Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem tych wymienionych w art. 21, 52, 52a oraz 52 c powyższej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji Podatkowej zaniechano poboru podatku. Co do zasady dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym.
Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. Kosztami uzyskania przychodów są natomiast koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zabezpieczenia albo zachowania źródła przychodów, z wyjątkiem tych które ustawa wprost wyłącza z kosztów.
Niekiedy jednak ustawodawca ustala szczególne reguły ustalania kosztów uzyskania przychodów.
Zgodnie z art. 22 ust 1d ustawy o PIT, który stanowi, iż w przypadku odpłatnego zbycia nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie nabytych rzeczy lub praw, a także innych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie nabytych świadczeń, w związku z którymi, stosownie do art. 11 ust. 2-2b, określony został przychód, kosztem uzyskania przychodów z ich odpłatnego zbycia, z uwzględnieniem aktualizacji zgodnie z odrębnymi przepisami, jest:
1) wartość przychodu określonego w art. 11 ust. 2 i 2a albo
2) wartość przychodu określonego w art. 11 ust. 2b, powiększona o wydatki na nabycie częściowo odpłatnych rzeczy lub praw albo innych świadczeń
- pomniejszona o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1.
W związku z powyższym artykułem należy się odwołać do brzmienia art. 11 ust. 2-2 b ustawy o PIT, który stanowi o tym w jaki sposób określić wartość przychodu w przypadku świadczeń nabytych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie.
Zgodnie z tym artykułem wartość pieniężną świadczeń w naturze, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 2, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.
Deklaracje PIT i CIT wyłącznie przez internet od 2015 roku
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
Druki PIT 2013 / 2014 i broszury informacyjne MF
Limity ulg i odliczeń w PIT 2013 / 2014
Natomiast wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:
1) jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców;
2) jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu;
3) jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku;
4) w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
Jeżeli świadczenia są częściowo odpłatne, przychodem podatnika jest różnica pomiędzy wartością tych świadczeń, ustaloną według zasad określonych w ust. 2 lub 2a, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika.
Jeżeli więc podatnik otrzyma określone składniki majątku nieodpłatnie lub częściowo nieodpłatnie będzie zobowiązany na podstawie powyższego artykułu do rozpoznania przychodu według określonych reguł.
Należy podkreślić, że powyższe szczególne zasady ustalania przychodu ze składników majątku nabytych nieodpłatnie lub częściowo nieodpłatnie nie mają zastosowania do składników majątku nabytych w drodze spadku lub darowizny.
Powyższe wynika z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, który to wyłącza z zakresu stosowania ustawy przychody podlegające przepisom o podatku od spadków i darowizn. Jeżeli więc podatnik nabył określony składnik majątku w drodze spadku lub darowizny nie powstaje przychód podatkowy z tytułu nieodpłatnych świadczeń. Natomiast przy sprzedaży tak nabytego składnika majątku powstanie przychód, którego nie będzie można pomniejszyć o koszty jego uzyskania.
Przychód otrzymany z odpłatnego zbycia składnika majątku nabytego nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, którego otrzymanie spowodowało rozpoznanie przychodu zgodnie z przepisami może być następnie pomniejszony o koszt jego uzyskania. Jeżeli zbywany składnik majątku nie podlegał amortyzacji, kosztem uzyskania przychodu jest wartość przychodu określona na podstawie art. 11 ust. 2- 2b ustawy o PIT, a więc otrzymana kwota ze sprzedaży może zostać pomniejszona o wcześniej ustaloną wartość przychodu.
Natomiast, jeżeli podatnik zbywa składniki majątku, które podlegają amortyzacji, koszt uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia takich składników majątku ustala się w sposób powyższy z ta różnicą, że koszt ten podlega pomniejszeniu o dokonane już odpisy amortyzacyjne.
Joanna Litwińska
ECDDP Spółka Doradztwa Podatkowego