Wiceminister finansów, szef Krajowej Administracji Skarbowej, nadinspektor Piotr Walczak w rozmowie z PAP.
Jak podsumowałby Pan dotychczasowe działanie KAS, jej efekty? Potwierdzają one słuszność utworzenia KAS?
Piotr Walczak, szef KAS: Analiza blisko dwóch i pół roku funkcjonowania KAS wskazuje, że reforma administracji skarbowej była potrzebna i przynosi zakładane efekty. Nowoczesna administracja skarbowa miała zapewnić skuteczniejszy pobór należności podatkowych i celnych, ale też lepszą ochronę uczciwego biznesu. Wyniki osiągnięte przez KAS dowodzą, że udaje nam się te cele realizować.
Coraz efektywniejszy pobór podatków przekłada się na większe wpływy do budżetu. Uszczelniliśmy system podatkowy i robimy to nadal, dzięki czemu do kasy państwa płyną dodatkowe miliardy złotych. To w głównej mierze efekt działania skonsolidowanych służb skarbowych. Pomogły nam wprowadzone równolegle z reformą KAS zmiany legislacyjne, dzięki którym możemy korzystać ze skutecznych narzędzi. Przykładem jest system SENT, który zapełnił istniejącą od wejścia Polski do UE lukę w nadzorze nad przemieszczeniem się „wrażliwych podatkowo” towarów przez terytorium naszego kraju. W połączeniu z pakietem paliwowym doprowadził do znaczącej redukcji szarej strefy w paliwach, w tym przede wszystkim w oleju napędowym.
Udało nam się też zmniejszyć szarą strefę w wielu innych obszarach. Spektakularne wyniki są widoczne m.in. w zakresie wyrobów tytoniowych, gdzie osiągnęliśmy najniższy w historii badań poziom szarej strefy. Na koniec 2018 r., według zewnętrznych źródeł, szara strefa wynosiła 11,3 proc. całkowitej konsumpcji, przy czym jeszcze w 2015 r. kształtowała się na poziomie 19 proc.
Możemy się również pochwalić osiągnięciami w zakresie redukcji luki podatkowej – przede wszystkim w podatku VAT i zwalczaniu tzw. karuzel podatkowych. Dzięki konsekwentnym działaniom zmniejszyliśmy lukę VAT. Jeszcze w 2015 r. wynosiła ona ok. 24 proc. potencjalnych wpływów. Natomiast w 2018 r. - według naszych szacunków – 12,5 proc.
Postawiliśmy na analitykę i wykorzystanie big data. Osiągamy dobre wyniki dzięki zaawansowanym technologicznie narzędziom takim jak JPK_VAT i STIR.
Czy zmiany w administracji odczuli też podatnicy?
P.W.: Administracja skarbowa stała się administracją skuteczną, ale również przyjazną uczciwym podatnikom. Dążymy do ciągłej poprawy jakości obsługi naszych klientów i stworzenia partnerskich relacji z podatnikami. Robimy wszystko, aby wspierać uczciwe firmy, chronić zasady konkurencji i wolności gospodarczej. Wychodzimy naprzeciw oczekiwaniom naszych klientów: znacznie zmniejszyliśmy liczbę kontroli, zastępując je innymi formami weryfikacji rozliczeń np. czynnościami sprawdzającymi. Zwiększyliśmy też rolę działań prewencyjnych. Stale analizujemy obowiązujące przepisy, poprawiamy otoczenie prawne, stopniowo likwidujemy bariery i problemy, z jakimi spotykają się podatnicy. Dziś administracja skarbowa jest otwarta i stawia na dialog. Dlatego m.in. powołaliśmy w Ministerstwie Finansów Zespół Roboczy do spraw Wsparcia Przedsiębiorców jako forum współpracy.
KAS ułatwia też swoim klientom wywiązywanie się z obowiązków podatkowych, stawiając na nowoczesne rozwiązania informatyczne. Najlepszym przykładem jest tu usługa Twój e-PIT. To prawdziwa rewolucja w rocznym rozliczeniu podatku PIT. Spośród 16 mln zeznań PIT złożonych elektronicznie, blisko 7 mln złożono przez usługę Twój e-PIT. Wliczając w to wspólne deklaracje małżonków z usługi skorzystało aż 8,8 mln osób.
Jakie wyzwania stoją przed KAS i Panem, jej nowym szefem?
