Ceny transferowe w czasie pandemii COVID19
Na wstępie Ministerstwo Finansów zauważa, że pandemia COVID-19 miała istotny wpływ na światową i polską gospodarkę w 2020 r., przy czym sytuacja w poszczególnych krajach i sektorach gospodarki mogła być
zróżnicowana. Pandemia COVID-19 mogła wywołać zmiany funkcjonowania dotychczasowych modeli biznesowych, stosowanych także w relacjach i współpracy pomiędzy podmiotami powiązanymi. Zdaniem resortu finansów, wpływ COVID-19 na poszczególne branże, sektory gospodarki i przedsiębiorstwa nie jest jednakowy. COVID-19 mógł mieć wpływ na transakcje kontrolowane, realizowane od roku 2020.
W publikacji „Wpływ Covid-19 na ceny transferowe. Zbiór dobrych praktyk” Ministerstwo Finansów przedstawiło zasady dobrych praktyk związanych z wybranymi obszarami cen transferowych, na które szczególnie duży wpływ miała, ma lub może mieć pandemia COVID-19. W tej publikacji MF przedstawiło dobre praktyki dla organów podatkowych oraz podatników, będących uczestnikami transakcji kontrolowanych, na których przebieg i stosowane w nich ceny transferowe miało wpływ wystąpienie COVID-19. Przy czym wyraźnie zaznaczono, że ten zbiór dobrych praktyk nie odnosi się do transakcji innych niż transakcje kontrolowane.
Ministerstwo Finansów wskazuje, że zaprezentowane w omawianej publikacji podejście do przedstawionych kwestii stanowi wzorzec rekomendowanego podejścia podatników i organów podatkowych.
Jednak z niewiadomych powodów omawiany dokument nie stanowi interpretacji ogólnej ani objaśnień podatkowych w rozumieniu przepisów art. 14a § 1 Ordynacji podatkowej - co wyraźnie podkreśla Ministerstwo Finansów. Zatem podatnicy nie będą mogli oczekiwać, że stosowanie się do tego dokumentu da im taką ochronę prawną jaka jest związana z interpretacją ogólną i objaśnieniami podatkowymi.
Zasady ustalania cen transferowych. Przepisy
Ministerstwo Finansów wskazuje, że w okresie pandemii COVID-19 aktualność zachowują dotychczasowe zasady ustalania cen transferowych. Zmiany legislacyjne dotyczące okresu pandemii były nakierowane głównie
na ułatwienie realizacji obowiązków dokumentacyjno-sprawozdawczych (poprzez wydłużenie terminów):
- złożenia informacji o cenach transferowych (TPR),
- złożenia oświadczenia o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych,
- dołączenia grupowej dokumentacji cen transferowych,
(zob. art. 31z ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych - Dz. U. z 2021 r. poz. 2095, z późn. zm.).
Wytyczne OECD
Resort finansów zaznacza, że w okresie COVID-19 stosuje się Wytyczne OECD uzupełnione przez Wytyczne OECD ws. COVID-19 o zagadnienia wynikające z wystąpienia COVID-19 i ich wpływu na ceny transferowe.
Wytyczne OECD w sprawie cen transferowych nie stanowią wprawdzie na obszarze Polski źródła prawa i w związku z tym nie mogą prowadzić ani do rozszerzenia przewidzianych w ustawie uprawnień organów
podatkowych, jak i ustawowo uregulowanych obowiązków podmiotu, to jednak (w opinii Ministerstwa Finansów) ich postanowienia są istotną wskazówką wspomagającą proces wykładni unormowań zawartych w art. 11 ustawy o CIT, a obecnie w art. 11a i nast. tej ustawy (por.: wyrok NSA z dnia 18 czerwca 2018 r., II FSK 1665/16, z dnia 3 czerwca 2019 r., II FSK1808/17). Wytyczne OECD stanowią też oficjalne źródło wykładni przepisów dotyczących obszaru cen transferowych (por.: np. wyrok WSA w Gliwicach I SA/Gl 1649/20 ).
