Sprzedaż przez internet za granicę - rozliczenie VAT
Prowadzę działalność gospodarczą jako osoba fizyczna. Zajmuję się sprzedażą pościeli przez Internet. Moimi odbiorcami są m.in. osoby prywatne z Belgii. Nie przekroczyłam limitu sprzedaży wysyłkowej w tym kraju, wobec czego VAT od dostaw dokonanych na rzecz belgijskich konsumentów rozliczam w Polsce według polskich stawek VAT. Czy każda taka transakcja powinna być potwierdzona fakturą? Czy transakcje stanowiące sprzedaż wysyłkową z kraju, poza fakturą, powinny być jeszcze potwierdzone paragonem fiskalnym? Czy dla transakcji stanowiących sprzedaż wysyłkową z kraju powinnam zarejestrować się w Polsce jako podatnik VAT UE?
W sytuacji opisanej w pytaniu mamy do czynienia ze szczególnym rodzajem transakcji wewnątrzwspólnotowej, a mianowicie sprzedażą wysyłkową z terytorium kraju, której definicję zawiera art. 2 pkt 23 ustawy o VAT. Należy przez nią rozumieć dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych przez polskiego podatnika VAT (lub na jego rzecz), która następuje z terytorium kraju na terytorium innego niż Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej, przy czym to państwo członkowskie jest państwem przeznaczenia dla wysyłanego lub transportowanego towaru. Warunkiem niezbędnym dla uznania dostawy towarów za sprzedaż wysyłkową z terytorium naszego kraju jest „niepodatkowy status” nabywcy dla tej transakcji, tzn. dostawa musi być dokonywana na rzecz:
• podatnika podatku od wartości dodanej lub osoby prawnej niebędącej unijnym podatnikiem, którzy nie mają obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
• każdego innego podmiotu niebędącego unijnym podatnikiem.
Wyjątkowość tej transakcji wynika z tego, że jest dokonywana na rzecz podmiotów z innych państw Unii Europejskiej, które nie rozliczają WNT w państwie zakończenia wysyłki lub transportu towarów. Najczęściej spotykaną sytuacją, w której występuje sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju, jest dostawa towarów zrealizowana na rzecz konsumentów (niepodatników) z innych państw członkowskich UE.
Polski przedsiębiorca będący podatnikiem VAT sprzedaje swoje towary poprzez aukcje internetowe. Zwykle nabywcami są krajowe podmioty, ale we wrześniu 2014 r. zamówienie złożyła zagraniczna osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej (niezarejestrowana jako podatnik podatku od wartości dodanej), zamieszkała na terytorium Belgii. Dostawa ta stanowi dla podatnika sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju.
W związku z tym, że jest to nietypowa transakcja, powstają problemy z jej dokumentowaniem i obowiązkami rejestracyjnymi.
500 pytań o VAT - odpowiedzi z interpretacjami MF
Pytanie 1. Jak należy potwierdzić sprzedaż na rzecz osoby prywatnej z UE?
Dopóki nie zostanie przekroczony limit sprzedaży wysyłkowej określony przez dane państwo członkowskie (tu: Belgia) lub podatnik sam nie zrezygnuje z opodatkowania sprzedaży wysyłkowej w Polsce w związku z wyborem opcji, o której mowa w art. 23 ust. 5 ustawy o VAT, dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych przez polskiego podatnika VAT do unijnego odbiorcy z tego kraju podlega opodatkowaniu na terytorium Polski, jak transakcja krajowa. Dostawę tę polski podatnik VAT musi prawidłowo udokumentować. Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT podatnik w każdym przypadku sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju na rzecz unijnego nabywcy (niepodatnika) ma obowiązek wystawienia faktury. Każda dostawa towarów dokonana w ramach sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju, w tym także każda zaliczka, przedpłata, zadatek, rata otrzymana na poczet tej dostawy, wymaga wystawienia faktury. Z tego obowiązku nie zwalnia podatnika fakt, że odbiorcą towarów jest zagraniczna osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej.
