Takie są główne wnioski z badania stabilności otoczenia podatkowego przeprowadzonego przez firmę doradczą Deloitte w 24 krajach regionu EMEA (Europe, the Middle East and Africa - kraje leżące na obszarze Europy, Bliskiego Wschodu oraz Afryki).
Z badania Deloitte wynika, że większość firm w regionie EMEA ma dobre relacje z władzami podatkowymi, aż 65% badanych określa je jako dobre, a 27% nawet jako bardzo dobre.
Niemniej jednak, aż 15% respondentów w Austrii, Włoszech, Polsce, Rumunii oraz Rosji ocenia te relacje jako złe lub bardzo złe.
Podatnicy europejscy podkreślają, że jakość relacji zależna jest od konkretnego działu w urzędzie skarbowym, 21% badanych zgłaszało problemy we współpracy z działem CIT, a prawie 20% z działem VAT.
Ponad połowa respondentów międzynarodowego badania uznała, że niepewność podatkowa to istotny czynnik wpływający niekorzystnie na bieżące działania operacyjne firmy. Szczególnie mocno odczuwają to podatnicy na Węgrzech, Polsce, Portugalii oraz Rumunii.
Zmiany przepisów podatkowych w Polsce, czyli kardiogram chorego
Ponad 1/3 badanych przedsiębiorców uważa, że tę niestabilność powodują przede wszystkim częste zmiany regulacji podatkowych, ale także zbyt długi czas trwania postępowań podatkowych (12,4%), a następnie zmienność praktyki orzeczniczej i publicznie dostępnych wytycznych urzędów (12.1%).
„Warto zauważyć, że ponad 70% polskich uczestników badania wskazało na niestabilność systemu podatkowego, jako na czynnik, który ma negatywny wpływ na prowadzoną przez nich działalność. Odzwierciedleniem tej niepewności jest częste korzystanie z zabezpieczenia pozycji podatkowej jaką daję uzyskanie indywidualnej interpretacji podatkowej.
67% polskich respondentów potwierdziło, że w ciągu ostatniego roku kilkakrotnie występowało z wnioskiem o wydanie takiej interpretacji (w Niemczech tylko 13%). Niewątpliwie główną przyczyną takiej sytuacji jest częsta zmiana przepisów podatkowych. Niestety, wydaje się, że w tym obszarze nie możemy liczyć na stabilizację, Ministerstwo Finansów zapowiedziało kolejne zmiany ustaw podatkowych, które mają wejść w życie w ciągu najbliższego roku.” – uważa Tomasz Siek, Menedżer w Zespole Podatków Pośrednich Deloitte.
"Polski system podatkowy wydaje się być przyjazny dla podatnika"
Jak przedsiębiorcy oceniają polskie podatki
Krajem o najbardziej stabilnym systemie podatkowym według badanych jest Szwajcaria. Ponad 80% podatników szwajcarskich uważa, że żadne inne europejskie państwo nie może poszczycić się podobnie wysokim poziomem pewności podatkowej.
Zdaniem respondentów, na poziom niepewności podatkowej duży wpływ mają także zasady wydawania interpretacji przepisów. Podatnicy coraz częściej korzystają z możliwości potwierdzenia stanowisk w organach podatkowych drogą interpretacji kierując zapytania bezpośrednio do swoich organów podatkowych. Pomijają w ten sposób jednostek wyspecjalizowanych w wydawaniu tego typu wyjaśnień.
Z różnych dróg uzyskania interpretacji władz podatkowych korzysta ponad ¼ podatników. Prawie 36% respondentów badania Deloitte, szczególnie w Rumunii i Rosji uważa, że praktyka uzyskiwania interpretacji jest zbyt wolna. Ponad 32% respondentów uważa, że procedury ich uzyskiwania powinny ulec poprawie.
Ogólne interpretacje podatkowe Ministra Finansów
Po co człowiekowi interpretacja podatkowa
Jedna piąta respondentów europejskich zauważa wzmożone działania kontrolne. W trakcie ostatnich 3 lat prawie 1/3 badanych doświadczyła kontroli w zakresie podatku VAT oraz CIT. U około 10% podatników organy skontrolowały ceny transferowe, opodatkowanie międzynarodowych transakcji oraz podatek dochodowy od osób fizycznych.