Analiza i ocena zakresu wpływu COVID-19
Analiza i ocena zakresu wpływu COVID-19 na branże, przedsiębiorstwa i transakcje kontrolowane powinna być (zdaniem Ministerstwa Finansów) dokonywana i dokumentowana przez podmiot w sposób zindywidualizowany, z uwzględnieniem specyfiki konkretnego stanu faktycznego oraz postępowania niezależnego przedsiębiorcy w danych okolicznościach. W związku z COVID-19 należy ocenić, czy niezależny przedsiębiorca z uwagi na wpływ COVID-19 zmieniłby warunki realizowanej transakcji, w tym uzgodnioną i stosowaną w tej transakcji cenę.
Ministerstwo Finansów podkreśla, że w okresie pandemii COVID-19 kluczową zasadą do ustalania i weryfikacji / oceny warunków w transakcjach kontrolowanych pozostaje zasada ALP. Punkt odniesienia stanowią zachowania podmiotów niezależnych w porównywalnych transakcjach.
W procesie analizy i oceny wpływu COVID-19 na podmiot uczestniczący w transakcji kontrolowanej kluczowa jest szczegółowa analiza funkcji, aktywów i ryzyka (ang. accurate delineation of the transaction - por. Wytyczne OECD ws. COVID-19, pkt 38.), z uwzględnieniem stanu przed i w trakcie COVID-19.
Ryzyka
Zdaniem MF, wystąpienie COVID-19, co do zasady, nie powinno skutkować zmianą rozkładu ryzyk pomiędzy stronami transakcji kontrolowanej. Jeśli podmiot przed wystąpieniem COVID-19 miał rutynowy profil funkcjonalny, to materializacja niektórych ryzyk, np. ryzyka rynkowego, nie powoduje automatycznie zmiany profilu podmiotu rutynowego. Zmiana rozkładu ryzyk może natomiast wynikać z podjętych w grupie decyzji, wywołanych COVID-19 i przeprowadzonej restrukturyzacji. Zmiana rozkładu ryzyk wymaga odzwierciedlenia w analizie rynkowości i ewentualnej weryfikacji poziomu rentowności.
COVID-19 może prowadzić do materializacji ryzyka związanego z transakcją, dotychczas mającego charakter wyłącznie potencjalny, np. ryzyka rynkowego. W opinii Ministerstwa, zmaterializowane ryzyko powinno obciążać tę stronę kontrolowanej transakcji, do której to ryzyko było przypisane przed COVID-19. Materializacja ryzyka w okresie COVID-19 i jego skutki powinny obciążyć stronę transakcji, która przed COVID-19 realizowała zyski wynikające z ponoszenia tego ryzyka, mającego charakter potencjalny.
Okres, w którym COVID-19 oddziaływał na działalność podmiotu / realizowane transakcje kontrolowane, podmiot ustala w sposób indywidualny dla swojej działalności / realizowanych transakcji kontrolowanych.
Wpływ Covid-19 na ceny transferowe. Zbiór dobrych praktyk
Publikacja Ministerstwa Finansów „Wpływ Covid-19 na ceny transferowe. Zbiór dobrych praktyk” dotyczy w szczególności następujących zagadnień:
Analiza porównawcza w okresie występowania COVID-19, w tym:
- Analiza wpływu COVID-19 na warunki transakcji kontrolowanej,
- Zasady sporządzenia / aktualizacji analizy porównawczej,
- Analiza branży / rynku, na którym jest realizowana transakcja kontrolowana
- Wykorzystanie danych wewnętrznych
- Podejście do przeprowadzenia (aktualizacji) analizy porównawczej
- Wykorzystanie danych wieloletnich
- Wykorzystanie danych z lat światowego kryzysu finansowego 2008-2009
- Odrzucanie podmiotów ze stratą
- Przykłady podejścia
- Interpretacja wyników
Alokacja kosztów nadzwyczajnych związanych z wystąpieniem COVID-19 pomiędzy powiązane strony transakcji.
Wsparcie antykryzysowe.
Dokumentacja cen transferowych za okres COVID-19.
Uprzednie porozumienia cenowe.
Korekta cen transferowych w rozumieniu art. 11e Ustawy o CIT (art. 23q Ustawy o PIT).