RADA
W związku z pobraniem towarów na własne potrzeby należy sporządzić fakturę wewnętrzną VAT, wyszczególnić w niej pobrane towary i wycenić je w cenie zakupu. Faktura ta będzie stanowić dowód księgowy, na podstawie którego Czytelnik pomniejszy w kolumnie 10 pkpir wartość zakupionych towarów handlowych o kwotę wynikającą z tej faktury. Z kolei w ewidencji (rejestrze) sprzedaży VAT należy wykazać tę fakturę jako sprzedaż. W ten sposób Czytelnik rozliczy wcześniej odliczoną kwotę VAT od zakupionych towarów handlowych, które zostały pobrane na potrzeby osobiste. Pobrane towary nie są dla Czytelnika przychodem.
UZASADNIENIE
Problem Czytelnika dotyczy zarówno rozliczeń w pkpir, jak i w ewidencji VAT. Kolejno je przedstawiamy.
Rozliczenie w pkpir
Według pkt 10 objaśnień do podatkowej księgi przychodów i rozchodów, stanowiących załącznik nr 1 do rozporządzenia o pkpir, kolumna 10 księgi jest przeznaczona do wpisywania zakupu materiałów oraz towarów handlowych według cen zakupu. Znaczy to, że w momencie dokonywania zakupu towarów handlowych należy je zaksięgować w kolumnie 10 pkpir na podstawie otrzymanego od sprzedawcy dowodu księgowego (faktury, rachunku, dowodu dostawy itp.) lub dowodu własnego (np. opis otrzymanego towaru). Niezaksięgowanie zakupionych towarów do kolumny 10 pkpir spowoduje uznanie księgi za nierzetelną przez organy podatkowe (na podstawie § 11 ust. 1 ww. rozporządzenia). W dniu, w którym Czytelnik dokona pobrania wybranych towarów na potrzeby własne, przestają one być towarami handlowymi i tym samym od tego momentu nie mogą stanowić kosztu uzyskania przychodu. Dlatego należy je wyksięgować z kolumny 10 księgi - poprzez pomniejszenie wartości zakupów towarów handlowych wpisanych do kolumny 10 ksiegi. W żadnym razie Czytelnik nie powinien wykazywać w pkpir tej operacji jako sprzedaży, ponieważ pobranie towarów na potrzeby osobiste nie jest przychodem w myśl przepisów updof.
Rozliczenie w ewidencji VAT
Na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika jest dostawą towarów, pod warunkiem że:
l przekazanie towarów następuje na cele niezwiązane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem oraz
l podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony w związku z zakupem tych towarów (dla spełnienia tego warunku wystarczy, że Czytelnikowi przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, niezależnie od tego, czy skorzystał on z tego prawa, czy nie).
Opisana sytuacja wypełnia dokładnie dyspozycje tego przepisu. Przekazując bowiem towar na cele osobiste, Czytelnik przekazuje go sobie prywatnie, czyli na pewno nie na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem (w tym przypadku - sklepu spożywczego). Ponadto w momencie dokonywania zakupu Czytelnik miał oczywiście prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, ponieważ towar handlowy był kupiony z przeznaczeniem do dalszej sprzedaży w sklepie. W momencie przekazania na cele osobiste dokonuje on zatem dostawy towarów, którą musi opodatkować. Podstawę opodatkowania w tym przypadku zgodnie z art. 29 ust. 10 ustawy o VAT będzie stanowić cena nabycia tych towarów. Jeżeli cena nabycia by nie istniała, podstawę opodatkowania stanowiłby koszt wytworzenia określony w momencie dostawy tych towarów.
W celu rozliczenia należnego VAT od przekazania towarów na potrzeby osobiste Czytelnik wystawi na koniec miesiąca fakturę wewnętrzną VAT. Wykaże w niej wszystkie pobrane przez siebie towary. Przekazanie towarów na potrzeby osobiste w okolicznościach opisanych w pytaniu powinno być rozliczone przez Czytelnika tak jak każda inna sprzedaż. W przypadku dokumentowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej (fiskalnej) czynności przekazania na cele osobiste nie należy ewidencjonować w tej kasie, a jedynie wykazać w rejestrze sprzedaży VAT. Jeśli przekazanym towarem będzie np. oprogramowanie, telefony komórkowe, aparaty fotograficzne, części i akcesoria do samochodów lub inne rzeczy, których dostawa jest objęta rejestracją bez względu na wysokość osiąganego obrotu ze sprzedaży dla osób fizycznych (towary i usługi wymienione w § 4 rozporządzenia o kasach), to należy je zaewidencjonować w kasie. Konieczność taka istnieje, nawet jeśli podatnik nigdy nie zajmował się sprzedażą towarów dla osób fizycznych. Czynność ta spowoduje bowiem, że powstanie obowiązek instalacji kasy fiskalnej.
PRZYKŁAD
W marcu 2007 r. pan Michał pobierał na cele osobiste z prowadzonego przez siebie sklepu spożywczego takie produkty, jak: chleb, mleko, ser, wędliny, napoje i papierosy. Odnotowywał w specjalnym zeszycie rodzaj pobranego towaru oraz jego wartość w cenie zakupu. 31 marca 2007 r. pan Michał sporządził fakturę wewnętrzną VAT, w której wykazał wszystkie pobrane towary, wyceniając je w cenie zakupu. Po podsumowaniu dało to kwotę netto 1742 zł. Pan Michał 31 marca 2007 r. w kolumnie 10 pkpir dokonał pomniejszenia wartości zakupionych towarów handlowych o kwotę wynikającą z faktury wewnętrznej, to jest o kwotę 1742 zł. Fakturę tę (razem z innymi fakturami dokumentującymi sprzedaż oraz obrót bezrachunkowy) zaewidencjonował również w ewidencji (rejestrze) sprzedaży VAT pod datą 31 marca 2007 r.
Podstawa prawna
l pkt 10 objaśnień do pkpir załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów - Dz.U. Nr 152, poz. 1475; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 36, poz. 229
l art. 7 ust. 2 pkt 1, art. 29 ust. 10 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029
l § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z 28 marca 2006 r. w sprawie kas rejestrujących - Dz.U. Nr 51, poz. 375; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 243, poz. 1768
Leszek Porowski
doradca podatkowy, współwłaściciel Biura Rachunkowego Porowski Consulting