Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (zwanej dalej ustawą o PDOP), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy.
Powyższa definicja wskazuje, że kosztami uzyskania przychodów są więc wszelkie, racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów, z wyjątkiem wydatków wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP.
Tym samym aby wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów należy ocenić jego związek z prowadzoną działalnością gospodarczą. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się , w okresie ponoszenia kosztów lub w przyszłości, do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Kosztami uzyskania przychodów będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskanymi przychodami jak i pozostające w związku pośrednim, o ile zostały one prawidłowo udokumentowane, za wyjątkiem kosztów uznanych za niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.
Polecamy: Komplet żółtych książek – Podatki 2017
Jak stanowi art.16 ust.1 pkt 45 ustawy o PDOP, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków pracodawcy na działalność socjalną, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Mając na uwadze powyższy przepis, w celu określenia zakresu wydatków wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów należy odwołać się do definicji działalności socjalnej, wskazanej w art 2 ust.1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (zwanej dalej ZFŚS).
Zgodnie z przywołaną regulacją, pojęcie działalności socjalnej oznacza usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, sprawowanej przez dziennego opiekuna lub nianię, w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową. W tym miejscu podkreślić należy, że wydatki na działalność socjalną mogą być zaliczone w ciężar kosztów podatkowych wyłącznie na zasadach określonych w art.16 ust.1 pkt 9 lit b) ustawy o PDOP. A zatem kosztem uzyskania przychodów są odpisy i zwiększenia, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych obciążają koszty działalności pracodawcy, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały wpłacone na rachunek Funduszu.
Analiza wskazanych wyżej przepisów prawa jednoznacznie wskazuje, że wszelkie wydatki na działalność socjalną określoną w przepisach ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, sfinansowane przez pracodawców, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Zasada ta dotyczy zarówno pracodawców tworzących zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, jak również pracodawców nie tworzących tego funduszu. Wydatki, które mieszczą się w katalogu wydatków socjalnych są wyłączone z kosztów podatkowych niezależnie od tego czy zostały wypłacone ze środków ZFŚS czy ze środków obrotowych.
Mając powyższe na uwadze, wydatki ze środków obrotowych pracodawcy poniesione na sfinansowanie świadczeń z okazji Mikołajek, przekazanych dzieciom pracowników, są kosztami pracowniczymi. Świadczenia takie wskazują na dbałość pracodawcy o pracowników, w tym także ich rodziny i przyczyniają się do lepszej atmosfery pracy i zadowolenia pracowników. W przypadku gdy wydatki takie są sfinansowane ze środków obrotowych bez uwzględnienia sytuacji życiowej, rodzinnej czy materialnej pracowników nie są wydatkami na działalność socjalną podlegającą wyłączeniu z kosztów podatkowych na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 45 ustawy o PDOP. Potwierdzenie powyższego stanowiska można odnaleźć m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 03.10.2014 r., znak: IPPB5/423-632/14-3/AM.
W tym miejscu wskazać jednak należy, że część organów podatkowych prezentuje w tym zakresie niekorzystne stanowisko, z którego wynika, że tego rodzaju wydatki nie stanowią kosztów uzyskania przychodów ponieważ nie są ponoszone na rzecz pracowników Spółki, tylko na rzecz ich dzieci, a zatem nie można traktować ich jako kosztów pracowniczych. W takiej sytuacji nie zachodzi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy ponoszonym wydatkiem a uzyskanym przychodem lub zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów Spółki. Dzieci pracowników nie przyczyniają się do osiągnięcia przez Spółkę przychodów (zob. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 01.03.2013 r., znak: ILPB3/423-491/12-6/AO).
Anna Dziura, ECDDP sp. z o. o.