Do nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej zaliczone być powinny również te grunty lub budynki, które przejściowo nie są wykorzystywane przez podatnika w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 września 2024 r. (III FSK 331/24). NSA - orzekając w przedmiocie podatku od nieruchomości - uznał, że na uwagę zasługuje nie tylko faktyczne wykorzystywanie nieruchomości w prowadzonej działalności gospodarczej, ale także możliwość potencjalnego jej wykorzystania w takim celu.
- Związek nieruchomości z działalnością gospodarczą zwiększa stawkę podatku od nieruchomości
- Posiadanie nieruchomości a możliwość potencjalnego jej wykorzystania w działalności gospodarczej
- Zabezpieczenie lub konserwacja nieruchomości może przesądzać o jej potencjalnym przeznaczeniu do prowadzenia działalności gospodarczej
Związek nieruchomości z działalnością gospodarczą zwiększa stawkę podatku od nieruchomości
NSA rozpatrywał skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu w sprawie o sygnaturze I SA/Wr 519/23 dotyczącej opodatkowania nieruchomości przedsiębiorcy podatkiem od nieruchomości na podstawie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych za rok 2019. Na gruncie tego podatku istotna jest kwalifikacja nieruchomości ze względu na jej związanie z prowadzeniem działalności gospodarczej bądź też wykluczenie takiego związku. Wyrok WSA we Wrocławiu odnosił się do wykładni art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych określającego, że posiadanie przez przedsiębiorcę gruntu, budynku lub budowli stanowi przesłankę do objęcia nieruchomości najwyższą stawką podatkową, przewidzianą dla nieruchomości związanych z działalnością gospodarczą. Spór dotyczył sytuacji, w której przedsiębiorca nie wykorzystywał faktycznie nieruchomości do prowadzenia działalności gospodarczej.
Posiadanie nieruchomości a możliwość potencjalnego jej wykorzystania w działalności gospodarczej
WSA wskazał, że sam fakt posiadania nieruchomości przez przedsiębiorcę nie jest wystarczający, by uznać ją automatycznie za związaną z działalnością gospodarczą. Należy bowiem ocenić, czy nieruchomość jest faktycznie lub potencjalnie wykorzystywana w działalności gospodarczej. Oceny takiej dokonać można poprzez analizę, czy:
- zachodzi chociażby pośrednie wykorzystanie nieruchomości w działalności gospodarczej,
- nieruchomość ujęta jest w ewidencji środków trwałych,
- wydatki związane z nabyciem lub utrzymaniem nieruchomości ujmowanie są w kosztach działalności,
- charakter nieruchomości wskazuje na jej gospodarcze przeznaczenie.
W okolicznościach analizowanego stanu faktycznego Wojewódzki Sąd Administracyjny ocenił, że chociaż sporna nieruchomość była czasowo wyłączona z użytkowania z przyczyn niezależnych od przedsiębiorcy, nie spełniało to warunków pozwalających na zastosowanie niższej stawki podatkowej. Czasowe wyłączenie z użytkowania nie wykluczało bowiem potencjalnego związania nieruchomości z działalnością gospodarczą. Co więcej, nieruchomość potencjalnie była dostępna do wykorzystania w działalności gospodarczej, a przedsiębiorca nie przeznaczał jej na cele osobiste. Istotne jest w tej mierze odnotowanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24 lutego 2021 r. (sygn. SK 39/19), z którego treści wynika, że jakkolwiek samo posiadanie nieruchomości przez przedsiębiorcę nie przesądza o obowiązku jej opodatkowania jako związanej z działalnością gospodarczą, to jednak faktyczne lub potencjalne wykorzystania nieruchomości do takiej działalności już na taki obowiązek wskazuje.
| Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 lutego 2021 r. (sygn. SK 39/19) dotyczył zgodności przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych z Konstytucją. Trybunał uznał, że art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, który wiązał nieruchomość z działalnością gospodarczą jedynie na podstawie jej posiadania przez przedsiębiorcę, jest niezgodny z Konstytucją z dniem 3 marca 2021 r. Trybunał podkreślił, że opodatkowanie wyższą stawką powinno dotyczyć jedynie tych nieruchomości, które są faktycznie lub potencjalnie wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej. Sam fakt posiadania nieruchomości przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą nie jest wystarczający do uznania jej za związaną z tą działalnością. |
Zabezpieczenie lub konserwacja nieruchomości może przesądzać o jej potencjalnym przeznaczeniu do prowadzenia działalności gospodarczej
Naczelny Sąd Administracyjny w omawianym wyroku z dnia 24 września 2024 r. w sprawie o sygnaturze akt: III FSK 331/24 podtrzymał stanowisko WSA we Wrocławiu w zakresie uznania nieruchomości za związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej. NSA przyznał, że dla uznania nieruchomości za związaną z działalnością gospodarczą nie wystarcza samo jej posiadanie przez przedsiębiorcę. Konieczne jest wykazanie, że nieruchomość jest faktycznie lub potencjalnie wykorzystywana w działalności gospodarczej, nawet jeśli przejściowo pozostaje nieużywana. Sąd II instancji doprecyzował, że do kryteriów uznania nieruchomości za związaną z działalnością gospodarczą należeć może także stwierdzenie wykonywania czynności przygotowawczych, takich jak zabezpieczenie lub konserwacja nieruchomości. Z kolei sam fakt niedokonywania odpisów amortyzacyjnych lub niezaliczania wydatków na nieruchomość do kosztów działalności nie przesądza o tym, że nieruchomość jest wycofana z majątku przedsiębiorstwa.
W uzasadnieniu wyroku z dnia 24 września 2024 r. NSA zwrócił uwagę, że nieruchomości, które przejściowo nie są wykorzystywane, nadal mogą być uznane za związane z działalnością gospodarczą - pod warunkiem, że możliwe jest ich późniejsze użytkowanie w przedsiębiorstwie. W omawianym stanie faktycznym sprawy nieruchomość nie była wykorzystywana z powodu sporu z władzami gminy, a mimo to Sąd uznał, że czasowe wyłączenie z użytkowania nie jest wystarczającym powodem do zmiany klasyfikacji podatkowej w zakresie podatku od nieruchomości. Podsumowując, NSA podzielił stanowisko WSA, że zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych nieruchomość powinna być opodatkowana stawką dla nieruchomości związanych z działalnością gospodarczą, ponieważ przedsiębiorca miał możliwość jej przyszłego wykorzystania.
Tym samym - zdaniem NSA - czasowe wyłączenie nieruchomości z użytkowania, nawet jeśli jest spowodowane czynnikami zewnętrznymi, nie wyklucza jej związania z działalnością gospodarczą i nie zwalnia z wyższej stawki podatkowej.
Źródła:
- wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 lutego 2021 r., SK 39/19,
- wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 7 listopada 2023 r., I SA/Wr 519/23,
- wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 września 2024 r., III FSK 331/24.
Podstawa prawna: ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych.