Podatnicy się tego nie spodziewali. Gdy ponad rok temu (1 lipca 2018 r.) wchodził w życie split payment, nikt nie mówił, że za uwolnienie środków zgromadzonych na rachunku VAT trzeba będzie uiścić opłatę skarbową. Chodzi bowiem o pieniądze, które są własnością podatnika, a nie fiskusa.
Miało być bez opłaty
Ministerstwo Finansów nigdy nie wspominało o konieczności wnoszenia jakichkolwiek opłat za uwolnienie środków z rachunku VAT. Przeciwnie, zachęcało do stosowania split paymentu, zapewniając, że nie wpłynie on na płynność finansową przedsiębiorców. Tłumaczyło, że pieniądze na rachunku VAT nie będą zamrożone, bo podatnicy będą mogli nie tylko opłacać nimi swoje zobowiązania wobec fiskusa, ale też występować do naczelnika urzędu skarbowego o przeniesienie pieniędzy z konta VAT na rachunek bieżący.
Stąd zaskoczenie czytelnika DGP, gdy od naczelnika jednego z krakowskich urzędów skarbowych dostał pismo z prośbą o potwierdzenia przelewu 30 zł opłaty skarbowej. Urząd - jak mówi czytelnik - żąda takiej kwoty za każdy wniosek o uwolnienie pieniędzy z rachunku VAT.
- Początkowo urząd bez problemu zwolnił środki. Dopiero po kilku miesiącach dopatrzył się, że należy się za to opłata i wysłał w tej sprawie pismo - opowiada czytelnik.
Błąd ustawodawcy
Możliwość pobierania opłaty to ewidentnie błąd ustawodawcy, który nie zmienił przepisów na czas. Ministerstwo Finansów samo to przyznało przy okazji nowelizacji z 9 sierpnia 2019 r. ustawy o VAT i innych ustaw (czeka na publikację w Dzienniku Ustaw). W uzasadnieniu resort potwierdził, że zwolnienie powinno zostać wprowadzone już od 1 lipca 2018 r. Sam przyznał, że mowa o pieniądzach podatnika.
Polecamy: Najnowsze zmiany w VAT. Sprawdź!
Polecamy: Praktyczny przewodnik po zmianach w VAT. Sprawdź!
Nie do końca dobrowolny
Na razie split payment jest jeszcze dobrowolny, ale każdy, kto dostanie zapłatę w podzielonej płatności, może mieć wcześniej czy później problem z sięgnięciem po pieniądze zgromadzone na swoim rachunku VAT.
Ponadto - jak zwraca uwagę czytelnik - split payment, mimo że dobrowolny, w praktyce jest dla niektórych firm obowiązkowy. - Spółki z udziałem Skarbu Państwa mają odgórnie narzucony wymóg regulowania zobowiązań w podzielonej płatności. W związku z tym firma, która dostaje przelewy w tej formie, musi za każdym razem, by wykorzystać własne pieniądze, uiścić 30 zł opłaty - skarży się czytelnik.
Dodaje, że nie wszystkie urzędy postępują tak samo. Nie wyklucza jednak, że i one zmienią praktykę i zaczną wysyłać pisma do podatników w sprawie zaległości z tego tytułu. Tak właśnie było w jego przypadku.
- Teoretycznie naczelnik urzędu skarbowego nie powinien uzależniać wydania zgody na uwolnienie środków z rachunku VAT od dokonania opłaty skarbowej - komentuje Adam Sękowski, menedżer w dziale doradztwa podatkowego Crowe.
Wyjaśnia, że jeżeli podatnik odmawia uiszczenia opłaty skarbowej, fiskus powinien przekazać stosowną informację właściwemu organowi podatkowemu (organem właściwym w sprawie opłaty skarbowej jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta), a ten powinien wszcząć postępowanie podatkowe.
- W praktyce jednak pracownicy urzędów skarbowych często odmawiają dokonania czynności urzędowych, dopóki nie dostaną dowodu zapłaty opłaty skarbowej - mówi ekspert.
