Anulowanie faktury - przepisy tego nie regulują
Na wstępie warto zaznaczyć, iż próżno szukać przepisów regulujących kwestię anulowania faktur. Przepisy ustawy o VAT jak i przepisy rozporządzeń wykonawczych do ustawy, nie zawierają przepisów na ten temat. Instytucja anulowania faktur wytworzyła się, w ramach praktyki gospodarczej i została później potwierdzona przez organy podatkowe. Do tej pory w doktrynie, orzecznictwie i interpretacjach wytworzono dość klarowne przesłanki, które podatnik musi spełnić by mógł anulować fakturę.
Anulować można fakturę za czynność, która nie miała miejsca
Pierwszą przesłanką jest, aby, czynności, które dokumentuje faktura nie miała miejsca, tj., mimo że faktura została wystawiona, nie dokonano dostawy towarów lub nie wyświadczono usług wykazanych na dokumencie. Przykładowo może być to sytuacja, w której podatnik sporządził fakturę, wskazując w niej nieprawidłowego usługobiorcę.
Nie można anulować faktury wprowadzonej do obrotu prawnego
Zgodnie z drugą przesłanką, faktura nie może zostać wprowadzona do obrotu prawnego. Gdzie poprzez niewprowadzenie do obrotu prawnego rozumie, sytuację, w której:
- Faktura nie została wysłana do kontrahenta,
- Faktura została wysłana, ale ostatecznie nie została odebrana przez kontrahenta,
- Faktura została wysłana, odebrana, ale ostatecznie odesłana w związku z niewystąpieniem dostawy towarów lub świadczenia usług.
Niektóre organy podatkowe podnoszą wątpliwości co do możliwości anulowania faktury w ostatnim przypadku. Wiąże się to z ryzykiem wykorzystania takiej faktury przez kontrahenta do osiągniecia korzyści podatkowych. Aby zabezpieczyć się w takich okolicznościach, podatnik powinien uzyskać oświadczenie, iż kontrahenta posiada świadomość co do niemożliwości wykorzystania takiego dokumentu do celów VAT. Niemniej, nietrudno znaleźć interpretację podatkową w której organ podatkowy potwierdza możliwość anulowania faktury w wyżej opisanym przypadku, przykładowo Interpretacja indywidualna z 17.07.2018 r., Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn.: 0112-KDIL1-3.4012.330.2018.2.AP:
„Podsumowując, jeżeli kontrahent w momencie dostarczenia przesyłki z materiałami edukacyjnymi oraz faktury VAT poinformuje, że nigdy nie zamawiał materiałów edukacyjnych, a także zwróci oryginał dostarczonej faktury VAT, a tym samym wobec braku sprzedaży towaru oraz posiadania przez Wnioskodawcę wszystkich egzemplarzy faktury możliwe jest anulowanie wystawionej faktury VAT, ponieważ nie dokumentuje ona żadnego zdarzenia opodatkowanego podatkiem VAT.”
Co ważne, na to czy faktura zostanie uznana za wprowadzoną do obiegu prawnego wpływa również forma w jakiej została sporządzona, nie jest bowiem możliwe anulowanie faktur elektronicznych, co wyjaśnia Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 22 stycznia 2019 r., sygn.: 0112-KDIL4.4012.629.2018.1.NK:
„(…) faktura elektroniczna, nawet z oczywistymi błędami, zostaje wprowadzona do obrotu prawnego poprzez wysłanie jej na podany przez odbiorcę adres. Wygenerowana i wysłana faktura elektroniczna zostaje automatycznie odebrana przez odbiorcę. Ponadto, utworzona i zrejestrowana faktura elektroniczna, nawet z błędnymi danymi, nie może być zwrócona przez odbiorcę. (…) Wystawione Faktury Elektroniczne zawierające błędy i pomyłki są w posiadaniu odbiorców (Klientów), zatem nie jest możliwe dokonanie adnotacji uniemożliwiających ich wykorzystanie. Ponadto nie ma pewności co do braku możliwości ujęcia takich faktur w ewidencji odbiorców.”
Posiadanie dwóch egzemplarzy faktury
Trzecią i ostatnią przesłanką często artykułowaną przez organy podatkowe jest wymóg posiadania dwóch egzemplarzy faktury.
Ważne!
Powyższe przesłanki muszą zostać spełnione łącznie, aby podatnik miał prawo anulować fakturę.
Techniczne anulowanie faktury
Natomiast technicznie anulowanie faktury odbywa się poprzez przekreślenie posiadanych egzemplarzy, a następnie umieszczenie komentarza o treści „Anulowano” lub podobnym, jak i wskazania przyczyny anulowania. Faktury zmodyfikowane w taki sposób można przechowywać wg ogólnych zasad przechowywania faktur, przykładowo można je zeskanować i przechowywać w formie elektronicznej.
Kończąc, należy zaznaczyć, że instytucja anulowania faktur mimo, iż pomocna w codziennym funkcjonowaniu przedsiębiorstwa powinna być stosowana wyjątkowo, i z jak największą starannością, tak aby zminimalizować ryzyko jakiegokolwiek nadużycia podatkowego.
Dominik Świercz, Konsultant Podatkowy w ECDP TAX Żuk Komorniczak i Wspólnicy sp. k.