Nie oceniając skuteczności poszczególnych zapisów umownych, warto zastanowić się czy ewentualne błędy w fakturach VAT mogą powodować wstrzymanie wypłaty wynagrodzenia przewoźnikowi.
Czy faktura VAT stanowi dowód wykonania umowy?
Na gruncie prawa cywilnego faktura VAT ma walor dokumentu prywatnego i może jedynie dowodzić, iż osoba, która ją podpisała, złożyła oświadczenie w niej zawarte. Faktura stanowi powszechnie przyjęty dokument rozliczeniowy, albowiem jej doręczenie umożliwia dłużnikowi podjęcie czynności mających na celu sprawdzenie, czy jest ona w ogóle zasadna. Umożliwia także podjęcie czynności finansowych zmierzających do spełnienia świadczenia, tj. polegającej na jej zapłacie. Faktura, jako dokument rozrachunkowy nie stanowi jednak dowodu wykonania umowy w sposób uzasadniający żądane wynagrodzenie.
W praktyce często w kontaktach handlowych pomiędzy przedsiębiorcami, szczególnie w zakresie świadczenia usług, na potwierdzenie dokonanej transakcji wystawiane są faktury służące obu stronom do rozliczeń. Tym samym uznać należy, iż w sytuacji związanej z wykonaniem umowy przewozu faktura VAT będzie miała drugorzędne znaczenie, albowiem o wykonaniu umowy świadczą w głównej mierze dokumenty przewozowe, w tym szczególności list przewozowy.
Koszty transportu w podstawie opodatkowania VAT
Praktyka
W praktyce często spotykaną sytuacją jest to, że kontrahent odmawia zapłaty przewoźnego z uwagi na wpisanie błędnych danych w fakturze VAT, w szczególności terminu zapłaty, jeżeli jest on liczony od dnia doręczenia dokumentów przewozowych kontrahentowi. Zgodnie jednak z najnowszym orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie (Wyrok NSA z 22 października 2015 r., sygn. akt I FSK 1131/14) wystawienie faktury VAT z błędami formalnymi, które nie powodują, że faktura VAT nie odzwierciedla rzeczywistej transakcji handlowej, umożliwia podatnikowi realizację prawa do odliczenia naliczonego podatku, niezależnie od tego, czy formalne wady faktury zostaną skorygowane:
"Faktura dotknięta wadą formalną, która z uwagi na wagę uchybienia, może zostać skorygowana notą korygującą (np. dane nabywcy), umożliwia podatnikowi na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1065 ze zm.) realizację prawa do odliczenia z niej podatku naliczonego w terminach przewidzianych w ustawie (art. 86 ust.10 pkt 1 u.p.t.u.; od 1 stycznia 2014 r. – art. 86 ust. 10 i ust. 10b pkt 1 u.p.t.u.) niezależnie od tego, czy formalne wady faktury zostaną skorygowane – jeżeli nie zachodzi ryzyko oszustwa lub nadużycia (czynności udokumentowane fakturą zostały wykonane na rzecz podatnika i służyły jego działalności opodatkowanej)".
Tym samym drobne błędy w fakturach VAT nie powodują, że strony transakcji handlowej zostają pozbawione prawa do dokonania rozliczeń finansowych. Co więcej, zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług, w przypadku błędów w fakturze VAT, nabywca usługi – kontrahent przewoźnika jest uprawniony do wystawienia tzw. noty korygującej:
Art. 106 k:
- Nabywca towaru lub usługi, który otrzymał fakturę zawierającą pomyłki, z wyjątkiem pomyłek w zakresie danych określonych w art. 106e ust. 1 pkt 8-15, może wystawić fakturę nazywaną notą korygującą.
- Faktura, o której mowa w ust. 1, wymaga akceptacji wystawcy faktury.
Kiedy wystawia się fakturę pro forma?
Jak wystawiać faktury zaliczkowe
W szczególności można wskazać, iż uprawnienie do wystawienia noty korygującej kierowane do nabywcy usługi przysługuje w przypadku błędów dotyczących danych określonych w art. 106e ust. 1 pkt 1-7 ustawy o podatku od towarów i usług:
Art. 106 e:
1. Faktura powinna zawierać:
1) datę wystawienia;
2) kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę;
3) imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy;
4) numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. a;
5) numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi6) datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi lub datę otrzymania zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury;
7) nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;
8) miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług.
Jakie są wymogi formalne dotyczące zawartości faktury VAT
Należy podkreślić, iż termin zapłaty faktury VAT nie jest elementem obligatoryjnym treści faktury VAT.
Podsumowanie
Mając na uwadze powyższe należy wskazać, iż powielanie w swoich zleceniach transportowych postanowień, które od wielu lat istnieją może nie zapewnić należytej ochrony prawnej. W sytuacji dokonania odmowy zapłaty przewoźnego z uwagi na błędy w fakturze VAT – gdy przewóz został dokonany prawidłowo – takie działanie uznać należałoby za działanie sprzeczne z dobrymi obyczajami kupieckimi, w sytuacji gdy podatnik nie został pozbawiony prawa do dokonania rozliczeń finansowych na podstawie błędnie wystawionej faktury VAT.
Co więcej, ustawodawca przyznał nabywcy usługi uprawnienie do dokonanie korekty błędnych danych znajdujących się w fakturze VAT. Oznacza to, że kontrahent może sam wystawić dokument księgowy i przesłać go do akceptacji przewoźnikowi. Tym samym sztuczne wydłużanie płatności poprzez odsyłanie faktur VAT nie powinno mieć miejsca i może stanowić przejaw nienależytego wykonania zobowiązania kontrahenta, tj. brak zapłaty umówionego wynagrodzenia w terminie.
Autor: Piotr Michałowski, radca prawny
Źródło: Prawo i Logistyka
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny
- Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług
- Wyrok NSA z 22 października 2015 r., sygn. akt I FSK 1131/14