W interpelacji sugerowano istnienie praktyki wystawiania przez parafie potwierdzeń przyjęcia fikcyjnych darowizn za odpłatnością (10% wynagrodzenia).
Przepisy ustaw regulujących stosunek państwa do poszczególnych kościołów normujące kwestię darowizn na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą są przepisami szczególnymi w stosunku do przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT).
Osoby (zarówno fizyczne jak i prawne) przekazujące darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych - mają prawo odliczać je w pełnej wysokości, tj. ponad kwotę limitowaną przez przepisy ww. ustaw podatkowych (odpowiednio 6% i 10%).
Warunkiem niezbędnym do skorzystania z odliczenia darowizn, o których mowa w art. 18 ust. 1 pkt 1 i 7 ustawy o CIT, w art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT oraz wynikających z odrębnych ustaw, jest udokumentowanie wysokości darowizny dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego. W przypadku darowizny innej niż pieniężna trzeba ją potwierdzić dokumentem, z którego wynika wartość tej darowizny, oraz oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu.
Ponadto z ustaw regulujących stosunek państwa do poszczególnych kościołów wynika, że odliczenie od dochodu takiej darowizny uwarunkowane jest następującymi przesłankami:
- pokwitowaniem odbioru wystawionym przez obdarowanego,
- sprawozdaniem o przeznaczeniu darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą, które obdarowany musi przekazać darczyńcy w okresie 2 lat od otrzymania darowizny.
Według Ministra Finansów kwestia przekazywania darowizn na rzecz kościelnych osób prawnych na podstawie ustaw regulujących stosunek państwa do poszczególnych kościołów nie była bezpośrednio przedmiotem odrębnych, ukierunkowanych kontroli organów podatkowych.
Ale jednak organy kontroli skarbowej w toku prowadzonych postępowań kontrolnych badały rutynowo odliczenia darowizn na cele pożytku publicznego. W tym również na rzecz kościelnych osób prawnych, mające wpływ na ustalenie prawidłowości deklarowanych podstaw opodatkowania.
Polecamy: Czy nieściągalne należności można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów
Polecamy: Zwrot VAT za materiały budowlane - nowy wykaz materiałów budowlanych od 2011 roku
Minister Finansów stwierdził, że od 2005 r. do I półrocza 2010 r. urzędy kontroli skarbowej przeprowadziły ogółem 64 postępowania kontrolne, w których stwierdzono darowizny na rzecz kościelnych osób prawnych z przeznaczeniem na cele charytatywno-opiekuńcze oraz kultu religijnego.
Nieprawidłowości w tym zakresie ustalono w 18 postępowaniach kontrolnych.
W szczególności:
- 6 z tych postępowań dotyczyło darowizn na rzecz parafii kościelnych. W tych przypadkach w toku prowadzonych kontroli ustalono, że umowy darowizny zawierane były z osobami duchownymi, które nie posiadały upoważnienia do reprezentowania kościelnej osoby prawnej. Zatem tak zawarte umowy nie uprawniały podatników do skorzystania z odliczeń z tytułu darowizn. W trakcie prowadzonych czynności potwierdzono fakty, że pieniądze, które miały być przelewane przez darczyńców na rachunek parafii katolickiej, przelewane były w rzeczywistości na rachunki osobiste osób duchownych, a następnie wybierane w gotówce i w części zwracane osobom występującym w charakterze darczyńców.
- w 7 przypadkach stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły sytuacji, w której podatnicy nie dysponowali sprawozdaniami z przeznaczenia darowizn na cele charytatywno-opiekuńcze, o których mowa w art. 55 ust. 7 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku państwa polskiego do Kościoła katolickiego w RP, lub też zawierały one zbyt lakoniczne i ogólne dane uniemożliwiające
kontrolującym sprawdzenie, czy cele charytatywno-opiekuńcze, na które przekazano darowizny, zostały faktycznie spełnione.
- w efekcie 1 postępowania zakwestionowano zasadność odliczenia darowizny w związku z tym, że podatnik nie przedstawił żadnych dowodów na potwierdzenie zasadności dokonania odliczenia z tytułu darowizny. Wskazane przez niego instytucje kościelne, którym miał przekazać darowiznę, nie
potwierdziły faktu dokonania darowizny.
- w 2 przypadkach w toku kontroli ustalono, iż kwoty darowizn zostały przekazane obdarowanym poza systemem bankowym, w formie gotówki, co stanowi naruszenie art. 18 ust. 1c ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.
- 2 kolejne postępowania kontrolne dotyczyły podatników, którzy do odliczenia darowizny posłużyli się sfałszowanymi dokumentami. W tym przypadku kopie postępowań kontrolnych w związku z prowadzonym śledztwem przesłano do Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
Z informacji przekazanych przez urzędy kontroli skarbowej wynika, że w przypadkach gdy działania podatników nosiły cechy przestępstwa lub wykroczenia, finansowy organ dochodzenia wszczynał postępowanie z art. 56 Kodeksu karnego skarbowego bądź zawiadamiał prokuraturę właściwą dla miejsca popełnienia przestępstwa.