Dotychczasowe i obecne zasady odliczania VAT od samochodów i paliw
Przypomnijmy, że w 2013 roku w przypadku nabycia bądź najmu, leasingu, itp. samochodów osobowych można było odliczyć 60% kwoty podatku, nie więcej niż 6 000 zł. Odliczenie nie przysługiwało w ogóle w stosunku do nabywanego paliwa. Natomiast pełne odliczenie podatku naliczonego przysługiwało wyłącznie w odniesieniu do tzw. samochodów specjalnych oraz pojazdów o masie przekraczającej 3,5 t. Wskazane ograniczenia wynikały z ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym.
W roku Polska wystąpiła do Komisji Europejskiej o udzielenie specjalnej zgody tzw. decyzji derogacyjnej, której celem było umożliwienie dalszego stosowania ograniczeń w prawie do odliczenia podatku naliczonego w związku z zakupem samochodów/paliwa. Decyzja taka wydana została w grudniu 2013 r.
W przedmiotowej decyzji Rada Unii Europejskiej upoważniła Polskę do ograniczenia do wysokości 50% prawa do odliczenia podatku VAT zarówno od ww. nabyć samochodów, jak i wydatków związanych z tymi pojazdami, z wyłączeniem pojazdów silnikowych o maksymalnej łącznej masie ponad 3.500 kg lub pojazdów silnikowych posiadających (łącznie z siedzeniem kierowcy) więcej niż dziewięć miejsc siedzących. Przy czym podkreśliła, iż ograniczenie to nie dotyczy wydatków, które są w całości związane z działalnością gospodarczą podatnika.
Odliczenie VAT od samochodów i paliwa w 2014 r. - decyzja derogacyjna Rady UE
Co prawda, od 1 stycznia 2014 roku zasady odliczenia podatku naliczonego od pojazdów samochodowych wynikają z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT. W świetle ww. przepisu, kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku określonej w fakturze nie więcej jednak niż 6.000 zł. Ponadto, zgodnie z nowo dodanym art. 88a. w odniesieniu do omawianych pojazdów podatnikom nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie paliwa. Warto wskazać, iż powyższe ograniczenia nie ma zastosowania do tzw. samochodów specjalnych oraz samochodów osobowych z homologacją ciężarową, które wymienione zostały w art. 86a ust. 2 ustawy o VAT.
Nowelizacja ustawy o VAT – planowane wejście w życie: 1 marca 2014 r.
Niemniej jednak w związku z wydaną przez Radę Unii Europejskiej decyzją szykują się kolejne zmiany. Na stronach Ministerstwa Finansów dostępny jest projekt (z 23 grudnia 2013 roku) ustawy zmieniającej ustawę o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw implementujący decyzję Rady. Planowana data wejścia w życie ustawy nowelizującej to 1 marca 2014 roku.
Pierwszą z „nowości” jaką przyniesie wejście w życie ustawy nowelizującej, będzie pojawienie się w ustawie o VAT definicji pojazdu samochodowego. Pojazdem samochodowym będzie pojazd samochodowy w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym, czyli pojazd silnikowy, którego konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h, z wyłączeniem ciągnika rolniczego (art. 2 pkt 33 prawa u ruchu drogowym).
Odliczenie VAT od samochodów i paliw 2014 - projekt ustawy
W myśl ustawy nowelizującej, w stosunku do pojazdów samochodowych nie znajdzie zastosowania reguła wynikająca z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, zgodnie z którą użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika uważa się za odpłatne świadczenie usług (czynność opodatkowaną). Użycie pojazdu samochodowego, przy nabyciu którego przysługiwało podatnikowi pełne bądź częściowe prawo do odliczenia, do celów innych niż działalność gospodarcza nie będzie więc traktowane jako odpłatne świadczenie usług, czyli nie będzie podlegać opodatkowaniu. Powyższe będzie odnosić się także do pojazdów nabytych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizacyjnej.
Pan Mariusz prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą posiada samochód osobowy, który wykorzystuje do prowadzonej działalności, ale także do celów prywatnych (odwozi dzieci do szkoły). Użycie samochodu do celów prywatnych – odwożenie dzieci do szkoły, nie będzie odpłatnym świadczeniem usług (czynnością opodatkowaną). Pan Mariusz nie będzie więc zobowiązany do rozliczenia podatku VAT z tego tytułu.
Zgodnie z mającymi wejść w życie regulacjami, podatnikowi, który wykorzystuje pojazd samochodowy o masie nieprzekraczającej 3,5 tony (a więc samochód osobowy) dla celów działalności gospodarczej, ale także dla celów prywatnych, będzie przysługiwało prawo do odliczenia 50% kwoty podatku naliczonego od wydatków związanych z samochodem. Wydatkami będą środki przeznaczone na nabycie samochodu, jego najem, leasing, także wydatki związane z nabywaniem paliwa czy eksploatacją samochodu (np. naprawą). Jednakże możliwość odliczenia 50% podatku VAT od zakupionego paliwa, co wynika z art. 9 ustawy nowelizującej, będzie przysługiwała dopiero od 1 lipca 2015 roku.
Pan Józef – podatnik VAT, planuje kupno samochodu, który będzie wykorzystywany częściowo na cele działalności gospodarczej, a częściowo na cele prywatne. Zgodnie z nowymi regulacjami, Pan Józef będzie mógł odliczyć 50% kwoty podatku naliczonego z tytułu kupna samochodu, a także 50% kwoty podatku z tytułu ewentualnej naprawy samochodu. Panu Józefowi nie będzie jednak przysługiwało w ogóle prawo do odliczenia podatku w związku z nabywanym paliwem aż do 30 czerwca 2015 roku.
Ograniczenie prawa do odliczenia do 50% kwoty podatku nie znajdzie zastosowania, jeżeli samochód będzie wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej prowadzonej przez podatnika.
Zgodnie z nowymi (projektowanymi) przepisami pojazdy będzie uznawało się za wykorzystywane wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej w dwóch przypadkach:
Po pierwsze jeżeli będzie to wynikało z prowadzonej przez podatnika ewidencji przebiegu pojazdu.
Po drugie gdy konstrukcja pojazdu będzie wykluczała jego wykorzystanie do celów niezwiązanych z prowadzoną działalnością lub będzie powodowała, że jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością będzie nieistotne. Do tej grupy będą należały pojazdy o charakterze dostawczym, a także wymienione w ustawie pojazdy specjalne, takie jak np. ładowarka, koparka, żuraw.
W projekcie ustawy nowelizującej określono co powinna zawierać ewidencja przebiegu pojazdu. W ewidencji tej należy zatem umieścić numer ewidencyjny pojazdu, opis trasy, kolejny numer wpisu, datę i cel wyjazdu, liczbę faktycznie przejechanych kilometrów, potwierdzenie autentyczności wpisu przez podatnika. Jako ewidencję będzie można wykorzystać ewidencję prowadzona dla celów podatku dochodowego.
Podatnicy wykorzystujący pojazdy wyłącznie do prowadzonej działalności gospodarczej i prowadzący ewidencję będą zobowiązani do poinformowania Naczelnika Urzędu Skarbowego o pojazdach w terminie 7 dni licząc od dnia poniesienia pierwszego wydatku związanego z wykorzystywaniem samochodu wyłącznie do działalności gospodarczej. Jeżeli podatnik nie złoży informacji we wskazanym terminie, do czasu złożenia informacji będzie uznawało się, że samochód nie jest wykorzystywany wyłącznie do prowadzonej działalności gospodarczej. W przypadku zmiany wykorzystywania pojazdu, na podatniku będzie ciążył obowiązek złożenia informacji aktualizującej najpóźniej na 7 dni przed dokonaniem zmiany.
Pan Adam – podatnik, zamierza nabyć samochód, który będzie służył wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej, co wykazane będzie w prowadzonej ewidencji pojazdu. Pan Adam będzie zobowiązany do poinformowania Naczelnika Urzędu Skarbowego o nabytym samochodzie w terminie 7 dni od jego nabycia. Jeżeli Pan Adam spóźniłby się ze złożeniem informacji i zawiadomił Naczelnika Urzędu Skarbowego dopiero 20. dnia od dnia nabycia samochodu, wtedy pomiędzy 7. a 20. dniem Panu Adamowi nie przysługiwałoby pełne, a jedyne 50% prawo do odliczenia VAT z tytułu wydatków związanych z samochodem (z wyłączeniem wydatków przeznaczonych na zakup paliwa do 30 czerwca 2015 roku) .
Gdy samochód będzie przeznaczony wyłącznie do odsprzedaży, oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, leasingu itp., a czynności te będą stanowić przedmiot działalności podatnika, wtedy nie będzie obowiązku prowadzenia ewidencji.
