Nowość – kasy fiskalne „online”
Ustawa zakłada stopniowe wycofywanie z rynku kas rejestrujących z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii do czasu ich wyeksploatowania lub konieczności wymiany pamięci fiskalnej. Nowe kasy rejestrujące (tzw. kasy online) umożliwią przesyłanie danych bezpośrednio do centralnego systemu teleinformatycznego w postaci Centralnego Repozytorium Kas. Trafi tam informacja o każdej transakcji zaewidencjonowanej na kasie nowego typu, w tym szczegóły pozwalające na ustalenie wysokości podstawy opodatkowania i kwot podatku VAT, jego stawki, rodzaju towaru lub usługi, czasu i miejsca instalacji kasy, a także dokładnego czasu zaewidencjonowania sprzedaży na kasie rejestrującej. Informacje uzyskane za pomocą tzw. kas online będą więc w założeniu stanowiły elektroniczny obraz paragonów. Cechą odróżniającą je od tradycyjnych potwierdzeń zakupu jest brak danych dotyczących konsumenta dokonującego transakcji, a więc pełna anonimizacja danych nabywcy. Elektronizacja zastąpi tym samym nieefektywny wydruk kopii paragonów, znacznie utrudniający kontrolę rozliczeń podatkowych. Przesył danych z tzw. kas online będzie odbywał się w sposób ciągły i zautomatyzowany.
W uzasadnieniu do ustawy wskazuje się, że głównym celem omawianych zmian jest przede wszystkim przeciwdziałanie zjawisku tzw. szarej strefy poprzez zabezpieczenie interesu budżetu państwa oraz zwiększenie rzetelności prowadzonej ewidencji transakcji i poboru podatku. Takie działania z pewnością przyczynią się do wzmocnienia uczciwej konkurencji wśród przedsiębiorców oraz zakładanego uszczelnienia systemu podatku VAT, jako jednego z najważniejszych źródeł dochodów budżetu państwa. Naturalnym skutkiem wprowadzonego rozwiązania będzie także zwiększenie akceptacji płatności bezgotówkowych oraz zapewnienie konsumentom dostępu do elektronicznych pieniędzy oraz paragonów elektronicznych.
Ministerstwo Finansów wskazuje, że wprowadzenie nowego typu kas rejestrujących w oparciu o nowe i obecnie powszechnie dostępne rozwiązania technologiczne wynika z konieczności modernizacji dotychczasowego systemu funkcjonującego w Polsce w niezmienionej formie od ponad dwudziestu lat.
Centralne Repozytorium Kas jako system teleinformatyczny
Centralne Repozytorium Kas prowadzone ma być przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Funkcją tego systemu jest m.in. odbieranie i gromadzenie danych z kas rejestrujących oraz ich analiza i kontrola. Szef KAS będzie udostępniał dane z kas rejestrujących ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, dyrektorom izb administracji skarbowej, naczelnikom urzędów skarbowych i naczelnikom urzędów celno-skarbowych, w zakresie niezbędnym do wykonywania przez nich obowiązków ustawowych.
Uproszczony system ewidencji sprzedaży za pośrednictwem nowych kas rejestrujących
Wskazać należy, że tzw. kasy online co prawda nie wyeliminują możliwości otrzymania przez klienta m.in. paragonu fiskalnego w formie papierowej, jednakże na podatniku użytkującym ten rodzaj kasy nie będzie ciążył obowiązek drukowania kopii dokumentów fiskalnych. Z punktu widzenia przedsiębiorców jest to zatem znaczne uproszczenie.
Nowy sposób ewidencji sprzedaży zwalnia także z obowiązku zgłoszenia kasy rejestrującej do naczelnika urzędu skarbowego w celu otrzymania numeru ewidencyjnego. Powiadomienie takie nastąpi bowiem w trakcie zgłoszenia faktu fiskalizacji poprzez uprzednie podłączenie kasy do sieci telekomunikacyjnej. Obowiązek zawiadomienia naczelnika będzie jednak nadal ciążył na podatniku stosującym kasę z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii do czasu ich ostatecznego wycofania z rynku.
