Podatek rolny w 2021 r.

Jaki podatek rolny w 2021 r.?

Informację pozwalającą ustalić podatek rolny na 2021 r. zawiera komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie średniej ceny skupu żyta za okres 11 kwartałów będącej podstawą do ustalenia podatku rolnego na rok podatkowy 2021 - Monitor Polski rok 2020 poz. 982.

Zgodnie z treścią komunikatu: " Na podstawie art.6ust.2 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz.U. z 2020r. poz.333) ogłasza się, że średnia cena skupu żyta za okres 11 kwartałów poprzedzających kwartał poprzedzający rok podatkowy 2021 wyniosła 58,55 zł za 1dt".

Natomiast w ubiegłym roku średnia cena skupu żyta za okres 11 kwartałów poprzedzających kwartał poprzedzający rok podatkowy 2020 wynosiła 58,46 zł za 1 dt decytonę; dalej także „q” - kwintal).

Oznacza to, że wskaźnik podwyższył się w stosunku do ubiegłorocznego, w konsekwencji podatek rolny opłacany w roku podatkowym 2021 będzie wyższy.

Po przeliczeniu stawka podatku rolnego dla gospodarstw rolnych w 2021 roku wyniesie więc 146,38 zł od 1 ha przeliczeniowego gruntów gospodarstw rolnych (równowartość pieniężna 2,5 dt żyta). Natomiast stawka obowiązująca w 2020 roku wynosiła 146,15 zł.

Kto płaci podatek rolny?

Zasady dotyczące opodatkowania podatkiem rolnym określa ustawa o podatku rolnym (dalej także "ustawa"), zgodnie z którą opodatkowaniu podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.

Podatnikami podatku rolnego są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki, nieposiadające osobowości prawnej, będące:

1) właścicielami gruntów (z zastrzeżeniem, że w przypadku gdy grunty znajdują się w posiadaniu samoistnym, obowiązek podatkowy w zakresie podatku rolnego ciąży na posiadaczu samoistnym);

2) posiadaczami samoistnymi gruntów;

3) użytkownikami wieczystymi gruntów;

4) posiadaczami gruntów, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:

a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, z Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa lub z innego tytułu prawnego, a także jeżeli dotyczy nieruchomości znajdujących się w Zasobie, o którym mowa w art. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości (Dz. U. z 2018 r. poz. 2363 oraz z 2019 r. poz. 1309), albo

b) jest bez tytułu prawnego, z wyjątkiem gruntów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub będących w zarządzie Lasów Państwowych; w tym przypadku podatnikami są odpowiednio jednostki organizacyjne Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa i Lasów Państwowych.

Przez gospodarstwo rolne należy rozumieć obszar gruntów o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej. Natomiast za działalność rolniczą uważa się produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, roślin ozdobnych, grzybów uprawnych, sadownictwa, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego fermowego oraz chów i hodowlę ryb.

Podatek rolny - kto jest zwolniony?

Katalog zwolnień z podatku rolnego jest dość obszerny. Ustawodawca zwolnił od podatku rolnego:

1) użytki rolne klasy V, VI i VIz oraz grunty zadrzewione i zakrzewione ustanowione na użytkach rolnych;

2) grunty położone w pasie drogi granicznej;

3) grunty orne, łąki i pastwiska objęte melioracją – w roku, w którym uprawy zostały zniszczone wskutek robót drenarskich;

4) grunty przeznaczone na utworzenie nowego gospodarstwa rolnego lub powiększenie już istniejącego do powierzchni nieprzekraczającej 100 ha:

a) będące przedmiotem prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego, nabyte w drodze umowy sprzedaży,

b) będące przedmiotem umowy o oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste,

c) wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, objęte w trwałe zagospodarowanie;

5) grunty gospodarstw rolnych powstałe z zagospodarowania nieużytków – na okres 5 lat, licząc od roku następnego po zakończeniu zagospodarowania;

6) grunty gospodarstw rolnych otrzymane w drodze wymiany lub scalenia – na 1 rok następujący po roku, w którym dokonano wymiany lub scalenia gruntów;

7) grunty gospodarstw rolnych, na których zaprzestano produkcji rolnej, z tym że zwolnienie może dotyczyć nie więcej niż 20% powierzchni użytków rolnych gospodarstwa rolnego, lecz nie więcej niż 10 ha – na okres nie dłuższy niż 3 lata, w stosunku do tych samych gruntów;

8) użytki ekologiczne;

9) grunty zajęte przez zbiorniki wody służące do zaopatrzenia ludności w wodę;

10) grunty pod wałami przeciwpowodziowymi i grunty położone w międzywałach;

11) grunty wpisane do rejestru zabytków, pod warunkiem ich zagospodarowania i utrzymania zgodnie z przepisami o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami;

12) grunty stanowiące działki przyzagrodowe członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, którzy:

a) osiągnęli wiek emerytalny,

b) są inwalidami zaliczonymi do I albo II grupy,

c) są niepełnosprawnymi o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,

d) są osobami całkowicie niezdolnymi do pracy w gospodarstwie rolnym albo niezdolnymi do samodzielnej egzystencji;

13) grunty położone na terenie rodzinnego ogrodu działkowego, z wyjątkiem będących w posiadaniu podmiotów innych niż działkowcy lub stowarzyszenia ogrodowe w rozumieniu ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2176).

Poza powyższymi zwolnieniami, od podatku rolnego zwalnia się również:

1) uczelnie; zwolnienie nie dotyczy gruntów przekazanych w posiadanie podmiotom innym niż uczelnie;

1a) federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki; zwolnienie nie dotyczy gruntów przekazanych w posiadanie podmiotom innym niż te federacje;

2) publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne objęte systemem oświaty oraz prowadzące je organy, w zakresie gruntów zajętych na działalność oświatową;

3) instytuty naukowe i pomocnicze jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk, w odniesieniu do gruntów, które są niezbędne do realizacji zadań, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk (Dz. U. z 2018 r. poz. 1475 i 1669 oraz z 2019 r. poz. 534);

4) prowadzących zakłady pracy chronionej spełniające warunek, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 511, z późn. zm.), lub zakłady aktywności zawodowej – w zakresie gruntów zgłoszonych wojewodzie, jeżeli zgłoszenie zostało potwierdzone decyzją w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej albo zaświadczeniem – zajętych na prowadzenie tego zakładu, z wyjątkiem gruntów znajdujących się w posiadaniu zależnym podmiotów niebędących prowadzącymi zakłady pracy chronionej spełniające warunek, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych lub zakłady aktywności zawodowej;

5) instytuty badawcze;

5a) przedsiębiorców o statusie centrum badawczo-rozwojowego uzyskanym na zasadach określonych w przepisach o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej, w odniesieniu do przedmiotów opodatkowania zajętych na cele prowadzonych badań i prac rozwojowych;

6) Krajowy Zasób Nieruchomości, w zakresie nieruchomości wchodzących w skład Zasobu Nieruchomości, o którym mowa w ustawie z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości (Dz. U. z 2018 r. poz. 2363);

7) Centrum Łukasiewicz i instytuty działające w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz.

Kiedy obowiązek w podatku rolnym?

W przypadku gdy grunty znajdują się w posiadaniu samoistnym, obowiązek podatkowy w zakresie podatku rolnego ciąży na posiadaczu samoistnym.

Gdy grunty gospodarstwa rolnego zostały w całości lub w części wydzierżawione na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników lub przepisów dotyczących uzyskiwania rent strukturalnych, podatnikiem podatku rolnego jest dzierżawca.

Jeżeli grunty gospodarstwa rolnego zostały wniesione do spółdzielni produkcyjnej jako wkład gruntowy, podatnikiem podatku rolnego jest spółdzielnia produkcyjna.

W przypadku gdy grunty stanowią współwłasność lub znajdują się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowią odrębny przedmiot opodatkowania podatkiem rolnym, a obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach (posiadaczach), z zastrzeżeniem ust. 6 i 7 ustawy. Natomiast, jeżeli grunty stanowią gospodarstwo rolne, obowiązek podatkowy ciąży na tej osobie będącej współwłaścicielem (posiadaczem), która to gospodarstwo prowadzi w całości.

Przy czym, zasady odpowiedzialności solidarnej za zobowiązanie podatkowe nie stosuje się, jeżeli jeden lub kilku współwłaścicieli (posiadaczy) jest zwolnionych od podatku rolnego albo nie podlega temu podatkowi. W takiej sytuacji obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na współwłaścicielach (posiadaczach), którzy podlegają podatkowi rolnemu oraz nie są zwolnieni od tego podatku, w zakresie odpowiadającym ich łącznemu udziałowi w prawie własności lub posiadaniu.

Co istotne, obowiązek podatkowy w podatku rolnym powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku. Wygasa natomiast ostatniego dnia miesiąca, w którym przestały istnieć okoliczności uzasadniające ten obowiązek.

Co jest podstawą opodatkowania?

Jeżeli chodzi o podstawę opodatkowania podatkiem rolnym, to podstawę tę stanowi:

1) dla gruntów gospodarstw rolnych – liczba hektarów przeliczeniowych ustalana na podstawie powierzchni, rodzajów i klas użytków rolnych wynikających z ewidencji gruntów i budynków oraz zaliczenia do okręgu podatkowego;

2) dla pozostałych gruntów – liczba hektarów wynikająca z ewidencji gruntów i budynków.

Ustawa o podatku rolnym określa cztery okręgi podatkowe, do których zalicza się gminy oraz miasta w zależności od warunków ekonomicznych i produkcyjno-klimatycznych.

W związku z powyższym obowiązują następujące przeliczniki powierzchni użytków rolnych:

Przy czym, sady przelicza się na hektary przeliczeniowe według przeliczników określonych w ust. 5 dla gruntów ornych, z tym że do sadów klasy III i IV stosuje się odpowiednio przeliczniki dla klasy IIIa i IVa.

Grunty pod stawami, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, grunty pod rowami oraz grunty rolne zabudowane – bez względu na zaliczenie do okręgu podatkowego – przelicza się na hektary przeliczeniowe według następujących przeliczników:

1) 1 ha gruntów pod stawami zarybionymi łososiem, trocią, głowacicą, palią i pstrągiem oraz gruntów rolnych zabudowanych – 1 ha przeliczeniowy;

2) 1 ha gruntów pod stawami zarybionymi innymi gatunkami ryb, gruntów pod stawami niezarybionymi, gruntów zadrzewionych i zakrzewionych na użytkach rolnych oraz gruntów pod rowami – 0,20 ha przeliczeniowego.

Jeżeli natomiast nie można ustalić przelicznika powierzchni użytków rolnych, przyjmuje się, że 1 ha fizyczny odpowiada 1 ha przeliczeniowemu.

Jak obliczyć podatek rolny na 2021 r.?

Podatek rolny za rok podatkowy wynosi:

1) od 1 ha przeliczeniowego gruntów – równowartość pieniężną 2,5 q żyta,

2) od 1 ha dla pozostałych gruntów – równowartość pieniężną 5 q żyta

– obliczone według średniej ceny skupu żyta za 11 kwartałów poprzedzających kwartał poprzedzający rok podatkowy.

Podstawą obliczania podatku na kolejny rok podatkowy jest zatem średnia cena skupu żyta, którą ustala się na podstawie komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w terminie do dnia 20 października roku poprzedzającego rok podatkowy.

Średnia cena skupu żyta za okres 11 kwartałów poprzedzających kwartał poprzedzający rok podatkowy 2021, jak pisaliśmy już powyżej, wynosi 58,55 zł za 1 q.

Wobec czego w 2021 r. stawka podatku rolnego wyniesie:

1) 146,38 zł od 1 ha przeliczeniowego gruntów gospodarstw rolnych (równowartość 2,5 q),

2) 292,75 zł od 1 ha gruntów pozostałych (równowartość 5 q).

Przy czym, na potrzeby określenia stawek podatku rolnego w konkretnej gminie cena żyta może być ustalona na niższym niż maksymalny poziomie. Podjęcie uchwały w tej sprawie należy do kompetencji rady gminy. Oznacza to, że stawka podatku rolnego w poszczególnych gminach może mieć poziom maksymalny, ale może być również obniżona.

Jak płacić podatek rolny?

Wszyscy podatnicy płacą podatek rolny w czterech ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego - do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego, przelewem na konto lub - w przypadku osób fizycznych - również gotówką (jeżeli pobór podatku dokonywany jest w formie inkasa).

W przypadku natomiast gdy kwota podatku nie przekracza 100 zł, podatek jest płatny jednorazowo w terminie płatności pierwszej raty.

Kiedy przedawnia się podatek rolny?

Ustawa o podatku rolnym nie zawiera przepisów, które odnoszą się do kwestii przedawnienia podatku rolnego. W tym względnie należy sięgnąć do ordynacji podatkowej. I tak, w świetle przepisów art. 70. § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Dodatkowo, warto wskazać, że zgodnie z art. 68 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa zobowiązanie podatkowe w ogóle nie powstaje, w przypadku gdy decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie trzech lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Przy czym, jeżeli podatnik:

1) nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego,

2) w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego,

- zobowiązanie podatkowe nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu, jeżeli wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia trwa do dnia, w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się, nie dłużej jednak niż przez dwa lata.

Kiedy można umorzyć podatek rolny?

Zaległość podatkowa w podatku rolnym powstaje, gdy podatek bądź którakolwiek z rat podatku nie została zapłacona w terminie. Pojęcie zaległości podatkowej zdefiniowano w art. 51 § 1i § 2 ustawy Ordynacja podatkowa. Zgodnie z tym przepisem zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatności, a za zaległość podatkową uważa się także niezapłaconą w terminie płatności ratę podatku.

Natomiast instytucję umorzenia zaległości podatkowych regulują art. 67a -67e ustawy Ordynacja podatkowa. Zgodnie z art. 67a § 1 pkt 3 organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną. Zaś zgodnie z art. 67b § 1organ podatkowy na wniosek podatnika prowadzącego działalność gospodarczą może udzielać ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, określonych wart. 67a,które:

- nie stanowią pomocy publicznej,

- stanowią pomoc de minimis, w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis,

- stanowią pomoc publiczną udzielaną w ramach wyłączeń blokowych i innych przeznaczeń.

Przepisy dotyczące umorzenia zaległości podatkowych przedsiębiorcom stosuje się m.in. do podmiotów prowadzących działalność rolniczą, ponieważ zgodnie z prawem unijnym działalność rolnicza jest działalnością gospodarczą. Stosownie do art. 67b § 2 ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych, o których mowa w art. 67a, w przypadku wymienionym w § 1 pkt 3 lit. a (udzielanie pomocy w celu naprawienia szkód wyrządzonych przez klęski żywiołowe lub inne nadzwyczajne zdarzenia) mogą być udzielane jako pomoc indywidualna albo w ramach programów pomocowych określonych w odrębnych przepisach. Oprócz umorzenia na wniosek podatnika lub w ramach programu pomocowego organ podatkowy, stosownie do art. 67d § 1, może umorzyć zaległości podatkowe również z urzędu w całości lub w części, jeżeli zachodzą okoliczności wymienione w tym przepisie, powodujące, że ściągnięcie należności jest niemożliwe, znacznie utrudnione lub nieopłacalne.

A zatem zaległości podatkowe w podatku rolnym powstałe w związku z wystąpieniem niekorzystnych zdarzeń pogodowych, takich jak susza, mogą być umarzane indywidualnie na wniosek podatnika lub z urzędu albo w ramach programu pomocy.

Jaki jest wzór deklaracji na podatek rolny?

W podatku rolnym obowiązuje obecnie wzór informacji o gruntach (IR-1) oraz wzór deklaracji na podatek rolny (DR-1). Nowe wzory formularzy mają zastosowanie od 1 lipca 2019 r. na terenie całego kraju. Można je składać także drogą elektroniczną.

Takie rozwiązanie wprowadziło rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 maja 2019 r. w sprawie wzorów informacji o gruntach i deklaracji na podatek rolny (Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 1105), które jest konsekwencją zmian wprowadzonych do ustawy o podatku rolnym ustawą z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym (Dz. U. poz. 2244), które wejdą w życie 1 lipca 2019 r.

Zostały w nim określone następujące wzory formularzy:

- informacji o gruntach (IR-1);

- załącznika do informacji o gruntach – dane o przedmiotach opodatkowania podlegających opodatkowaniu (ZIR-1);

- załącznika do informacji o gruntach – dane o przedmiotach opodatkowania zwolnionych z opodatkowania (ZIR-2);

- załącznika do informacji o gruntach – dane pozostałych podatników (ZIR-3);

- deklaracji na podatek rolny (DR-1);

Zobacz: Deklaracji na podatek rolny (DR-1)

- załącznika do deklaracji na podatek rolny – dane o przedmiotach opodatkowania podlegających opodatkowaniu (ZDR-1);

- załącznika do deklaracji na podatek rolny – dane o przedmiotach opodatkowania zwolnionych z opodatkowania (ZDR-2).

Poza powyższym rozporządzeniem pojawiło się również dodatkowe rozporządzenie dotyczące sposobu przesyłania nowych formularzy, dające możliwość składania ich drogą elektroniczną. Chodzi o rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 6 czerwca 2019 r. w sprawie sposobu przesyłania informacji o gruntach oraz deklaracji na podatek rolny za pomocą środków komunikacji elektronicznej (Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 1153), które określa:

- sposób przesyłania informacji o gruntach, zwanych dalej „informacjami”, oraz deklaracji na podatek rolny, zwanych dalej „deklaracjami”, za pomocą środków komunikacji elektronicznej;

- rodzaje podpisu elektronicznego, którym powinny być opatrzone informacje oraz deklaracje.

Wskazuje się, że informacje i deklaracje mogą być przesyłane z wykorzystaniem:

- elektronicznej platformy usług administracji publicznej (ePUAP);

- innego systemu teleinformatycznego udostępnionego na stronie Biuletynu Informacji Publicznej właściwego organu jednostki samorządu terytorialnego.

Informacje i deklaracje na potrzeby podatku rolnego mogą być opatrywane:

- kwalifikowanym podpisem elektronicznym;

- podpisem osobistym;

- podpisem zaufanym.

autor: Adam Kuchta

Podstawa prawna:

- komunikat Prezesa GUS z dnia 19 października 2020 r. w sprawie średniej ceny skupu żyta za okres 11 kwartałów będącej podstawą do ustalenia podatku rolnego na rok podatkowy 2021 - Monitor Polski rok 2020 poz. 982,

- ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym - t.j. z dnia 2 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r., poz. 333),

- ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa - t.j. z dnia 31 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r., poz. 1325),

- rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 maja 2019 r. w sprawie wzorów informacji o gruntach i deklaracji na podatek rolny - Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 1105,

- rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 6 czerwca 2019 r. w sprawie sposobu przesyłania informacji o gruntach oraz deklaracji na podatek rolny za pomocą środków komunikacji elektronicznej - Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 1153.