Obowiązek podatkowy w VAT w 2014 r. - zasady ogólne
Limity zwrotu VAT za materiały budowlane 2014 - I kwartał
Bitcoin i wirtualne przedmioty - opodatkowanie PIT i VAT
Na podstawie ustawy nowelizującej, jeżeli w ciągu 60 miesięcy licząc od miesiąca, w którym samochód nabyto zmieni się sposób wykorzystywania samochodu tzn. samochód, który dotychczas był wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, zacznie być także wykorzystywany w celach prywatnych bądź samochód, który był tylko częściowo wykorzystywany do działalności gospodarczej zacznie być w pełni wykorzystywany do prowadzenia tej działalności, wtedy podatnik zobowiązany będzie do dokonania korekty podatku naliczonego odliczonego przy nabyciu pojazdu.
Korekty będzie dokonywało się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty. W przypadku samochodów o wartości do 15 000 zł korekty dokonywać będzie się w sytuacji, gdy zmiana przeznaczenia nastąpiła w ciągu 12 miesięcy licząc od miesiąca dokonania nabycia. Powyższe reguły będą odnosiły się także do pojazdów nabytych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, jeżeli z tytułu ich nabycia odliczono 50% lub 60% wartości podatku nie więcej niż 5 000 lub 6 000 zł.
Po wejściu w życie ustawy nowelizującej podatnik nabył samochód o wartości 20 000 zł, który wykorzystywał zarówno do prowadzenia działalności gospodarczej, jak i do celów prywatnych. Z tytułu nabycia podatnik mógł więc odliczyć 50% kwoty podatku. Po 20 miesiącach od nabycia samochodu podatnik stwierdził, że pojazd będzie jednak wykorzystywany wyłącznie do prowadzonej działalności. Podatnik będzie zobowiązany do dokonania korekty podatku naliczonego (w przypadku nabycia samochodu wykorzystywanego tylko do prowadzenia działalności przysługuje odliczenie w pełnej wysokości) w deklaracji składanej za okres, w którym nastąpiła zmiana.
Warto także zwrócić uwagę, że w stosunku do pojazdów samochodowych będących przedmiotem najmu, leasingu itp., jeżeli wskazane umowy zostały zawarte przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, zastosowanie znajdą obecnie obowiązujące przepisy. A więc w przypadku umowy najmu, leasingu itp. samochodu osobowego zawartej w styczniu 2014 r., kwotę odliczanego podatku naliczonego będzie stanowić 60 % kwoty podatku naliczonego od czynszu, raty itp., nie więcej jednak niż 6 000 zł w stosunku do całkowitego okresu użytkowania samochodu.
Jeżeli podatnik przed wejściem w życie ustawy nowelizującej podpisał umowę najmu pojazdu samochodowego, w stosunku do którego przysługiwało pełne odliczenie (dotyczy to np. samochodów z „kratką” czy pojazdów specjalnych), wtedy podatnik będzie uprawniony do odliczenia podatku w pełnej wysokości po spełnieniu określonych warunków.
Samochód będący przedmiotem umowy musi zostać wydany podatnikowi przed wejściem w życie ustawy nowelizacyjnej, a umowa powinna zostać zarejestrowana w urzędzie skarbowym do 30 marca 2014 roku. Zrealizowanie wskazanych warunków pozwoli podatnikowi na pełne odliczenie podatku VAT.
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
Polecamy: Zmiany 2014 - Podatki, Księgowość, Kadry, Firma, Prawo
Należy podkreślić, że powyższe odnosić będzie się do zawartych przez podatnika umów najmu, leasingi itp., bez uwzględnienia zmian w nich dokonanych po wejściu w życie ustawy nowelizującej.
W styczniu 2014 roku Pan Maciej – podatnik, zawarł umowę najmu samochodu osobowego. Z tego tytułu Pan Maciej będzie uprawniony do odliczenia 60% kwoty podatku (nie więcej niż 6 000 zł) naliczonego od czynszu. Gdyby Pan Maciej zawarł umowę najmu samochodu „z kratką”, który został mu wydany przed wejściem w życie ustawy nowelizującej, a dodatkowo umowa najmu została zarejestrowana w urzędzie skarbowym do 30 marca 2014 r., wtedy Panu Maciejowi przysługiwałoby pełne prawo do odliczenia.
Przedstawiony projekt ustawy nowelizującej jest obecnie poddany konsultacjom społecznym. Planowana data wejścia w życie to 1 marca 2014 roku. Trzeba mieć jednak na uwadze, że zarówno treść ustawy jak i data rozpoczęcia obowiązywania mogą ulec zmianie.
Piotr Paszek, doradca podatkowy ECDDP Sp. z o.o.