Opodatkowanie poszczególnych czynności związanych z wykonywaniem i funkcjonowaniem takich inwestycji jest zależne od ich charakteru oraz celu. Poniżej zostanie przedstawionych kilka różnych sytuacji oraz problemów podatkowych z nimi związanych.
Zadania gminy
Gmina wykonuje zadania publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Dotyczą one wszystkich spraw publicznych o znaczeniu lokalnym, które nie są zastrzeżone w ustawie na rzecz innych podmiotów. Do podstawowych, własnych zadań gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty (art. 2 ust. 1 oraz art.6 ust.1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)).
Polecamy: Odliczenie VAT od aut - NSA każe stosować uchyloną ustawę o VAT?
Gmina nie jest uznawana za podatnika w zakresie w jakim realizuje zadania, które zostały nałożone na nią odrębnymi przepisami prawa, i dla realizacji których została powołana. Wyjątek stanowią czynności wykonywane na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych (art. 15 ust.6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.)). Wynika to także z § 13 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 73, poz. 392).
Gmina będzie podatnikiem w sytuacji wykonywania czynności związanych z zawartymi umowami cywilnoprawnymi. Ponadto prawo unijne wyraźnie wskazuje, że gmina podejmując takie działania i transakcje jest uważana za podatnika w odniesieniu do tych działań i transakcji.
Tak będzie się działo, jeżeli brak opodatkowania gminy mógłby przyczynić się do znaczącego zakłócenia konkurencji.
W przedstawionych poniżej sytuacjach gmina jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wykonywane inwestycje są realizowane w ramach projektu unijnego i współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Należą do zadań własnych gminy na podstawie art. 7 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.).
Budowa ulicy, placu oraz parkingów
Inwestycja ta wiąże się również z powstaniem odwodnienia, kanalizacja deszczowej, oświetlenia ulicznego, kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej oraz strefy ruchu pieszego wraz z zielenią.
Mimo iż powstałe obiekty (ulica, place i wybudowane parkingi) stanowić będą majątek gminy (po oddaniu do użytku stanie się on rzeczowym trwałym majątkiem o wartości poniesionych nakładów na jego wytworzenie), gmina może przekazać je w zarząd podmiotowi wyłonionemu w trybie postępowania publicznego z zachowaniem zasad wolnej konkurencji. Do zadań takiego podmiotu należeć będzie bieżące utrzymanie całego powierzonego majątku. Natomiast Gmina będzie ponosić koszty zarządu sprawowanego przez podmiot ale i uzyskiwać opodatkowane przychody m.in. za opłaty z parkometrów. Podatek VAT w powyższym zakresie realizacji projektu będzie stanowił koszt niekwalifikowany.
Koszty kwalifikowane to koszty, które podlegają refundacji z funduszów unijnych. Wydatki niekwalifikowane nie mogą być objęte dofinansowaniem oraz nie stanowią podstawy do obliczania kwoty dofinansowania.
Gmina może wnieść wybudowaną infrastrukturę w postaci kanalizacji deszczowej, kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej do utworzonej w tym celu lub już istniejącej spółki, w której posiada 100% udziałów. Infrastruktura ta stanowić będzie aport czyli niepieniężny wkład. Wraz z jego wniesieniem spółka stanie się właścicielem wybudowanych obiektów. Poprzez takie rozwiązanie spółka może świadczyć opodatkowane usługi komunalne na rzecz mieszkańców gminy. Wniesienie aportu spełnia definicję dostawy towarów, ponieważ następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Polecamy: Czy po likwidacji firmy można otrzymać zwrot VAT na prywatny rachunek bankowy
Wniesienie aportu do spółki powinno nastąpić na podstawie uchwały rady miejskiej a następnie zostać udokumentowane wystawioną przez miasto na spółkę fakturą VAT na całą wartość wnoszonej w formie aportu inwestycji.
Wartość rynkowa wniesionego aportu stanowić będzie podstawę do naliczenia należnego podatku VAT. Spółka powinna wypłacić gminie kwotę podatku VAT po to, aby gmina mogła następnie odprowadzić ją do urzędu skarbowego. Zatem i w tym wypadku koszt podatku VAT będzie należał do kosztów niekwalifikowanych i nie będzie podlegał refundacji ze środków europejskiego funduszu rozwoju regionalnego.
Nowe inwestycje wnoszone do spółki w formie aportu są opodatkowane podatkiem VAT na zasadach ogólnych. Dzięki temu gmina ma możliwość odliczania na bieżąco podatku VAT naliczonego od nakładów inwestycyjnych. Po odliczeniu podatek VAT należy ująć w miesięcznych rozliczeniach z urzędem skarbowym w deklaracjach VAT-7.
Kwota podatku należnego określona jest na fakturze wystawionej przez podatnika od wartości sprzedanych towarów i usług w danym okresie, obliczana jest od podstawy opodatkowania.
Podatek naliczony wynika z faktur, które podatnik otrzymuje od dostawców w momencie nabycia towarów lub usług.
Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje podatnikowi w takim zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania opodatkowanych czynności. Pomiędzy czynnościami, które stanowiły podstawę do naliczenia podatku (np. zakup towaru, usługi) a czynnościami opodatkowanymi (lub niepodlegającymi opodatkowaniu, ale z prawem do rozliczenia VAT) musi istnieć związek. Innymi słowy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych a między nimi istnieje udokumentowany związek.
(Art.86 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.)).
Polecamy: Nie można skrócić terminu 180 dni w uldze na złe długi
Gmina określiła, że towary i usługi nabyte przez Gminę w ramach realizacji projektu na wytworzenie majątku w postaci: dróg, placów, miejsc parkingowych i oświetlenia oraz infrastruktury- kanalizacji deszczowej i odwodnienia, kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Na tej podstawie Gmina będzie miała prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących wydatki związane z wytworzeniem tego majątku.
Gdy kwota podatku naliczonego będzie w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, spółka ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy (art. 87 ust. 1 ustawy o VAT).
Odbudowa i adaptacja budynków przeznaczonych na cele kulturalno- naukowe (biblioteka, centrum multimedialne oraz kinoteatr, sala widowiskowa)
Po dokonaniu planowanych prac, obiekty te mogą zostać przekazane w nieodpłatne użyczenie samorządowym instytucjom kultury (np. miejskim ośrodkom kulturalnym, bibliotekom miejskim) jako realizacja zadań własnych gminy (podstawa- art. 13 ustawy dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dziennik Ustaw z 2010 r. Nr 102, poz. 651) oraz art. 710 – 719 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U.64.16.93 )).
Instytucje te będą odpłatnie udostępniały społeczności korzystanie z obiektów. Pobierane opłaty stanowić będą przychód, który przeznaczony będzie na sfinansowanie kosztów realizowanych zadań.
Podstawą przekazania będzie umowa użyczenia. Poprzez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Umowa użyczenia nie przenosi własności rzeczy.
Zatem oddanie do bezpłatnego używania na tej podstawie jest nieodpłatnym świadczeniem usług.
Zadania z zakresu kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury należą do zadań własnych gminy. Nieodpłatne użyczenie budynków na potrzeby działalności statutowej, jest czynnością związaną z działalnością gospodarczą podatnika.
Polecamy: Czy świadczenia w ramach projektu realizowanego z funduszy UE są opodatkowane VAT
W związku z tym przekazanie do bezpłatnego użytkowania obiektów powstałych w ramach projektu nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, z uwagi na nieodpłatność tej czynności oraz fakt, iż nie ma w tym przypadku zastosowania art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.
Przekazanie w użyczenie nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT. W związku z nieodpłatnym przekazaniem budynków Gmina nie ma możliwości odzyskania w ramach przepisów ustawy o podatku VAT, poniesionego kosztu VAT. Koszt ten będzie kosztem kwalifikowanym, podlegającym refundacji ze środków europejskiego funduszu rozwoju regionalnego.
Gminie nie będzie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, ponieważ usługi nabywane w ramach realizacji tej części projektu nie będą związane z czynnościami opodatkowanymi tym podatkiem.
Polecamy: Kwalifikowalność przy VAT i wynagrodzeniach oraz koszty niekwalifikowane
Źródło: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 1 czerwca 2011 r. (nr IPTPP1/443-168/11-4/ALN).