Czy podatnik nie może anulować dokumentu, który nazwał pod wpływem błędu „fakturą” podczas kontroli, czy to zakaz urojony?

Anulowanie dokumentu błędnie nazwanego fakturą

Żyjemy jak widać w tzw. rzeczywistości wirtualnej, którą raczej należałoby nazwać urojeniami podatkowymi. Trybunał twierdzi, że jest w Polsce jakieś prawo, którego dalibóg nie ma i nigdy nie było; żaden bowiem przepis nie zabrania, aby podmiot, który działając w dobrej wierze pod wpływem błędu wystawił dokument, nazwany przez niego błędnie fakturą, mógł usunąć ten dokument z obrotu w chwili, gdy uświadomi sobie ten błąd.
Wręcz odwrotnie: nie tylko nie ma takiego zakazu, lecz jest nakaz takiego działania. Jeżeli ktoś był błędnie przekonany, że musi wystawić fakturę w dodatku z kwotą VAT, lecz czynność nie miała miejsca (np. potencjalny nabywca uchylił się od przyjęcia towarów lub okazał podmiotem fikcyjnym), to każdy, kto wystawił z tego tytułu fakturę, musi ją wycofać z obrotu.

Autopromocja

I nie jest to – wbrew powtarzanym powszechnie twierdzeniem – „obrót prawny”, lecz bezprawny, bo dokument potwierdzający nieprawdę, wystawiony w dodatku niezgodnie z prawem, nigdy nie był (bo nie mógł być) przedmiotem „obrotu prawnego”. Najprościej zobrazować to wystawieniem i wysłaniem do osoby trzeciej zaświadczenia przez pracodawcę, w którym nieświadomie potwierdza nieprawdę, że np. dana osoba była u nas zatrudniona (mimo że nie była). Tak jak fałszywe pieniądze potwierdzają nieprawdę, że są pieniędzmi, tak potwierdzające nieprawdę „zaświadczenie” może być tylko przedmiotem obrotu bezprawnego (a nie „prawnego”).

W jaki sposób należy usunąć z obrotu ten dokument? Odpowiedź jest tylko jedna: skuteczny. Należy to anulować, bo wystawienie faktury korygującej z tytułu zwrotu towarów byłoby potwierdzeniem kolejnej nieprawdy.

O anulowaniu mówi art. 90 Dyrektywy 2006/112/WE, ale nasz ustawodawca z uporem nie implementuje tego przepisu, mimo że miał już na to 15 lat. Przypomnę, że projekt nowej ustawy o VAT z 2015 r. przewidywał implementację tych przepisów, ale lobby związane z wyłudzeniami („optymalizacją”) tego podatku utrąciło ten projekt. Lecz nakaz anulowania dokumentu i wycofania go z bezprawnego obrotu – jeżeli nie został wystawiony z winy nieumyślnej – wynika z ogólnego obowiązku działania zgodnie a nie niezgodnie z prawem, mimo że nie określono prawnych warunków tego anulowania.  

Autopromocja

Szkolenie:
Podatki i rachunkowość w budownictwie i deweloperce

Sprawdź

Konkluzja jest tu jednak dość zabawna: obok prawa stanowionego (przepisy), „obowiązuje” w Polsce „prawo wymyślone” a jego treścią zajmuje się Trybunał Sprawiedliwości: paranoja?

Witold Modzelewski
Profesor Uniwersytetu Warszawskiego
Instytut Studiów Podatkowych

Artykuł 203 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej oraz zasady proporcjonalności i neutralności podatku od wartości dodanej (VAT) należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one przepisom krajowym, które w konsekwencji wszczęcia procedury kontroli podatkowej nie zezwalają podatnikowi działającemu w dobrej wierze na korektę faktur z nienależnie wykazanym VAT, mimo że odbiorca tych faktur miałby prawo do zwrotu tego podatku, gdyby transakcje wykazane na tych fakturach zostały należycie rozliczone. - Teza wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 18 marca 2021 r. w sprawie C‑48/20.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź