Tak wynika z wyroku NSA z 14 sierpnia 2018 r., II FSK 2148/16.
Sprawa dotyczyła podatnika, który posiada udziały stanowiące 31% w ogólnej liczbie głosów na zgromadzeniu wspólników w polskiej spółce z o.o. Pozostałe 69% udziałów w ogólnej liczbie głosów na zgromadzeniu wspólników spółki posiadało 5 wspólników. Podatnik dokonał razem z innymi wspólnikami spółki, na podstawie jednej umowy, jednoczesnej wymiany wszystkich posiadanych przez wspólników udziałów w spółce na udziały innej spółki kapitałowej z siedzibą na Cyprze. W konsekwencji, spółka nabywająca (cypryjska) uzyskała 100% udziałów w spółce, dających bezwzględną większość praw głosu. W zamian za posiadane przez podatnika udziały, spółka kapitałowa z siedzibą na Cyprze, będąca odpowiednikiem polskiej spółki z o.o., wydała podatnikowi 29% swoich udziałów o wartości odpowiadającej wartości rynkowej udziałów na moment wniesienia udziałów.
Polecamy: Komplet podatki 2019
Na tym tle podatnik zapytał organ podatkowy, czy dokonanie wymiany wszystkich posiadanych przez podatnika udziałów w spółce, jednocześnie z innymi wspólnikami spółki (na podstawie tej samej umowy), na udziały innej spółki cypryjskiej, gdzie w konsekwencji spółka nabywająca uzyskała 100% udziałów w spółce, dających bezwzględną większość praw głosu, spowoduje powstanie po stronie podatnika przychodu (lub dochodu). Zdaniem podatnika, przepisy art. 24 ust. 8a i 8b ustawy o PIT wprost przesądzają, że w opisanym zdarzeniu wymiana udziałów nie powoduje powstania po stronie podatnika przychodu (dochodu) podlegającego opodatkowaniu podatkiem PIT.
Organ uznał to stanowisko za nieprawidłowe. W uzasadnieniu wskazał, że efekt w postaci neutralnej podatkowo wymiany udziałów (akcji) dotyczy sytuacji, gdy wspólnik spółki wniesie posiadane udziały (akcje) do spółki, a spółka wraz z nabytymi udziałami (akcjami) otrzyma, bądź zwiększy bezwzględną większość praw głosu w spółce, której udziały (akcje) zostały wniesione. Organ stwierdził, iż w niniejszej sprawie podatnik będzie dysponował 31% głosów w spółce polskiej, zatem przez samodzielne wniesienie przez podatnika udziałów w spółce polskiej do spółki cypryjskiej spółka nabywająca nie uzyskałaby bezwzględnej większość praw głosu w spółce. Organ podkreślił, że kiedy kilku wspólników wnosi do spółki cypryjskiej posiadane udziały w spółce polskiej, stronami każdej z transakcji jest jeden z tych wspólników.
WSA w Warszawie był jednak innego zdania. Sąd podzielił stanowisko zajęte przez NSA w wyroku z 6 lutego 2014 r., II FSK 69/13, że choć ustawodawca art. 24 ust. 8a ustawy o PIT sformułował w sposób nieprecyzyjny, to w sytuacji, w której podatnik i pozostali udziałowcy spółki I przeniosą udziały w spółce I do spółki II jednocześnie (w tym samym dniu i na podstawie tego samego aktu notarialnego) zaprezentowana przez organ wykładnia art. 24 ust.8a ustawy o PIT, sprowadzająca się do stwierdzenia, że "... zasady ustawy podatkowej sprzeciwiają się uwzględnieniu przy ustalaniu przychodów danego podatnika okoliczności dotyczących innych udziałowców", jest zbyt arbitralna. Aby ocenić skutki podatkowe wymiany udziałów w odniesieniu do danego podatnika, należy uwzględnić sytuację innych udziałowców i spółki nabywającej.
Podobnego zdania był NSA. Sąd kasacyjny podkreślił, że sprawa dotyczyła stanu prawnego sprzed nowelizacji dokonanej z dniem 1 stycznia 2015 r. NSA wskazał, że w tym zakresie wydano już wiele wyroków i sąd przychylił się do dotychczasowej linii orzeczniczej. Sąd wskazał, że zarówno wykładnia literalna art. 24 ust. 8a ustawy o PIT (wprost w tym przepisie mowa jest o liczbie mnogiej, czyli udziałowcach/akcjonariuszach), jak i wykładnia celowościowa i funkcjonalna, z uwzględnieniem przepisów Dyrektywy 2009/133/WE – wskazuje, że w art. 24 ust. 8a ustawy o PIT ustawodawca dopuszcza sytuację, gdy uzyskanie przez spółkę nabywającą większości praw głosów w innej spółce, jest wynikiem jednoczesnego działania kilku osób - udziałowców (akcjonariuszy) innej spółki.
Patrycja Łukasiewicz
Źródło: taxonline.pl