Jeżeli pojazd wykorzystywany jest do użytku mieszanego, czyli gdy istnieje możliwość użycia go również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, wówczas prawo do odliczenia podatku od wszystkich wydatków z wiązanych z pojazdem jest ograniczone do 50%.
Natomiast gdy pojazd ten jest wykorzystywany wyłącznie do celów prowadzenia działalności gospodarczej podatnik ma prawo do odliczenia 100% podatku naliczonego od wydatków związanych z nabyciem samochodu osobowego oraz wydatków związanych z jego eksploatacją. Aby móc skorzystać z tego przywileju podatnik powinien spełnić szereg warunków postawionych przez ustawodawcę.
Zgodnie z art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r., poz. 2174, t.j. z 21.11.2018 r. z późn. zm., dalej: ustawa o VAT) pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli sposób wykorzystania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza w ustalonych przez niego zasadach ich używania, wyklucza ich użycie do celów prywatnych oraz wykluczenie użytku prywatnego musi zostać potwierdzone prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu. Przy czym fakt wykorzystywania pojazdów wyłącznie do działalności musi być rozpatrywany w kategoriach obiektywnych.
Polecamy: Instrukcje VAT
Polecamy: Biuletyn VAT
Ponadto podatnicy wykorzystujący wyłącznie do działalności gospodarczej pojazdy samochodowe, dla których są obowiązani prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu, mają obowiązek złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tych pojazdach w terminie 7 dni od dnia, w którym poniosą pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami (art. 86a ust. 12 ustawy o VAT). Zgłoszenia należy dokonać na formularzu VAT-26.
Ustawodawca nie precyzuje jednak w jaki sposób podatnik ma zapobiec wykorzystywaniu pojazdów do użytku prywatnego, a to wiąże się z ryzykiem zakwestionowania przez organ podatkowy prawa do odliczenia podatku naliczonego w pełnej wysokości.
Przykładem tego typu działań jest interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31.12.2019 r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.668.2019.2.EG, w której organ interpretacyjny uznał, że mimo wprowadzenia przez podatnika zasad korzystania z samochodów takich jak regulamin, obowiązek uzupełniania danych w ewidencji przebiegu pojazdu, sankcji za naruszenie regulaminu korzystania z pojazdów, czy też nadzór za pomocą GPS nie wykluczają one obiektywnie prywatnego użytku tych pojazdów. Organ doszedł również do wniosku, że wprowadzając regulację przewidującą nałożenie na współpracowników kary finansowej za użytkowanie prywatne pojazdów do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez wnioskodawcę zakłada on ewentualne naruszenie zasad korzystania z samochodów i ich wykorzystywanie przez współpracowników do celów prywatnych. „Zatem gdy istnieje możliwość, nawet potencjalna, wykorzystywania samochodów do użytku osobistego, nie można uznać, że wnioskodawca stworzył mechanizmy i wprowadził zasady eliminujące wykorzystywanie pojazdów do innych celów niż działalność gospodarcza”.
Analizując powyższą interpretację można dojść do wniosku, że zapobieżenie przez podatnika hipotetycznemu wykorzystaniu pojazdu do celów prywatnych jest niewykonalne, co stałoby w sprzeczności z treścią przepisu art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT.
Inaczej do tej kwestii podchodzą sądy administracyjne. Zgodnie z ich orzecznictwem „wykluczenie przez podatnika użycia pojazdów do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą może nastąpić poprzez wprowadzenie regulaminów, umów, zarządzeń wraz z podjęciem dodatkowych działań zabezpieczających ich wykonanie, przy czym działania te muszą być dostosowane do specyfiki działalności przedsiębiorstwa i sposobu używania dla jego celów pojazdów (wyrok NSA z 12.09.2019 r., sygn. I FSK 1028/17).
Stąd, mimo niekorzystnej interpretacji fiskusa, można uznać, że wprowadzenie przez przedsiębiorcę rygorystycznych zasad korzystania z samochodów służbowych daje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego w pełnej wysokości. Niestety w dalszym ciągu pozostaje aktualne ryzyko sporu z organami podatkowymi.
Konrad Bartuzel, radca prawny, konsultant podatkowy w ECDP Tax Mazur i wspólnicy sp. k.
www.ecdpgroup.pl