P.W.: Będę starał się kontynuować bardzo dobrą pracę, którą wykonał dla KAS jej pierwszy szef, a obecnie minister finansów Marian Banaś. To on stworzył KAS, ja chcę ją rozwijać - to olbrzymie wyzwanie, bo wkład ministra Banasia w budowę nowoczesnej administracji skarbowej jest nieoceniony. Pełnienie funkcji szefa KAS wiąże się z ogromną odpowiedzialnością za bezpieczeństwo finansowe państwa, ale również za ponad 60 tys. pracowników i funkcjonariuszy, bo to oni są dla mnie kluczową częścią KAS. Bycie szefem takiej organizacji wymaga umiejętności kompromisu i uwzględniania interesów wielu stron.
Jedną z najważniejszych dla mnie spraw jest utrwalenie w społeczeństwie wizerunku skarbowości profesjonalnej, apolitycznej i przyjaznej, gdzie przedsiębiorca i podatnik będzie czuł zrozumienie i wsparcie, a potencjalny przestępca ekonomiczny będzie się bał jej skuteczności.
W których obszarach związanych z działalnością KAS potrzebne są zmiany?
P.W.: Dla rozwoju KAS konieczna jest dalsza integracja środowisk skarbowców i celników oraz inwestycje w dwóch obszarach: zasobów ludzkich i infrastruktury. Pomoże nam w tym przyjęta przez Radę Ministrów uchwała w sprawie ustanowienia programu „Modernizacja Krajowej Administracji Skarbowej w latach 2020-2022”. Liczę, że realizacja uchwały pozwoli nam zachować w administracji najlepszych specjalistów i pozyskać nowych, dla których KAS będzie atrakcyjnym miejscem pracy czy służby. Pozwoli nam też wyposażyć KAS w nowoczesny sprzęt do kontroli, dzięki czemu zapewnimy większe bezpieczeństwo naszym ludziom, a jednocześnie zwiększymy skuteczność działań.
Jakie działania Pan planuje, w którym kierunku będą zmierzać?
P.W.: Powinniśmy rozwijać kompetentną i przyjazną administrację skarbową. Dążyć do ciągłej poprawy jakości obsługi podatników uwzględniając ich potrzeby i oczekiwania. W tym celu prowadzimy szereg działań. Realizujemy m.in. projekt „e-Urząd Skarbowy”, dzięki któremu stworzymy serwis informacyjno-transakcyjny MF, w którym podatnik, będzie miał dostęp do swoich informacji podatkowych i będzie mógł skorzystać z usług online, by szybko i wygodnie załatwić sprawy podatkowe. W ubiegłym tygodniu w MF odbyła się publiczna prezentacja tego projektu i spotkał się on z dużym zainteresowaniem.
Zmiany w administracji skarbowej będą również szły w kierunku pogłębienia współpracy z przedsiębiorcami. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom tzw. dużych podatników uruchomiliśmy Program Współdziałania (Horyzontalny monitoring). To nowa forma współpracy KAS z kluczowymi podatnikami, oparta na wzajemnym zaufaniu i zrozumieniu oraz transparentności wykraczającej poza ustawowe obowiązki. Udział w programie będzie oparty o zasadę dobrowolności, która oznacza podpisanie między szefem KAS a podatnikiem umowy o współdziałaniu.
Czy planowane jest wyposażenie KAS w nowe narzędzia, które jeszcze zwiększą jej skuteczność?
P.W.: 1 września 2019 r. udostępnimy pełen wykaz podatników VAT zawierający informacje o statusie podatnika VAT i numerze jego rachunku rozliczeniowego, otwartego w zawiązku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Dzięki temu podatnicy będą mieli możliwość weryfikacji informacji o swoich kontrahentach, w ostatnich 5 latach.
Równolegle KAS musi sukcesywnie zwiększać skuteczność walki z przestępczością gospodarczą. Będziemy dążyć do rozwoju systemu monitorowania przewozów SENT. Chcemy objąć systemem SENT paliwa opałowe, oraz zelektronizować dokumentację niezbędną dla zastosowania obniżonych stawek podatku akcyzowego. Zmiany w obszarze kontroli będą także szły w kierunku zwiększenia efektywności typowania podmiotów do kontroli. Wprowadzimy również zmiany w organizacji monitorowania i eliminacji karuzel VAT.
Polecamy: VAT 2019. Komentarz
Skoncentrujemy się na obszarach, w których występują największe nieprawidłowości w zakresie podatków dochodowych, w tym w zakresie nieujawnionych źródeł pochodzenia majątku.
