Jakie czynności powodują obowiązek zapłacenia podatku od spadków i darowizn?
Ustawa o podatku od spadków i darowizn zawiera katalog przypadków, które powodują obowiązek zapłacenia podatku. Po pierwsze jest to nabycie własność rzeczy znajdujących się na terenie Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej tytułem:
1) dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2) darowizny, polecenia darczyńcy;
3) zasiedzenia;
4) nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5) zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6) nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM
Także spadek lub darowizna z zagranicy będą podlegać opodatkowaniu, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Należy także zaznaczyć, że obowiązek podatkowy powstaje wyłącznie w przypadku nabycia rzeczy lub praw majątkowych przez osobę fizyczną. Tak więc, jeśli darowiznę otrzyma np. spółka kapitałowa, nie będzie ciążył na niej obowiązek zapłaty podatku.
Można tutaj wskazać m.in. stanowisko zajęte w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 20 marca 2014 r. (sygn. akt IBPBII/1/436-349/13/MCZ):
"(…) należy stwierdzić, iż darowizna (w rozumieniu art. 888 Kodeksu cywilnego) przekazana na rzecz innych podmiotów niż osoby fizyczne, np.: na rzecz Spółki osobowej będącej Spółką komandytowo-akcyjną, nie podlega ustawie o podatku od spadków i darowizn. Ponadto, zgodnie z uregulowaniami powołanej ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na obdarowanym a nie na darczyńcy".
Jakie czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn?
Ustawodawca wyłączył niektóre czynności spod regulacji ustawy o podatku od spadków i darowizn. Należą do nich m.in.:
1) nabycie w drodze spadku, zapisu windykacyjnego lub darowizny praw autorskich i praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych oraz wierzytelności wynikających z nabycia tych praw;
2) nabycie w drodze dziedziczenia środków z pracowniczego programu emerytalnego;
3) nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na rachunku zmarłego członka otwartego funduszu emerytalnego;
4) nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na indywidualnym koncie emerytalnym oraz na indywidualnym koncie zabezpieczenia emerytalnego.
Obowiązek podatkowy na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn w przypadku nabycia przedsiębiorstwa tytułem umowy darowizny
Zgodnie z Kodeksem Cywilnym przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono także np. majątkowe prawa autorskie i pokrewne, a więc takie, które nie podlegają opodatkowanie podatkiem od spadków i darowizn. Jednak nabycie przedsiębiorstwa będzie opodatkowane na gruncie tej ustawy.
Możemy tutaj przytoczyć interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 7 kwietnia 2017 roku (sygn. akt 2461-IBPB-2-1.4515.62.2017.1.JKu):
"(…) zatem należy stwierdzić, że jeżeli planowane przez matkę Wnioskodawczyni przekazanie na jej rzecz części przedsiębiorstwa nastąpi w formie darowizny, to czynność ta będzie podlegała regulacjom ustawy o podatku od spadków i darowizn".
Co więcej jeśli jednym z części przedsiębiorstwa jest znak towarowy, wówczas sam ten znak nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn:
"(…) Organ nie może jednakże podzielić w całości stanowiska Wnioskodawczyni, bowiem – zdaniem Wnioskodawczyni – zwolnieniu z zapłaty podatku od spadków i darowizn podlega cała planowana darowizna. Zaznaczyć jednak trzeba, że aby nabycie rzeczy (prawa) korzystało ze zwolnienia, to w ogóle musi być przede wszystkim objęte przepisami ustawy. Z treści wniosku wynika, że w skład przedsiębiorstwa będzie wchodziło m.in. prawo ochronne na znak towarowy. Zgodnie jednak z powołanym art. 3 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nabycie tych praw nie podlega opodatkowaniu".