Transakcje z podmiotami z rajów podatkowych - obowiązki podatników
Jak informowaliśmy we wcześniejszych publikacjach, przepisy, które weszły w życie z początkiem 2021 roku istotnie rozszerzyły zakres obowiązków TP dla transakcji z podmiotami z tzw. „rajów podatkowych”.
Obecnie fakt, że podatnik nie dokonuje transakcji z kontrahentami znajdującymi się w raju podatkowym już nie wystarczy, aby nie wpaść w reżim surowych regulacji dotyczących cen transferowych, które nakładają na podatników znaczne obciążenia administracyjne, a także powodują powstanie osobistej odpowiedzialności członków zarządu na gruncie Kodeksu karnego skarbowego, o czym pisała szerzej Agata Hinderer w artykule Problematyczne transakcje z rajami podatkowymi – ceny transferowe, dokumentacja, odpowiedzialność.
Wprowadzone regulacje nałożyły obowiązki sprawozdawcze w obszarze cen transferowych na podmioty realizujące transakcje, w ramach których rzeczywisty właściciel funkcjonuje w jurysdykcji raju podatkowego. Tej kwestii przyjrzała się dokładniej Marta Pabjańska w artykule Transakcje z rajami podatkowymi – kolejne obowiązki dla podmiotów powiązanych i niepowiązanych, w którym przypomniała kim jest rzeczywisty właściciel w ogólnym rozumieniu Ustawy o CIT (koncepcja ta jest została wprowadzona dla celów podatku u źródła). Dotychczasowa praktyka pokazała, że podatnicy mają znaczne problemy z identyfikacją rzeczywistego właściciela: wątpliwości, dotyczące zarówno warunków wskazanych w samej definicji, jak również często ograniczone możliwości ustalenia faktów dotyczących zagranicznych kontrahentów.
Dwa nowe narzędzia fiskusa
Niestety – na tym nie koniec trudności. Specjalnie na potrzeby przepisów dotyczących cen transferowych, ustawodawca zapewnił bowiem organom dodatkowe narzędzie do walki z wyprowadzaniem pieniędzy do rajów podatkowych. Kolejnym elementem omawianego w naszym cyklu przepisu art. 11o ustawy o CIT jest ust. 1 b), który:
- przewiduje domniemanie rzeczywistego właściciela w raju podatkowym, jeżeli druga strona transakcji dokonuje w roku obrotowym jakichkolwiek rozliczeń z podmiotem funkcjonującym w raju podatkowym;
- przerzuca ciężar dowodu na podatnika poprzez zobowiązanie go do dochowania należytej staranności przy ustalaniu powyższych okoliczności.
Co to oznacza dla podatników w praktyce?
W związku z realizacją tzw. transakcji jednorodnej o wartości przekraczającej 500 tys. zł netto, po zakończeniu roku obrotowego będzie należało zbadać, czy nasz kontrahent nie dokonywał jakichkolwiek rozliczeń z podmiotem rajowym. Jeżeli tak – powstanie domniemanie nakazujące przyjęcie, że rzeczywisty właściciel jest podmiotem rajowym. Wskutek domniemania przedsiębiorca wejdzie w reżim przepisów o cenach transferowych. Oznacza to konieczność wypełnienia szeregu obowiązków sprawozdawczych, na które wskazywaliśmy w artykule Problematyczne transakcje z rajami podatkowymi – ceny transferowe, dokumentacja, odpowiedzialność.
Wejście w życie powyższej regulacji, która obowiązuje od początku 2021 roku, wzbudziło spore kontrowersje i wywołało szereg pytań ze strony podatników i doradców podatkowych.
Należy podkreślić w szczególności fakt, że przepis dotyczy wszystkich transakcji jednorodnych powyżej 500 tys. zł netto, tj.
- transakcji z podmiotami powiązanymi i z niepowiązanymi / niezależnymi kontrahentami,
- transakcji krajowych i zagranicznych,
oprócz transakcji dokonywanych bezpośrednio z podmiotami z rajów podatkowych, które podlegają przepisowi art. 11o ust. 1 ustawy o CIT, który omówiliśmy tu.
Zatem przedsiębiorcy, którzy nie mają powiązań z innymi podmiotami i funkcjonują w przekonaniu, że przepisy dotyczące cen transferowych ich nie dotyczą, będą zmuszeni do bardzo dokładnego przyjrzenia się rozliczeniom w swoich firmach.
Dodatkowo, należy mieć na uwadze, że nowe regulacje mogą mieć wpływ na progi dla transakcji z podmiotami powiązanymi (np. 500 tys. PLN zamiast 10 mln PLN dla transakcji towarowych, jeżeli jeden z powiązanych kontrahentów dokonuje jakichkolwiek rozliczeń z „rajem podatkowym”).
W kolejnym artykule wskażemy, jakie dodatkowe prace będą musieli wykonać przedsiębiorcy w 2022 r. w związku z art. 11o ust. 1b ustawy o CIT.
Karolina Górniak, Senior Analyst w Enodo Advisors
Więcej na ten temat podczas bezpłatnego webinarium "Podatki 2021: osobista odpowiedzialność członków zarządu na nowo", na które serdecznie zapraszamy 24 czerwca 2021 r.