Niecałe 6% wyjaśniało inspektorom skarbowym swoje rozliczenia celne, akcyzowe oraz opodatkowanie majątku (property tax). Większa ilość kontroli podatkowych najbardziej widoczna jest w Rosji, gdzie ponad połowa ankietowanych obserwuje to zjawisko.
Większość respondentów deklaruje gotowość odwołania się do sądu od niekorzystnej decyzji władz podatkowych, choć jedynie co czwarty skierował tam sprawę w ciągu ostatnich 3 lat. Spory z władzami są najczęściej wyjaśniane na poziomie postępowania administracyjnego.
W Szwajcarii, Holandii oraz Szwecji ponad 70% respondentów uważa, że tą drogą są w stanie osiągnąć satysfakcjonujące ich rozwiązanie. Z kolei w Norwegii, Rosji oraz krajach Europy Środkowej, w tym w Polsce, optymizm przedsiębiorców z północy Europy podziela jedynie mała część badanych.
Około 78% badanych przez Deloitte potwierdza gotowość ewentualnego dochodzenia swoich spraw na drodze sądowej w razie uzyskania negatywnego rozstrzygnięcia postępowania administracyjnego, a we Francji, Portugalii, Rosji czy Szwecji nawet 90%. Mimo deklarowania wysokiego prawdopodobieństwa wstąpienia na drogę sądową, jedynie 26% respondentów rzeczywiście rozpoczęło takie działanie w ciągu ostatnich 3 lat.
Podwyższenie podatków jako nadzwyczajna zmiana stosunków
Większość respondentów (83%) jest przekonana, że ich firma zostanie potraktowana rzetelnie przez władze podatkowe, podczas gdy 17% z nich wyklucza szanse na sprawiedliwe traktowanie.
Liczba ta jest szczególnie wysoka w Rumunii, gdzie 43% podatników uważa, że ich firma nie otrzymałaby gwarancji uczciwego postępowania ze strony Rumuńskiego Urzędu Skarbowego. 12% respondentów, głównie z Rosji i Rumunii, potwierdziło złożenie w przeszłości skargi na nieuczciwe lub nieprofesjonalne rozpatrzenie spraw w lokalnych organach podatkowych.
Zdecydowana większość badanych firm w regionie EMEA (83%) wskazała na możliwość dostarczenia informacji do lokalnego urzędu skarbowego za pośrednictwem cyfrowych kanałów komunikacji.
Według ponad połowy respondentów, lokalne organy podatkowe zapewniają możliwość zweryfikowania stanowiska podatkowego poprzez ogólnodostępną stronę internetową. Duńskie i szwedzkie strony postrzegane są jako najlepiej przygotowane w tym zakresie, wyróżnia je dostępność zagadnień podatkowych oraz bardzo dobre przygotowanie techniczne.
Jak zmienić polski system podatkowy – propozycja Centrum im. Adama Smitha
„Polska administracja podatkowa tylko częściowo dotrzymuje kroku rozwiązaniom stosowanym w krajach starej Unii Europejskiej. Z każdym rokiem, polscy podatnicy mają coraz większe możliwości składania e-deklaracji. Natomiast w obszarze bezpośredniego kontaktu z organami podatkowymi, w dalszym ciągu korzystamy z metod klasycznych (tj. kontakt telefoniczny, korespondencja). Portale internetowe i poczta elektroniczna nie są wykorzystywane przez urzędy skarbowe jako aktywny kanał komunikacji z podatnikami.” – podsumowuje Daniel Zagrodzki, Menedżer w zespole Tax Management Consulting Deloitte.
473 preferencje podatkowe - czyli dlaczego jest tak źle skoro jest tak dobrze
O badaniu:
Badanie Deloitte zostało przeprowadzone między marcem a majem 2012. Dzięki ścisłej współpracy firm członkowskich Deloitte zlokalizowanych w regionie EMEA (Europe, Middle East, Africa) w internetowej ankiecie wzięło udział 1,328 respondentów, reprezentujących 24 kraje: Austrię, Belgię, Cypr, Czechy, Danię, Finlandię, Francję, Niemcy, Węgry, Islandię, Irlandię, Włochy, Kenię, Luksemburg, Holandię, Nigerię, Norwegię, Polskę, Portugalię, Rumunię, Rosję, Słowację, Szwecję i Szwajcarię.
Respondentami uczestniczącymi w badaniu byli dyrektorzy finansowi, menedżerowie ds. podatków, główni księgowi lub członkowie wewnętrznych zespołów podatkowych firm.