Wydawałoby się, że w chwili, gdy Polska jest członkiem Unii Europejskiej, co najmniej firmy posiadające siedzibę na terytorium innych Państw UE nie powinny zostać obligowane do zakładania rachunków bankowych w bankach z siedzibą na terytorium Polski. Jednakże przepisy ustawy o VAT rządzą się swoimi prawami.
Rachunek bankowy, a zwrot VAT
Zgodnie z art. 87 ust. 2 ustawy o VAT zwrot nadpłaty w podatku od towarów i usług możliwy jest na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju.
W praktyce oznacza to, że w przypadku jeżeli zagraniczny przedsiębiorca nie poda naczelnikowi urzędu skarbowego numeru rachunku bankowego założonego w banku z siedzibą na terytorium Polski, nie uzyska zwrotu nadpłaty VAT, pomimo tego, że z deklaracji podatkowej będzie wynikać, że taka nadpłata mu przysługuje. Przysługujący zwrot nadpłaty VAT podatnik uzyska dopiero, jeżeli poda swój rachunek bankowy założony w banku z siedzibą w Polsce.
Biała lista podatników a rachunek bankowy
Od 1 września 2019 r. funkcjonuje w Polsce tzw. biała lista podatników, czyli rejestr podatników VAT czynnych prowadzony przez Krajową Administrację Skarbową (https://www.podatki.gov.pl/wykaz-podatnikow-vat-wyszukiwarka). Jednym z elementów udostępnianych na tej liście jest numer rachunku rozliczeniowego przedsiębiorcy. Od 1 stycznia 2020 r. istotne będzie to, czy płatność za fakturę zostanie dokonana na rachunek bankowy wskazany na białej liście podatników.
Jeżeli płatność, powyżej 15.000 zł, zostanie dokonana na inny niż tam wskazany rachunek bankowy wówczas:
- podatnik nie będzie miał możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu kwoty, w tej części w jakiej płatność przekracza kwotę 15.000 zł.
- podatnik będzie ponosił ryzyko odpowiedzialności solidarnej wraz ze swoim kontrahentem za zaległości podatkowe z tytułu VAT należnego od tej transakcji.
W praktyce od 1 stycznia 2020 r. każdy przedsiębiorca, bez względu na miejsce jego siedziby, zarejestrowany do VAT na terytorium Polski powinien pamiętać, że:
- w przypadku, jeżeli nie ma rachunku bankowego w banku z siedzibą na terytorium Polski i jego rachunek bankowy nie zostanie uwidoczniony w białej liście przedsiębiorców, wówczas może stracić polskich kontrahentów, ze względu na sankcje wskazane powyżej,
- sam powinien sprawdzać, czy rachunek bankowy wskazany przez kontrahenta na fakturze, jest rachunkiem wykazanym na białej liście podatników, aby uniknąć opisanych wyżej sankcji w podatku dochodowym oraz VAT.
Split payment i rachunek bankowy w Polskim banku
Split payment, czyli mechanizm podzielonej płatności został wprowadzony do polskiego porządku prawnego w lipcu 2018 r. Przedsiębiorcy będący zarejestrowanymi podatnikami VAT na zasadzie dobrowolności mogli dokonywać płatności za usługi opodatkowane VAT.
Decydując się na zapłatę wynagrodzenia za fakturę z zastosowaniem tego mechanizmu nabywca wykorzystuje w tym celu specjalny komunikat przelewu. Mechanizm polega na tym, że kwota należności na za fakturę dzielona jest na kwotę netto oraz VAT. Kwota netto trafi na rachunek rozliczeniowy sprzedającego, a kwota VAT na jego rachunek VAT.
Od dnia 1 listopada 2019 r. ten sposób płatności stanie się obowiązkowy w przypadku dokonywania płatności za fakturę:
- dotyczącą płatności za towary wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT (m.in. stal, roboty budowalne, telefony komórkowe, komputery, biżuteria) oraz
- kwota należności brutto przekracza 15.000 zł,
- a płatność dokonywana jest na rzecz podatnika zarejestrowanego do VAT w Polsce.
Natomiast na sprzedawcy wystawiającym wskazaną powyżej fakturę spoczywał będzie obowiązek przyjęcia płatności we wskazany powyżej sposób. W taki sam sposób przedsiębiorcy będą również mieli obowiązek dokonywania oraz przyjmowania płatności za zaliczkę.
Co ważne płatność w systemie split payment możliwa jest wyłącznie za pośrednictwem rachunku bankowego założonego w banku z siedzibą na terytorium Polski. Obowiązek założenia takiego rachunku dla przedsiębiorców posiadających siedzibę poza terytorium Polski przewiduje art. 108e ustawy o VAT zgodnie z którym podatnicy, którzy:
- dokonują dostawy towarów lub świadczą usługi, wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT oraz
- podatnicy nabywający te towary lub usługi
mają obowiązek posiadać rachunek otwarty w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, prowadzony w walucie polskiej.
Polecamy: Nowa matryca stawek VAT
Praktyczne konsekwencje takiej regulacji są takie, że od dnia 1 listopada, wszyscy przedsiębiorcy, którzy świadczą lub nabywają usługi lub sprzedają lub kupują towary objęte do tej pory odwrotnym obciążeniem w systemie krajowym (takie jak np. usługi budowlane czy obrót stalą czy elektroniką) bez względu na miejsce siedziby powinni otworzyć dla celów prowadzonej w Polsce działalności konto złotówkowe w polskim banku i dokonywać i odbierać płatność w systemie split payment.
Biorąc pod uwagę omówione powyżej regulacje ustawy o VAT należy stwierdzić, że w wielu przypadkach założenie rachunku bankowego w banku siedzibą na terytorium Polski w wielu przypadkach będzie niezbędne.
Magda Sławińska-Rzemek
Doradca podatkowy
Kancelaria Radców Prawnych V4 Legal