Darowizna nieruchomości to często spotykany sposób przekazywania majątku, który może być motywowany różnorodnymi przyczynami, od chęci wsparcia bliskich po realizację celów biznesowych. Jednak nie zawsze proces darowizny przebiega gładko, a czasem może dojść do sytuacji, w której darowizna zostaje odwołana. W takim przypadku pojawia się pytanie o skutki podatkowe takiego działania. Czy zwrot darowizny nieruchomości podlega opodatkowaniu?
- Jakie mogą być przyczyny odwołania darowizny?
- Odwołanie darowizny ze względu na rażącą niewdzięczność. Co mówi prawo?
- Czy zwrot darowizny nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn?
Jakie mogą być przyczyny odwołania darowizny?
Darowizna może zostać odwołana z kilku powodów. Najczęściej spotykane to niewykonanie przez obdarowanego warunków określonych w umowie darowizny lub rażąca niewdzięczność obdarowanego wobec darczyńcy. W przypadku odwołania darowizny, obdarowany jest zobowiązany do zwrotu nieruchomości darczyńcy.
Zgodnie z Kodeksem cywilnym, odwołanie darowizny powoduje, że obdarowany staje się bezpodstawnie wzbogacony, a zatem zobowiązany do zwrotu nieruchomości darczyńcy. Wartość nieruchomości w momencie zwrotu może być różna od tej w momencie jej otrzymania, co wynikać może z wielu czynników, w tym zmian rynkowych, inflacji czy inwestycji dokonanych przez obdarowanego.
Odwołanie darowizny ze względu na rażącą niewdzięczność. Co mówi prawo?
Rozważmy przypadek, o którym mówi art. 898 § 1 Kodeksu cywilnego, tj. darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Przepisy wskazują ponadto, że zwrot przedmiotu odwołanej darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie obdarowany ponosi odpowiedzialność na równi z bezpodstawnie wzbogaconym, który powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu.
Czy zwrot darowizny nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn?
Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu tym podatkiem podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium kraju tytułem enumeratywnie wymienionym w tym przepisie. Jednakże odwołanie darowizny – jako nieobjęte zakresem ustawy – nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.
Takie stanowisko znajduje potwierdzenie m.in. w interpretacji indywidualnej z dnia 5 września 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4015.87.2023.4.MM. Czytamy w niej, że zwrot nieruchomości na skutek odwołania darowizny nie generuje obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn. Podatnik, który odwołał darowiznę ze względu na rażącą niewdzięczność obdarowanego, nie jest zobowiązany do uiszczenia podatku, gdyż nie dochodzi do nabycia nowego majątku, a jedynie do przywrócenia stanu pierwotnego.
Podsumowując, zwrot darowizny nieruchomości nie jest zdarzeniem podlegającym opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Jest to potwierdzone zarówno przepisami prawa, jak i interpretacjami indywidualnymi. Warto jednak pamiętać, że każda sytuacja jest inna i może wymagać indywidualnej analizy prawnej.
art. 898 § 1 Kodeksu cywilnego
art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn