Pełnomocnik w polskim postępowaniu podatkowym

Zasady ogólne i rodzaje pełnomocnictw w Ordynacji podatkowej

Instytucja pełnomocnictwa w postępowaniu podatkowym jest obecnie - od 1 stycznia 2016 r. - uregulowana przede wszystkim w art. 138a-138e Ordynacji podatkowej. Poważne zmiany w tym zakresie wprowadziła ustawa z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1649). Nowe przepisy zakładają m.in. wprowadzenie do O.p. unormowań dotyczących pełnomocnictw ogólnych w procedurach podatkowych. Pełnomocnictwo będzie podatnik mógł złożyć tylko raz. Przewidziano wprowadzenie pełnomocnictwa ogólnego do reprezentowania we wszystkich sprawach podatkowych i przed wszystkimi organami, w tym samorządowymi. Pełnomocnictwo takie będzie składane elektronicznie do centralnego rejestru i nie będzie podlegało opłacie skarbowej. Ustanowienie tego rodzaju pełnomocnictwa wyłączy więc dotychczasową uciążliwość związaną z koniecznością przedkładania pełnomocnictwa bądź urzędowo poświadczonego odpisu pełnomocnictwa do akt każdej sprawy podatkowej. Jak wskazuje doktryna, fakt, że dotychczas pełnomocnictwo ogólne nie było uregulowane w przepisach Ordynacji podatkowej nie oznacza, że jest to nowa instytucja w postępowaniu podatkowym. Wprowadzona zmiana doprowadziła do uregulowania instytucji, która już funkcjonowała w praktyce. Pełnomocnictwo szczegółowe (papierowe lub elektroniczne), dotyczące tylko jednej sprawy, będzie nadal funkcjonować.

Zgodnie więc z przepisami O.p. pełnomocnictwo może być:

• ogólne (w praktyce od 1 lipca 2016 r.),
• szczególne albo
• do doręczeń.

Zasadą jest od dawna, że strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. Przepis art. 133 O.p. zawiera definicję strony, a więc podmiotu, który może korzystać z instytucji pełnomocnictwa. Pełnomocnika może zatem ustanowić podatnik, płatnik, inkasent lub ich następca prawny, a także osoba trzecia, o której mowa w art. 110-117b O.p., która ze względu na swój interes prawny żąda czynności organu podatkowego, do której czynność organu podatkowego się odnosi lub której interesu prawnego działanie organu podatkowego dotyczy. Pełnomocnika w postępowaniu podatkowym ustanowić może także osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej inna niż wymieniona powyżej, jeśli zgodnie z przepisami prawa podatkowego przed powstaniem obowiązku podatkowego ciążą na niej szczególne obowiązki lub zamierza skorzystać z uprawnień wynikających z tego prawa (art. 133 § 2 o.p.). Ponadto pełnomocnika w postępowaniu podatkowym w sprawie dotyczącej zwrotu podatku od towarów i usług może ustanowić wspólnik rozwiązanej spółki osobowej, uprawniony na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług do otrzymania zwrotu podatku (art. 133 § 2a O.p. w zw. z art. 14 ust. 9a ustawy o podatku od towarów i usług). Poza tym pełnomocnika w postępowaniu podatkowym w sprawie stwierdzenia nadpłaty w zakresie zobowiązań byłej spółki cywilnej może ustanowić osoba, która była wspólnikiem spółki cywilnej w chwili rozwiązania spółki (art. 133 § 2b O.p.).

Nowa Ordynacja podatkowa będzie gotowa w październiku 2017 r.

Od nowego początku 2016 r. pełnomocnictwa w sprawach podatkowych mają być wystawiane na specjalnych formularzach. Pełnomocnictwa dołączone do akt spraw przed wejściem w życie nowych przepisów, zachowują ważność. Art. 138j O.p. zawiera delegację ustawową dla Ministra Finansów do określenia m.in. wzorów pełnomocnictw (w przypadku pełnomocnictwa ogólnego przepis upoważniający MF zacznie obowiązywać 1 lipca 2016 r.) i zawiadomień o ich zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu, a także sposobu przesyłania, w formie dokumentu elektronicznego, pełnomocnictwa ogólnego, pełnomocnictwa szczególnego oraz pełnomocnictwa do doręczeń. Z dniem 1 stycznia 2016 r. weszły w życie wydane na tej podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2015 r.:

1) w sprawie wzorów pełnomocnictwa szczególnego i pełnomocnictwa do doręczeń oraz wzorów zawiadomienia o zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu tych pełnomocnictw - które określa w załącznikach wzory:

• pełnomocnictwa szczególnego,
• pełnomocnictwa do doręczeń,
• zawiadomienia o zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu pełnomocnictwa szczególnego,
• zawiadomienia o zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu pełnomocnictwa do doręczeń.

2) w sprawie sposobu przesyłania, w formie dokumentu elektronicznego, pełnomocnictwa ogólnego, pełnomocnictwa szczególnego oraz pełnomocnictwa do doręczeń - które wskazuje, że

• pełnomocnictwo ogólne, w formie dokumentu elektronicznego, jest przesyłane przez portal podatkowy, zaś
• pełnomocnictwo szczególne oraz pełnomocnictwo do doręczeń, w formie dokumentu elektronicznego, są przesyłane przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej właściwego w sprawie, której to pełnomocnictwo dotyczy.

Uwierzytelnienie pełnomocnictwa i odpisu

Według O.p. pełnomocnictwo w formie dokumentu elektronicznego powinno być uwierzytelnione za pomocą mechanizmów określonych w art. 20a ust. 1 albo 2 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (tj. przez zastosowanie kwalifikowanego certyfikatu przy zachowaniu zasad przewidzianych w ustawie z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym, lub profilu zaufanego ePUAP, bądź też przez zastosowanie innych technologii).

Pełnomocnictwo ogólne tylko elektronicznie

Adwokat, radca prawny i doradca podatkowy mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa oraz odpisy innych dokumentów wykazujących ich umocowanie. Organ podatkowy może w razie wątpliwości zażądać urzędowego poświadczenia podpisu strony.

Jeżeli odpis pełnomocnictwa lub odpisy innych dokumentów wykazujących umocowanie zostały sporządzone w formie dokumentu elektronicznego, ich uwierzytelnienia dokonuje się przy użyciu mechanizmów określonych w 20a ust. 1 albo 2 ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Odpisy pełnomocnictwa lub odpisy innych dokumentów wykazujących umocowanie uwierzytelniane elektronicznie są sporządzane w formatach danych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 18 pkt 1 tej ustawy.

Osoby mogące być pełnomocnikami

Pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych.

W przypadku gdy w sprawach dotyczących importu towarów przed organami celnymi występuje osoba wpisana na listę agentów celnych (czyli agent celny), to uznaje się ją za pełnomocnika strony w postępowaniu w sprawach dotyczących podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego z tytułu importu tych towarów.

W kwestiach mniejszej wagi wynikających w toku postępowania, organ podatkowy może nie żądać pełnomocnictwa, jeżeli pełnomocnikiem jest małżonek strony, a nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu jego upoważnienia do występowania w imieniu strony.

Treść pełnomocnictwa

Pełnomocnictwo wskazuje dane identyfikujące mocodawcę, w tym jego identyfikator podatkowy, dane identyfikujące pełnomocnika, w tym jego identyfikator podatkowy, a w przypadku nierezydenta - numer i serię paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, lub inny numer identyfikacyjny, o ile nie posiada identyfikatora podatkowego, adres tego pełnomocnika do doręczeń w kraju, a w przypadku adwokata, radcy prawnego lub doradcy podatkowego - także jego adres elektroniczny (czyli adres skrzynki na platformie e-PUAP).

Pełnomocnik ustanowiony w procedurach szczególnych rozliczania podatku od towarów i usług, będący nierezydentem i nieposiadający identyfikatora podatkowego, ma obowiązek wskazać numer służący do identyfikacji dla celów podatkowych nadany w jego państwie. W przypadku braku takiego numeru pełnomocnik ten podaje numer i serię paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość. Pełnomocnik ten ma również obowiązek wskazać swój adres elektroniczny.

Jeżeli pełnomocnictwa udziela osoba, która nie może się podpisać, pełnomocnictwo zgłasza się ustnie do protokołu albo pełnomocnictwo podpisuje za taką osobę osoba sprawująca nad nią opiekę, czyniąc o tym wzmiankę obok podpisu.

Zaświadczenia podatkowe – zmiany 2016

Pełnomocnictwo ogólne i Centralny Rejestr Pełnomocnictw Ogólnych

Art.  138d O.p. wejdzie w życie z dniem 1 lipca 2016 r. Zgodnie z jego przepisami pełnomocnictwo ogólne upoważnia do działania we wszystkich sprawach podatkowych oraz w innych sprawach należących do właściwości organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej.

Pełnomocnictwo ogólne oraz zawiadomienie o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu będzie mógł zgłosić mocodawca, wyłącznie w formie dokumentu elektronicznego, według wzoru określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 138j § 1 pkt 1 O.p., do Ministra Finansów. W przypadku wystąpienia problemów technicznych uniemożliwiających złożenie pełnomocnictwa ogólnego, jego zmianę, odwołanie lub wypowiedzenie, w formie dokumentu elektronicznego, pełnomocnictwo będzie składane w formie pisemnej według ww. wzoru.

Informacje o udzieleniu pełnomocnictwa, o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu minister właściwy do spraw finansów publicznych umieści w Centralnym Rejestrze Pełnomocnictw Ogólnych.

Adwokat, radca prawny oraz doradca podatkowy będą mogli sami zgłaszać udzielenie im pełnomocnictwa ogólnego oraz zawiadamiać o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu, ze wskazaniem daty zwolnienia z obowiązku reprezentacji.

W przypadku gdy pełnomocnictwa udziela osoba, która nie może się podpisać, pełnomocnictwo ogólne, zawiadomienie o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu zgłosi osoba sprawująca opiekę nad osobą, która nie może się podpisać, a w przypadku zgłoszenia pełnomocnictwa ustnie do protokołu - organ podatkowy.

Pełnomocnictwo ogólne może być też zgłoszone za pośrednictwem Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Za pełnomocnika ogólnego strony w sprawach podatkowych będzie uznawany także kurator wyznaczony przez sąd na wniosek organu podatkowego, o którym mowa w art. 138 O.p. Organ, na wniosek którego sąd wyznaczył kuratora, niezwłocznie poinformuje Ministra Finansów o treści postanowienia sądu o ustanowieniu kuratora.

Szczegółowy sposób zgłaszania pełnomocnictw ogólnych za pośrednictwem Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz ich przekazywania do Centralnego Rejestru ma być określony w rozporządzeniu wykonawczym.

Również z dniem 1 lipca 2016 r. ma zacząć obowiązywać art.  138k O.p., regulujący organizację Centralnego Rejestru Pełnomocnictw Ogólnych. Centralny Rejestr ma być prowadzony przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Dostęp do niego będą miały organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej. Minister będzie jednak mógł, w drodze rozporządzenia, upoważnić podległy organ do wykonywania jego zadań w zakresie prowadzenia Centralnego Rejestru.

Jak będzie działać klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania?

Pełnomocnictwo szczególne

Zgodnie z obowiązującymi przepisami O.p., pełnomocnictwo szczególne upoważnia do działania we wskazanej sprawie podatkowej lub innej wskazanej sprawie należącej do właściwości organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej (zatem od pełnomocnictwa ogólnego różni się ono zakresem umocowania).

Takie pełnomocnictwo może być udzielone na piśmie, w formie dokumentu elektronicznego lub zgłoszone ustnie do protokołu. Pełnomocnictwo szczególne udzielone na piśmie oraz zawiadomienie o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu składa się do akt sprawy według wzoru określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 138j § 1 pkt 2 O.p., w oryginale lub jego notarialnie poświadczony odpis. Pełnomocnik może okazać oryginał lub notarialnie poświadczony odpis pełnomocnictwa szczególnego oraz zawiadomienie o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu w celu sporządzenia przez organ podatkowy jego urzędowego odpisu i dołączenia do akt sprawy.

Pełnomocnik do doręczeń

Strona ma obowiązek ustanowienia w kraju pełnomocnika do doręczeń, jeśli nie ustanawia pełnomocnika ogólnego lub szczególnego, gdy:

1) zmienia adres miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu na adres w państwie niebędącym państwem członkowskim Unii Europejskiej;

2) nie ma miejsca zamieszkania bądź zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym państwie członkowskim UE i składa w kraju wniosek o wszczęcie postępowania lub w kraju doręczono jej postanowienie o wszczęciu postępowania.

W razie niedopełnienia przez stronę obowiązku ustanowienia pełnomocnika do doręczeń, pismo uznaje się za doręczone pod dotychczasowym adresem w kraju, a organ podatkowy pozostawia pismo w aktach sprawy.

Do pełnomocnictwa do doręczeń stosuje się przepisy dotyczące pełnomocnictwa szczególnego.

Strona nie musi ustanawiać w kraju pełnomocnika do doręczeń, jeżeli doręczanie jej pism następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Nowe stawki odsetek za zwłokę w Ordynacji podatkowej od 2016 roku

Ustanowienie więcej niż jednego pełnomocnika

Ustanawiając więcej niż jednego pełnomocnika o tym samym zakresie działania lub ustanawiając pełnomocnika ogólnego oraz szczególnego w tej samej sprawie, strona winna wskazać organowi jednego z nich jako pełnomocnika do doręczeń.

Odnośnie pełnomocnictwa warto przytoczyć tezę istotnego orzeczenia NSA o.z. we Wrocławiu z 31 maja 2000 r. NSA stwierdził, że jeżeli strona działa przez pełnomocnika, to od chwili doręczenia organowi pełnomocnictwa, pełnomocnik powinien być zawiadomiony o wszystkich czynnościach i wzywany do udziału w nich, co zapewnia prawidłowy udział strony w postępowaniu. Pominięcie przez organ pełnomocnika strony jest równoznaczne z pominięciem strony w postępowaniu administracyjnym, a postępowanie przeprowadzone z naruszeniem ogólnej zasady udziału strony w postępowaniu jest postępowaniem wadliwym w zakresie ciążącego

na organie obowiązku zapewnienia stronie czynnego udziału w postępowaniu. Wada ta, ujawniona w postępowaniu odwoławczym, stanowi podstawę do uchylenia decyzji organu pierwszej instancji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Ważny jest przy tym art. 145 § 1 O.p, który stanowi, że pisma doręcza się stronie, a gdy strona działa przez przedstawiciela – temu przedstawicielowi. Jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi.

Jak wskazano, strona, ustanawiając pełnomocników, wyznacza jednego z nich jako właściwego do doręczeń. W przypadku niewyznaczenia pełnomocnika właściwego do doręczeń organ podatkowy doręcza pismo jednemu z pełnomocników. Jeśli ustanowiono pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi pod adresem wskazanym w pełnomocnictwie. Pełnomocnikowi mającemu miejsce zamieszkania za granicą, który nie wskazuje adresu do doręczeń w kraju, pisma doręcza się za pomocą środków komunikacji elektronicznej na wskazany adres elektroniczny.

Dołączenie do akt wydruku pełnomocnictwa

Organ podatkowy w razie potrzeby dołącza do akt sprawy wydruk pełnomocnictwa ogólnego lub szczególnego udzielonego w formie dokumentu elektronicznego oraz zawiadomienia o zmianie zakresu, odwołaniu lub wypowiedzeniu pełnomocnictwa. Zgodność wydruku z dokumentem elektronicznym potwierdza, w formie adnotacji, pracownik urzędu obsługującego organ podatkowy lub funkcjonariusz celny, który dokonał wydruku.

Skuteczność ustanowienia, zmiany zakresu, odwołania i wypowiedzenia pełnomocnictwa

Ustanowienie, zmiana zakresu, odwołanie lub wypowiedzenie pełnomocnictwa szczególnego wywiera skutek od dnia zawiadomienia organu podatkowego. Adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy, który wypowiedział pełnomocnictwo, jest obowiązany działać za stronę jeszcze przez 2 tygodnie od wypowiedzenia, chyba że mocodawca zwolni go od tego obowiązku.

Według przepisu, który zacznie obowiązywać od 1 lipca 2016 r., ustanowienie, zmiana zakresu, odwołanie lub wypowiedzenie pełnomocnictwa ogólnego wywiera skutek od dnia wpływu do Centralnego Rejestru.

Rozstrzyganie wątpliwości na korzyść podatnika - wyjaśnienia MF

Wyznaczenie tymczasowego pełnomocnika szczególnego

Z początkiem 2016 r. wprowadzona również została instytucja tymczasowego pełnomocnika szczególnego dla osób nieobecnych (ma to umożliwić wszczynanie i prowadzenie postępowań podatkowych w przypadku braku kontaktu ze stroną, przy zagwarantowaniu osobie nieobecnej profesjonalnej reprezentacji). Mianowicie, zgodnie z art. 138l O.p., w sprawie niecierpiącej zwłoki organ podatkowy wyznacza dla osoby nieobecnej tymczasowego pełnomocnika szczególnego, upoważnionego do działania do czasu wyznaczenia przez sąd kuratora dla osoby nieobecnej. Tymczasowym pełnomocnikiem szczególnym może być w pierwszej kolejności wyznaczony przez organ podatkowy członek rodziny osoby nieobecnej, jeżeli wyrazi na to zgodę, a w przypadku braku takiej zgody - adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy wyznaczony w trybie art. 138n § 1 lub 2 O.p.

Zgodnie z art. 138m O.p. w przypadku niemożności wszczęcia postępowania lub prowadzenia postępowania wobec osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej z powodu braku powołanych do tego organów lub niemożności ustalenia adresu siedziby, miejsca prowadzenia działalności lub miejsca zamieszkania osób upoważnionych do reprezentowania jej spraw, organ podatkowy wyznacza dla tej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej tymczasowego pełnomocnika szczególnego upoważnionego do działania do czasu wyznaczenia kuratora przez sąd. Tymczasowym pełnomocnikiem szczególnym jest adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy wyznaczony w trybie art. 138n § 1 lub 2 O.p.

Według art. 138n O.p. o wyznaczenie doradcy podatkowego jako tymczasowego pełnomocnika szczególnego organ podatkowy zwraca się do Krajowej Rady Doradców Podatkowych. Jeśli doradca podatkowy ustanowiony w ten sposób ma podjąć czynności poza siedzibą organu podatkowego, to KRDP, na wniosek ustanowionego doradcy podatkowego, wyznaczy w razie potrzeby doradcę podatkowego z innej miejscowości.

Z kolei o wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego jako tymczasowego pełnomocnika szczególnego organ podatkowy zwraca się do okręgowej rady adwokackiej lub okręgowej izby radców prawnych właściwej dla siedziby organu podatkowego. Jeżeli adwokat lub radca prawny ustanowiony w ten sposób ma podjąć czynności poza siedzibą organu podatkowego, Naczelna Rada Adwokacka lub Krajowa Rada Radców Prawnych, na wniosek ustanowionego adwokata lub radcy prawnego, wyznaczy w razie potrzeby adwokata lub radcę prawnego z innej miejscowości.

Do ustalenia wynagrodzenia oraz kosztów adwokata, radcy prawnego lub doradcy podatkowego, wyznaczonego tymczasowym pełnomocnikiem szczególnym, stosuje się odpowiednio przepisy o kosztach pomocy prawnej udzielonej przez doradcę podatkowego z urzędu, wydane na podstawie art. 41b ust. 2 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym.

O czym jeszcze należy pamiętać?

Jak wynika z art. 138o O.p., w zakresie nieuregulowanym w przepisach Ordynacji podatkowej dotyczących pełnomocnictw stosuje się doń przepisy Kodeksu cywilnego oraz Kodeksu postępowania cywilnego.

Należy pamiętać, że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów  z dnia 28 grudnia 2015 r. w sprawie wzorów pełnomocnictwa szczególnego i pełnomocnictwa do doręczeń oraz wzorów zawiadomienia o zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu tych pełnomocnictw (Dz.U. z 2015 r. poz. 2330), pełnomocnictwa szczególne i do doręczeń powinny zostać złożone na formularzach określonych w ww. rozporządzeniu.

Od 1 stycznia 2007 r. przepisy Ordynacji podatkowej dają też możliwość udzielenia pełnomocnictwa do podpisania deklaracji podatkowej, w tym (od 8 kwietnia 2009 r.) – składanej za pomocą środków komunikacji elektronicznej, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej (art. 80a Ordynacji podatkowej). Należy pamiętać, że podpisanie deklaracji podatkowej przez pełnomocnika nie jest elementem postępowania podatkowego. Uznać przy tym należy, że pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji ma charakter tzw. pełnomocnictwa szczególnego (do wykonywania konkretnych czynności). Z treści udzielonego pełnomocnictwa musi jednoznacznie wynikać, że dotyczy ono właśnie podpisywania deklaracji. W piśmiennictwie przyjmuje się, iż ogólne pełnomocnictwo do reprezentowania podatnika przez organami podatkowymi nie będzie wystarczające. 