Pytanie 2. Czy obowiązek wystawienia faktury zwalnia z obowiązku zaewidencjonowania sprzedaży na kasie fiskalnej?
Jeżeli dostawa towarów spełniająca warunki do uznania jej za sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju podlega opodatkowaniu w Polsce (tzn. na podstawie art. 23 ust. 2 ustawy o VAT miejscem świadczenia jest Polska), to wobec tego że jest to sprzedaż krajowa, podlega ona wszystkim tym obowiązkom, które na krajowe transakcje sprzedaży nakłada ustawa o VAT. Skoro nabywcą towarów jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, obowiązek ten dotyczy ewidencjonowania sprzedaży przy użyciu kasy rejestrującej. Z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego z zastosowaniem kas rejestrujących.
W tym miejscu pojawia się uzasadniona wątpliwość, czy obowiązek ten dotyczy także sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju dokonanej na rzecz zagranicznej osoby fizycznej. Transakcja ta jest przecież obowiązkowo dokumentowana fakturą i tym różni się od transakcji dokonanej na rzecz krajowej osoby prywatnej, dla której fakturę wystawia się dopiero na jej żądanie. Kasa rejestrująca jest formą ewidencji sprzedaży, która została wprowadzona po to, by rejestrować sprzedaż nieudokumentowaną w żaden inny sposób. Wydaje się więc, że obowiązek podwójnego potwierdzania transakcji (raz paragonem fiskalnym, drugi raz fakturą) nie jest celowy. Podobnie uznał Dyrektor IS w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 12 września 2013 r. (sygn. IBPP4/443-290/13/BP), który wskazał, że:
(...) w przypadku sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju sprzedaż ta w każdym przypadku musi być potwierdzona fakturą. Natomiast przepisy dotyczące obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej z założenia dotyczą sprzedaży, która nie jest objęta żadną ewidencją. Tym samym w przypadku sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju, jeśli ustawodawca zobowiązał sprzedawców do wystawienia faktur do każdej sprzedaży bez względu na to, kto jest nabywcą (tj. podatnik podatku od wartości dodanej niemający obowiązku rozliczenia wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, czy też inny podmiot niebędący tym podatnikiem) ewidencja sprzedaży jest prowadzona.
Zatem sprzedaż wysyłkowa np. drzwi, okien, schodów drewnianych z terytorium kraju na rzecz osoby fizycznej zamieszkałej w Niemczech nie będzie objęta obowiązkiem ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej.
W analogiczny sposób kwestię tę wyjaśnił Dyrektor IS w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 31 grudnia 2013 r. (sygn. ILPP2/443-1014/13-4/Akr), który także potwierdził, że:
(...) sprzedaż wysyłkowa dokonywana przez Wnioskodawcę z terytorium kraju na rzecz nabywców z innych niż Polska państw członkowskich Unii Europejskiej nie będzie objęta obowiązkiem ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej.
Choć nie można odmówić słuszności argumentom zawartym w powyższych interpretacjach, jednak w przeszłości organy podatkowe uznawały także, że w przypadku sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju występuje obowiązek zarejestrowania sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej, z tym że podatnik, który dokonuje takiej sprzedaży, może skorzystać ze zwolnienia z tego obowiązku np. ze względu na sposób zapłaty za dostawę (zob. interpretację indywidualną Dyrektora IS w Łodzi z 16 października 2012 r., sygn. IPTPP4/443-491/12-2/UNR).
Wymaga to jednak spełnienia pewnych warunków. Sprzedawca może zastosować zwolnienie z obowiązku zaewidencjonowania sprzedaży, które przewiduje również rozporządzenie na 2015 r. (poz. 37 załącznika do nowego rozporządzenia). Zwolnieniem z obowiązku rejestrowania transakcji przy użyciu kasy fiskalnej objęta jest dostawa towarów w systemie wysyłkowym (pocztą lub przesyłkami kurierskimi), pod warunkiem że:
• zapłata za wykonaną czynność nastąpiła w całości za pośrednictwem:
– poczty lub banku (na rachunek bankowy podatnika) lub
– spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem),
• z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczy ta zapłata i na czyją rzecz została dokonana (dane nabywcy, w tym jego adres).