W obszarze ceł planujemy zmianę ustawy – Prawo celne oraz niektórych innych ustaw. Chcemy ujednolicić proces wydawania decyzji dotyczących wymiaru należności celnych i podatkowych z tytułu importu towarów (tzw. „jedno postępowanie”). Planujemy też automatyzację obsługi zgłoszeń i deklaracji celnych, a także rozwój Systemu Rozpoznawania Tablic Rejestracyjnych (ANPRS). W ramach tego systemu KAS będzie monitorowała ruch wszystkich pojazdów przekraczających granice państwowe.
Czy widzi Pan możliwość zwiększenia skuteczności poboru podatków?
P.W.: Tak, nigdy sytuacja nie jest tak dobra, żeby nie można było jej poprawić. Oczywiście są luki podatkowe, które można jeszcze zmniejszać. Proszę spojrzeć na podatek CIT. Wprowadzając nowe rozwiązania legislacyjne eliminujemy agresywne techniki optymalizacji podatkowej. Takie działania przyczyniły się do wzrostu wpływów z CIT – w 2018 r. dochody budżetowe z tego podatku wyniosły 34,6 mld zł, podczas gdy w 2015 r. było to nieco ponad 25 mld zł. To pokazuje, że uszczelnienie systemu podatkowego nie ogranicza się do działań w obszarze VAT. W innych podatkach też możemy jeszcze sporo zdziałać.
Jakie instrumenty są do tego potrzebne, czy ich wdrożenie jest planowane?
P.W.: Chciałbym tu wskazać na niektóre nowe rozwiązania dotyczące zobowiązań podatkowych zawarte w rządowym projekcie ustawy – Ordynacja podatkowa. Jednym z celów projektu jest zwiększenie efektywności realizacji zobowiązań podatkowych. Będzie temu służyć w szczególności gruntowna przebudowa instytucji przedawnienia zobowiązań podatkowych, polegająca na wprowadzeniu odrębnych okresów dla przedawnienia wymiaru i poboru podatku. Przyjęte w projekcie rozwiązanie będzie pełniło nie tylko funkcję gwarancyjną, ale także będzie stymulować organy do szybszego podejmowania czynności egzekucyjnych.
Istotne znaczenie ma również rozszerzenie na postępowanie zabezpieczające uprawnienia komorników sądowych i administracyjnych organów egzekucyjnych do otrzymywania informacji o numerach rachunków bankowych. Wejście w życie projektowanej ustawy jest planowane na 1 stycznia 2021 r.
Ponadto procedowany jest projekt zmiany ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Projektowane przepisy mają uprościć i usprawnić administracyjne postępowanie egzekucyjne, a jednocześnie zapewnić wzrost efektywności egzekucji administracyjnej.
Regulacje dotyczące egzekucji z pieniędzy, ruchomości oraz rachunków bankowych, elektronizacja środków egzekucyjnych, automatyzacja obsługi zbiegów egzekucji, częściowa elektronizacja egzekucji wykonywanej przez naczelników urzędów skarbowych pozwolą na skuteczniejsze stosowanie środków egzekucyjnych. Proponowane przepisy podniosą efektywność egzekucji administracyjnej, a tym samym przyczynią się do zmniejszenia zaległości budżetowych.
Planujemy również wdrożenie indywidualnych rachunków bankowych dla kluczowych zobowiązań podatkowych: PIT, CIT i VAT. Spowoduje to obniżenie kosztów i poprawę efektywności działania urzędów skarbowych oraz automatyzację czasochłonnych czynności księgowych wykonywanych teraz w urzędach.
To korzyści dla administracji i budżetu. Czy podatnicy też mogą liczyć na ułatwienia ze strony fiskusa?
P.W.: Ta zmiana będzie również korzystna dla podatników, ponieważ będzie oznaczać posługiwanie się jednym rachunkiem do realizacji zobowiązań podatkowych, brak potrzeby wyszukiwania obowiązujących numerów rachunków urzędów oraz stałość numeru indywidualnego rachunku bankowego.
Do wzrostu skuteczności poboru należności przyczynić się powinno także zniesienie obowiązku składania deklaracji VAT-7 i VAT-7K. Dzięki temu rozwiązaniu będzie możliwe zwiększenie efektywności wykorzystania informacji przekazywanych w formie plików JPK, w tym do celów analityki powiązanej z wykrywaniem nieprawidłowości. Podatnicy VAT będą składać do urzędu skarbowego elektroniczną deklarację VAT w formie nowego pliku JPK_VAT, który zastąpi deklaracje VAT-7 i VAT-7K. Dla podatników będzie to prostsze narzędzie do rozliczania podatku VAT z urzędem skarbowym. (PAP)
autor: Marcin Musiał
mmu/ amac/