Będzie zmiana
Formalnie opłata skarbowa od zgody na uwolnienie środków z rachunku VAT zostanie zlikwidowana dopiero 1 listopada br. Potwierdziło to Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytanie DGP (patrz ramka).
Tego dnia wejdzie w życie wspomniana nowelizacja z 9 sierpnia 2019 r. Zakłada ona obowiązkowy split payment dla niektórych branż. Przy okazji będą również zmiany w ustawie o opłacie skarbowej (Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.).
Na razie jednak - co potwierdzają doradcy podatkowi - opłata się należy. Eksperci przyznają, że pobieranie tych kwot ze względu na zasadę słuszności jest nieuzasadnione, ale - jak mówią - obowiązek ten wynika wprost z ustawy.
Adam Sękowski przypomina, że opłata powinna zostać wniesiona na rachunek właściwego organu (czyli wójta, burmistrza lub prezydenta miasta), a dowód wpłaty powinno się załączyć do wniosku o uwolnienie pieniędzy składanego naczelnikowi urzędu skarbowego.
- Co więcej, konieczność uregulowania opłaty powstaje już z chwilą złożenia wniosku o zgodę na przelew środków z rachunku VAT - mówi ekspert Crowe.
Dodaje, że jeżeli naczelnik urzędu skarbowego nie wyrazi takiej zgody, opłata podlega zwrotowi, z tym że na wniosek podatnika. ©℗
Odpowiedź MF na pytanie DGP
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej, przedmiotem tej opłaty są czynności urzędowe dokonywane na podstawie zgłoszenia lub wniosek.
Od zgody wydawanej przez organ podatkowy na podstawie przepisów prawa podatkowego ustawodawca określił stawkę opłaty skarbowej w wysokości 30 zł (część I ust. 17 załącznika do tej ustawy). Przepis ten ma zastosowanie także do zgody wydawanej przez naczelnika urzędu skarbowego (na wniosek podatnika) na podstawie art. 108b ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, tj. zgody na przekazanie środków zgromadzonych na wskazanym przez podatnika rachunku VAT na wskazany przez niego rachunek bankowy albo rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony ten rachunek VAT. Obowiązek zapłaty opłaty skarbowej powstaje z chwilą złożenia wniosku o wydanie zgody. Dowód zapłaty tej opłaty można dołączyć w ciągu 3 dni od dnia złożenia wniosku.
Ustawą z 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw wprowadzono zmianę w ustawie o opłacie skarbowej (w załączniku do ustawy w części I w ust. 17) polegającą na zwolnieniu tej zgody z obowiązku zapłaty opłaty skarbowej. Zwolnienie wejdzie w życie 1 listopada 2019 r. ©℗
opinia
Fiskus powinien już teraz odstąpić od pobierania opłat
Janina Fornalik doradca podatkowy i partner w MDDP
Niestety, obecne przepisy ustawy o opłacie skarbowej przewidują możliwość pobierania przez organy podatkowe opłaty skarbowej za wyrażenie zgody na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy podatnika. Z punktu widzenia zasad słusznościowych takie działanie organów jest całkowicie nieuzasadnione, ponieważ dotyczy prawa zadysponowania pieniędzmi należącymi do podatnika. Posiadaczem środków na rachunku VAT jest przecież podatnik.
Jest to ewidentne przeoczenie ustawodawcy, co zresztą zostało dostrzeżone i od 1 listopada br. wejdzie w życie nowelizacja przepisów w tym zakresie. W ustawie o opłacie skarbowej będzie wprowadzone zwolnienie dla zgody organu podatkowego wydanej na podstawie art. 108b ust. 1 ustawy o VAT. W uzasadnieniu do wprowadzanych zmian wprost wskazano, że zwolnienie z opłaty skarbowej powinno być wprowadzone już od 1 lipca 2018 r., gdyż jest to kluczowe dla zachowania płynności finansowej podatników.
Należy więc mieć nadzieję, że podążając w tym kierunku, organy podatkowe odstąpią jednak od pobierania opłat za zgodę na przekazanie środków z rachunku VAT i to również za wnioski złożone przed nowelizacją przepisów, która wejdzie w życie 1 listopada br. ©℗
Agnieszka Pokojska