Tak więc podatnik, który dokonuje sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju, chcąc uniknąć dodatkowego obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej, ma do wyboru dwa rozwiązania. A mianowicie po spełnieniu warunków związanych z zapłatą, wskazanych w poz. 37 załącznika do rozporządzenia w sprawie zwolnień, może on skorzystać ze zwolnienia z tego obowiązku. Przyjęcie tego rozwiązania pozwala podatnikowi uniknąć konieczności ewidencjonowania sprzedaży wysyłkowej za pośrednictwem kasy fiskalnej, choć jest ono wyrazem uznania, że wystąpił obowiązek zarejestrowania sprzedaży na kasie fiskalnej, tylko że czynność po spełnieniu wskazanych warunków jest objęta zwolnieniem. Podatnik może też wystąpić do właściwej izby skarbowej z indywidualnym wnioskiem o potwierdzenie braku istnienia obowiązku ewidencjonowania sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju, której miejscem świadczenia jest Polska.
Kasy fiskalne 2015 / 2016 – zwolnienia
Pytanie 3. Czy podatnik musi zarejestrować się w Polsce jako podatnik VAT UE?
Mimo że sprzedaż towarów jest dokonywana na rzecz odbiorców z terytorium Unii Europejskiej, do których towary są wysyłane lub transportowane, jednak nie powoduje ona u podatnika obowiązku rejestracji jako podatnika VAT UE.
Przypadki, w których podatnik w związku z rodzajem wykonywanych czynności ma obowiązek zarejestrowania się w kraju jako podatnik VAT UE, wynikają z art. 97 ust. 1–3 ustawy o VAT. W zakresie obrotu towarowego na terenie UE dotyczą one WNT i WDT. Oznacza to, że sprzedaż spełniająca wszystkie warunki do uznania za sprzedaż wysyłkową dokonaną z terytorium kraju nie powoduje u sprzedawcy obowiązku zarejestrowania się w Polsce jako podatnika VAT UE.
Dopóki nie zostanie przekroczony limit sprzedaży wysyłkowej obowiązujący na terytorium państwa członkowskiego zakończenia transportu lub wysyłki towarów albo podatnik sam nie zrezygnuje z możliwości opodatkowania dostawy towarów w Polsce – dostawa ta jest transakcją krajową. W takim przypadku sprzedawca nie musi rejestrować się jako podatnik VAT UE. Wystawiając fakturę dla unijnego konsumenta, podatnik ten nie jest zobowiązany do podawania unijnego NIP poprzedzonego kodem PL (art. 97 ust. 10 ustawy o VAT). Podatnik nie ma też obowiązku składania informacji podsumowujących w zakresie transakcji stanowiących sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju.
Sprzedawca nie będzie miał obowiązku zarejestrowania się w Polsce jako podatnik VAT UE także wówczas, gdy ze względu na przekroczenie limitu sprzedaży wysyłkowej na terytorium danego państwa członkowskiego będzie zobowiązany do zarejestrowania się w tym kraju jako podatnik i rozliczania VAT według zasad obowiązujących na jego terytorium. Wówczas sprzedaż ta, jako niepodlegająca opodatkowaniu w Polsce, również nie spowoduje obowiązku uzyskania statusu podatnika VAT UE poprzez rejestrację w naszym urzędzie skarbowym.
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
PODSTAWA PRAWNA:
• art. 2 pkt 23, art. 23, art. 97 ust. 1–3 i ust. 10, art. 106b ust. 1 pkt 2, art. 111 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1662
• § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących – Dz.U. z 2014 r. poz. 1544
Aneta Szwęch
ekspert w zakresie podatków i rachunkowości