Ulga w wymianie na kasę fiskalną online
Zgodnie z nowymi przepisami, w razie zakupu nowej kasy przedsiębiorcom przysługuje ulga w wysokości 90% wartości netto kasy fiskalnej, nie przekraczająca jednak limitu 700 zł. Ulga nie będzie jednak przysługiwała w przypadku zakupu kas pozostałych rodzajów.
Omawiane odliczenie nie będzie przysługiwało również podatnikom wymieniającym kasy rejestrujące z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii na tzw. kasy online. Wyjątek stanowią podatnicy zobowiązani ustawą do wymiany kas ze względu na prowadzenie działalności w określonych branżach (opisanych niżej).
Ulga odliczana jest od podatku należnego. W przypadku gdy kwota ta w okresie rozliczeniowym jest wyższa od należności podatkowych, przedsiębiorcom przysługuje prawo do zwrotu różnicy tych sum na warunkach określonych w ustawie. Mogą też oni alternatywnie odliczyć od podatku należnego tę różnicę za następne okresy rozliczeniowe pod warunkiem, że zakup tzw. kas online nastąpił nie później, niż w terminie sześciu miesięcy od dnia rozpoczęcia prowadzenia ewidencji sprzedaży.
Nowe rozwiązania – stopniowe zmiany
Nowelizacja wyodrębnia także dwie daty graniczne, po których zakup kasy z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii nie będzie już możliwy. Po 31 sierpnia 2019 r. nie będzie można już nabyć kas rejestrujących z papierowym zapisem kopii, a po 31 grudnia 2022 r. – z elektronicznym zapisem kopii. Oznacza to, że po tych datach nie można będzie nabywać tych kas starego typu. W szczególności, już od września 2019 r. nie można będzie nabywać kas fiskalnych z papierowym zapisem kopii. Natomiast (oprócz niżej wymienionych branż) będzie można nadal stosować wcześniej nabyte kasy starego typu aż do ich faktycznego wyeksploatowania.
Polecamy: Elektroniczna dokumentacja podatkowa
Bezwzględna wymiana dotychczasowych urządzeń na tzw. kasy online została wprowadzona dla tych branż, dla których w opinii Ministerstwa Finansów istnieje podwyższone ryzyko występowania nieprawidłowości w niektórych obszarach ewidencjonowania. Mianowicie:
- Do 31 grudnia 2019 r., ewidencję w oparciu o dotychczasowe kasy rejestrujące z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii mogą prowadzić podatnicy świadczący usługi naprawy pojazdów silnikowych i motorowerów oraz usługi sprzedaży benzyny silnikowej, oleju napędowego, gazu przeznaczonego do napędu silników spalinowych (głównie stacje paliw i warsztaty samochodowe).
- Wraz z upływem 30 czerwca 2020 r. do wymiany na kasy fiskalne online zobowiązani są podatnicy świadczący usługi związane z wyżywieniem wyłącznie świadczonych przez stacjonarne placówki gastronomiczne (w tym również sezonowo) oraz usługi w zakresie krótkotrwałego zakwaterowania (m.in. hotele, pensjonaty). Dotyczy to również podatników prowadzących sprzedaż węgla, brykietu i podobnych paliw stałych wytwarzanych z węgla, węgla brunatnego, koksu, półkoksu przeznaczonych do celów opałowych.
- Termin 31 grudnia 2020 r. odnosi się natomiast do przedsiębiorców świadczących m.in. usługi fryzjerskie, kosmetyczne, budowalne, medyczne, prawnicze oraz związane z działalnością obiektów takich jak siłownie lub kluby fitness.
Sankcje z tytułu braku lub błędnego wprowadzenia kasy rejestrującej do obrotu
Na podatnika, który nie podda kasy rejestrującej, zarówno dotychczasowej, jak i tzw. kasy online, obowiązkowemu przeglądowi technicznemu, nałożona zostanie kara pieniężna w wysokości 300 zł. Również w przypadku wprowadzenia do obrotu urządzenia niespełniającego odpowiednich funkcji i wymagań technicznych, lub do którego nie dołączono deklaracji z nim związanej, naczelnik urzędu skarbowego zobowiązany jest nałożyć na podmiot wprowadzający kasę do obrotu karę pieniężną sięgającą 5000 zł.
Katarzyna Brzozowska, młodszy konsultant podatkowy w poznańskim biurze Rödl & Partner