W dniu 14 marca 2019 r. do Sejmu trafił projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Ordynacja podatkowa. Zmiany mają wejście w życie z dniem 1 czerwca 2019 r., z wyjątkiem części przepisów, które planowane są na 1 stycznia 2020 r.
Nowelizacja zakłada wprowadzenie nowej matrycy stawek VAT, zmiany w systemie ryczałtowym dla rolników, wprowadzenie wiążącej informacji stawkowej (WIS), zmiany w systemie odwróconego obciążenia i instytucji solidarnej odpowiedzialności oraz przepisy o charakterze technicznym, polegające na „przełożeniu” obecnego PKWiU 2008 na odpowiednie symbole CN (kody, podpozycje, pozycje lub działy) lub symbole PKWiU 2015 bez zmiany zakresu odpowiednich regulacji.
Jednym z elementów nowelizacji jest zatem modyfikacja systemu ryczałtowego dla rolników. Przyjrzyjmy się, co zaproponował ustawodawca w tym zakresie.
System ryczałtowy dla rolników
Zanim przejdziemy do zapisów projektu, wyjaśnijmy, że elementem polskiego systemu VAT jest (wprowadzony w zgodzie z regulacjami unijnymi) system ryczałtowy dla rolników, szczegółowo uregulowany w art. 115–118 ustawy o VAT.
System ten ma na celu ułatwienie prowadzenia działalności rolniczej poprzez odciążenie od obowiązków spoczywających na podatnikach (obowiązki ewidencyjne i sprawozdawcze), jednocześnie jego celem jest zrekompensowanie podatku uiszczonego przy zakupie środków do produkcji rolnej (którego – korzystając ze zwolnienia od podatku – rolnicy nie mogą odliczyć). Istotą zatem tego systemu jest wsparcie rolnictwa poprzez rekompensatę przynajmniej części poniesionych wydatków związanych z zakupem środków produkcji i inwestycjami. Ponadto istniejący kształt przepisów w tym zakresie miał wprowadzić jasne i przejrzyste zasady rozliczania podatku VAT i w efekcie – ochronę interesów rolników.
Koszt tego wsparcia finalnie jest ponoszony przez budżet państwa, nabywca bowiem produktów rolnych, który wypłaci rolnikowi ryczałtowemu kwotę zryczałtowanego zwrotu, ma prawo – przy spełnieniu określonych warunków – do obniżenia swojego podatku należnego o kwotę tego zwrotu.
Jak jest obecnie?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami dokonywana przez rolnika ryczałtowego sprzedaż produktów rolnych pochodzących z jego własnej działalności rolniczej oraz świadczenie przez niego usług rolniczych są zwolnione od podatku (art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT). Jednocześnie rolnikowi ryczałtowemu przysługuje od nabywcy produktów rolnych (podatnika VAT czynnego) zryczałtowany zwrot podatku (art. 115 ust. 1 ustawy o VAT).
Obecnie produkty rolne obejmują wyłącznie towary wymienione w załączniku nr 2 do ustawy oraz towary wytworzone z nich przez rolnika ryczałtowego z produktów pochodzących z jego własnej działalności rolniczej przy użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwie rolnym, leśnym i rybackim (art. 2 pkt 20 ustawy o VAT).
Co się zmieni?
Mając na względzie potrzebę ujednolicenia stosowania przepisów prawa podatkowego (poprzez odniesienie do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), jak wyjaśnia ustawodawca w uzasadnieniu do projektu, zaproponowano objęcie definicją produktów rolnych:
- wszystkich towarów pochodzących z (będących efektem) działalności rolniczej rolnika ryczałtowego (gdzie wraz z rozwojem techniki i technologii istnieje możliwość produkowania w Polsce coraz szerszej gamy tego rodzaju towarów) oraz
- produktów roślinnych i zwierzęcych przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (spełniających warunki określone w art. 20 ust. 1c–1e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Nowe definicje zaproponowane w nowelizacji:
Produkty rolne - rozumie się przez to towary pochodzące z własnej działalności rolniczej rolnika ryczałtowego oraz towary, o których mowa w art. 20 ust. 1c–1e ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1509, z późn. zm.);
Usługi rolnicze – rozumie się przez to:
a) usługi związane z rolnictwem oraz chowem i hodowlą zwierząt, z wyłączeniem usług weterynaryjnych (PKWiU ex 01.6), z wyłączeniem usług podkuwania koni i prowadzenia schronisk dla zwierząt gospodarskich (PKWiU ex 01.62.10.0),
b) usługi związane z leśnictwem (PKWiU ex 02.40.10), z wyłączeniem patrolowania lasów wykonywanego na zlecenie przez jednostki inne niż leśne (PKWiU ex 02.40.10.3),
c) usługi wspomagające rybactwo (PKWiU ex 03.00.7), z wyłączeniem usług związanych z rybołówstwem morskim (PKWiU 03.00.71.0),
d) wynajem i dzierżawę maszyn i urządzeń rolniczych, bez obsługi (PKWiU 77.31.10.0).
Polecamy: VAT 2019. Komentarz
Rozszerzono w związku z tym katalog produktów rolnych przykładowo o następujące towary: orzeszki ziemne, kiwi, owoce tropikalne i podzwrotnikowe, rośliny wykorzystywane głównie w przemyśle perfumeryjnym, farmacji lub do celów owadobójczych, grzybobójczych i innych podobnych (m.in. bazylia pospolita, lipa, oregano Origanum vulgare (Lebiodka pospolita), mięta), ryby morskie, materiały roślinne w rodzaju stosowanych głównie do wyplatania, wyściełania, wypychania lub w farbowaniu lub garbowaniu (przy założeniu, że pochodzą z własnej działalności rolnika ryczałtowego – dotychczasowy warunek).
W konsekwencji powyższej zmiany proponuje się uchylenie załącznika nr 2 (a także odniesienie do niego w definicji produktów rolnych zawartej w art. 2 pkt 20 ustawy o VAT).
Ponadto z uwagi na uchylenie załącznika nr 2 do ustawy o VAT usługi w nim wymienione zostaną przeniesione (wraz z aktualnymi grupowaniami PKWiU 2015) do definicji usług rolniczych. Tym samym odpowiednio zmianie uległo brzmienie tej definicji (art. 2 pkt 21 ustawy o VAT).