Zgodnie z art. 41 ustawy o doradztwie podatkowym, w postępowaniu przed organami administracji publicznej w sprawach obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami pełnomocnikiem podatnika, płatnika, inkasenta oraz osób trzecich odpowiedzialnych za zaległości podatkowe oraz następców prawnych podatników, płatników lub inkasentów w rozumieniu Ordynacji podatkowej, może być również doradca podatkowy. Doradca podatkowy jest też uprawniony do występowania w charakterze pełnomocnika w postępowaniu w zakresie sądowej kontroli decyzji, postanowień i innych aktów administracyjnych dotyczących takich spraw. Doradca podatkowy może przy tym sam

uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa. Ma on także prawo sporządzania poświadczeń odpisów dokumentów za zgodność z okazanym oryginałem w zakresie określonym odrębnymi przepisami. Poświadczenie powinno zawierać podpis doradcy podatkowego, datę i oznaczenie miejsca jego sporządzenia, na żądanie – również godzinę dokonania czynności. Jeżeli dokument zawiera cechy szczególne (dopiski, poprawki lub uszkodzenia) doradca podatkowy stwierdza to w poświadczeniu. Doradca podatkowy może udzielić dalszego pełnomocnictwa (substytucji) innemu doradcy podatkowemu, adwokatowi lub radcy prawnemu.

Według art. 194a § 2 O.p. zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona m.in. przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego doradcą podatkowym (z zastrzeżeniem, że jeśli jest to uzasadnione okolicznościami sprawy, organ podatkowy zażąda od strony składającej odpis dokumentu przedłożenia oryginału tego dokumentu – na podstawie art. 194a § 4 O.p.), przy czym (wg art. 194a § 2a O.p.) jeżeli odpis dokumentu został sporządzony w formie dokumentu elektronicznego, to poświadczenie jego zgodności z oryginałem dokonuje się przy użyciu mechanizmów określonych w art. 20a ust. 1 albo 2 ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne; odpisy dokumentów poświadczane elektronicznie sporządzane są w formatach danych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 18 pkt 1 tej ustawy). Zgodnie zaś z art. 194a § 3 O.p., zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego doradcą podatkowym ma charakter dokumentu urzędowego.

Na koniec warto wspomnieć, że art. 284 § 1 Ordynacji podatkowej przewiduje także możliwość ustanowienia pełnomocnika na wypadek nieobecności kontrolowanego w czasie kontroli podatkowej - jako pełnomocnika innego rodzaju niż pełnomocnik ogólny czy szczególny w postępowaniu podatkowym.

Zmiany w doręczaniu pism profesjonalnym pełnomocnikom

Nowelizacja Ordynacji podatkowej wprowadziła, z dniem 1 stycznia 2016 r., istotne zmiany w zakresie doręczania pism profesjonalnym pełnomocnikom. Zgodnie nowymi przepisami doręczanie pism profesjonalnym pełnomocnikom, tzn. adwokatom, radcom prawnym, doradcom podatkowym, oraz organom administracji publicznej następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub w siedzibie organu podatkowego.

Odstępstwem od przyjętych przepisów są sytuacje, w których doręczenie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej jest niemożliwe z powodów technicznych. W takich przypadkach dopuszczalne jest dostarczenie dokumentów za pomocą operatora pocztowego lub przez organy lub osoby do tego uprawnione. 

 Art. 138c O.p. wskazuje, że w sytuacji, gdy pełnomocnikiem jest adwokat, radca prawny czy doradca podatkowy,  pełnomocnictwo powinno zawierać jego adres elektroniczny, czyli adres skrzynki na platformie e-PUAP (tak wyjaśniła IS we Wrocławiu).

Obowiązek wskazania adresu elektronicznego odnosi się do pełnomocnictw udzielonych po 1 stycznia 2016 r. W przypadku gdy upoważnienie zostało złożone przed 1 stycznia 2016 r., a nie określono w nim adresu elektronicznego, pisma mogą być wysyłane pocztą tradycyjną.

Autor: A. Jeleńska

Forum Doradców Podatkowych

Praktyczne publikacje dla przedsiębiorców, księgowych, doradców podatkowych i kandydatów na doradców podatkowych.