu odpisów amortyzacyjnych w związku z otrzymaniem dofinansowania.
Spółka zakupiła urządzenia i maszyny, które stanowią środki trwałe i w bieżącym roku będą oddawane do użytku i przyjmowane do ewidencji środków trwałych. Odpisy amortyzacyjne zostaną zaliczone do kosztów podatkowych. Spółka podpisała umowę na dotację stanowiącą częściową refundację zakupionych środków trwałych z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Wypłata dotacji będzie miała miejsce w terminie późniejszym. Wówczas zajdzie konieczność częściowego wyłączenia z podstawy opodatkowania kosztów sfinansowanych dotacją.
Spółka zapytała, w którym roku (miesiącu) powinna wyłączyć z podstawy opodatkowania koszty sfinansowane dotacją, jeśli dotacja wpłynie w innym roku podatkowym niż rozliczone koszty. Czy powinno to być w roku (miesiącu) uznania poniesionych wydatków za koszty uzyskania przychodów, czy też w roku (miesiącu) otrzymania dotacji do tych kosztów?
Korekta kosztów nabycia materiałów
Spółka uważa, że powinna dokonać korekty w miesiącu (roku) otrzymania dotacji, nawet jeśli wydatki zostały poniesione i uznane za koszty podatkowe w innym roku podatkowym. Dotyczy to również odpisów amortyzacyjnych, które powinny być wyłączone z kosztów uzyskania przychodów w części odpowiadającej proporcji, w jakiej pozostaje kwota otrzymanej dotacji do wartości początkowej środka trwałego.
Minister Finansów stwierdził, że stanowisko spółki jest nieprawidłowe. Jeżeli podatnik zaliczył do kosztów podatkowych te wydatki, które nie są kosztem podatkowym, powinien je z tych kosztów wyeliminować. Po podpisaniu umowy o dofinansowanie spółka nie powinna zaliczać do kosztów podatkowych części dokonywanych odpisów amortyzacyjnych odpowiadającej proporcji, w jakiej pozostaje kwota przyznanej na dany środek trwały dotacji do wartości początkowej tego środka trwałego. Wobec tego w celu rozliczenia otrzymanego dofinansowania powinna dokonać stosownej korekty uprzednio wykazanych kosztów, pomniejszając je o wysokość otrzymanej dotacji. Jednocześnie, jeżeli spółka na dzień poniesienia wydatku posiadała wiedzę, że wydatek ten zostanie sfinansowany np. z dotacji, to poniesiony wydatek nie powinien być uznawany za koszt uzyskania przychodu.
Kary umowne nie są kosztem podatkowym
Minister Finansów stanął na stanowisku, że spółka jest zobowiązana dokonać korekty ww. kosztów w tych miesiącach (okresach), w których wykazała je w wysokości zawyżonej. A zatem korekta ta - w sytuacji gdy koszty te były wykazane w wysokości zawyżonej - powinna być dokonana wstecz.
Spółka zaskarżyła interpretację do WSA w Gdańsku.
Sąd stwierdził, że sporna pozostawała dokonana przez organ wykładnia art. 16 ust. 1 pkt 48 updop, w zakresie, w jakim określała moment, w którym należało dokonać stosownej korekty odpisów amortyzacyjnych. Stanowisko organu interpretacyjnego nie zasługuje na aprobatę, bowiem stoi ono w sprzeczności zarówno z art. 15 ust. 6, jak i z art. 16 ust. 1 pkt 48 updop.
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
Wprawdzie przepisy updop nie precyzują, jak skorygować dokonaną już wcześniej amortyzację środka trwałego, jednak akceptacja stanowiska organu, że podatnik jest zobowiązany dokonać korekty odpisów amortyzacyjnych w tych miesiącach (okresach), w których je wykazał, prowadziłaby do sytuacji, w której podatnik zostałby obciążony negatywnymi konsekwencjami podatkowymi, mimo że jego działaniu nie sposób zarzucić naruszenia prawa.
Skoro dokonywane dotychczas odpisy amortyzacyjne były naliczane prawidłowo, to spółka nie może ponosić konsekwencji (w postaci powstania zaległości podatkowej oraz odsetek za zwłokę) zdarzeń, które mają miejsce po ustaleniu prawidłowej wartości początkowej środka trwałego i rozpoczęciu amortyzacji według zasad określonych w ustawie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku stwierdził, że do czasu otrzymania refundacji naliczone pełne odpisy amortyzacyjne są kosztem podatkowym. Dopiero moment wpływu środków pomocowych na rachunek podatnika będzie oznaczał obowiązek dokonania korekty kosztów z tytułu odpisów amortyzacyjnych.
Stanowisko takie znajduje uzasadnienie w treści art. 16 ust. 1 pkt 48 updop, gdzie pojęcia „zwróconym” ustawodawca użył w czasie przeszłym i w formie dokonanej. Zdaniem Sądu prowadzi to do wniosku, że obowiązek skorygowania (nieuwzględniania w kosztach) odpisów amortyzacyjnych od wydatków, które zostały zrefundowane, dotyczy tych sytuacji, gdy te środki pomocowe zostały już faktycznie otrzymane. Oznacza to, że dopiero po otrzymaniu dotacji należy określić, jaka wartość odpisów dotychczas zaliczonych do kosztów powinna być z kosztów wyłączona (z racji zwrócenia części wydatków na zakup środka trwałego). Następnie o tę kwotę należałoby zmniejszyć koszty bieżące, a nie dokonywać wstecznej korekty kosztów z tytułu odpisów amortyzacyjnych.
Od redakcji: Wyrok jest korzystny. Oznacza, że podatnik może zaliczać całą kwotę odpisu amortyzacyjnego do kosztów podatkowych. Nie ma znaczenia, że podpisał umowę o dofinansowaniu nabycia tego środka trwałego. Dopiero po otrzymaniu dotacji musi dokonać jednorazowej korekty tych kosztów. Tym samym podatnik w momencie zakupu środka trwałego ma prawo do ustalenia odpisów amortyzacyjnych i zaliczania ich w całości do kosztów uzyskania przychodów. Dopiero w momencie faktycznego otrzymania dotacji (a nie tylko jej przyznania) powinien dokonać odpowiedniej korekty kosztów powstałych z tytułu odpisów amortyzacyjnych. W praktyce korekty kosztów należy dokonać na bieżąco, tj. w miesiącu otrzymania dotacji.
Niestety, organy podatkowe zajmują obecnie stanowisko, że podatnik powinien dokonywać zmniejszonych odpisów amortyzacyjnych od momentu podpisania umowy o przyznaniu dotacji na nabycie środka trwałego. Nie należy zatem czekać na wpływ dotacji na rachunek bankowy podatnika. Jeżeli podatnik zaczął zaliczać do kosztów zmniejszony odpis amortyzacyjny dopiero od momentu otrzymania środków na rachunek bankowy, organy podatkowe nakazują skorygować zawyżone odpisy. Takie stanowisko zajęli m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 6 lutego 2014 r., sygn. IBP-BI/1/415-1139/13/SK, i Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 3 marca 2014 r., sygn. ITPB1/415-1231/13/DP. Należy zatem zaznaczyć, że przyjęcie stanowiska zajętego w omówionym wyroku naraża podatnika na spór z organami podatkowymi.
Wiesława Moczydłowska
ekspert w zakresie rachunkowości i podatków, praktyk, autorka licznych publikacji w prasie specjalistycznej, wykładowca na wyższych uczelniach, kursach i szkoleniach
Sławomir Biliński
prawnik, redaktor „MONITORA księgowego”