Nowelizacja łączy dwa rządowe projekty nowelizacji ustawy o VAT, Ordynacji podatkowej oraz niektórych innych ustaw. Jeden dotyczył m.in. obowiązkowego split payment w branżach szczególnie narażonych na wyłudzenia VAT, drugi wprowadza nową matrycę stawek tego podatku. Za uchwaleniem noweli wraz z poprawkami przesuwającymi wejście w życie zmian z 1 września br. na 1 listopada br. głosowało 420 posłów, 5 było przeciw, nikt się nie wstrzymał.
Polecamy: Najnowsze zmiany w VAT. Sprawdź!
Polecamy: Praktyczny przewodnik po zmianach w VAT. Sprawdź!
Nowa matryca stawek VAT
Znaczna część nowelizacji ustawy o VAT dotyczy wprowadzenia nowej matrycy stawek tego podatku. W założeniu zmiany mają uprościć ich stosowanie; zakładane są też zmiany stawek dla niektórych produktów.
Kontrowersje wywołały niektóre propozycje. Początkowo np. soki oraz nektary owocowe i warzywne miałyby być nadal opodatkowane 5 proc. stawką VAT, ale napoje, w których zwykle większość stanowi woda - 23 proc. VAT-em. Stawka na napoje była głównym punktem krytyki opozycji (obecnie 23 proc. VAT podlegają napoje, które mają do 20 proc. wkładu owocowego). Podczas prac sejmowej komisji finansów publicznych wprowadzono m.in. poprawkę, która pozostawia 5-proc. stawkę na napoje bezalkoholowe, w których udział masowy soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego wynosi nie mniej niż 20 proc. składu surowcowego.
Zmiany w ustawie o VAT, jak argumentowało Ministerstwo Finansów, mają radykalnie uprościć system stawek. W praktyce chodzi o prawidłowe przyporządkowanie towarów lub usług do stawek VAT. Efektem byłaby także zmiana samych stawek podatku od towarów i usług dla niektórych towarów.
Zgodnie z nowelizacją dla niektórych produktów stawki VAT byłyby obniżone. Na przykład dla owoców tropikalnych i cytrusowych spadłaby do 5 proc., czyli tak, jak w przypadku wszystkich owoców (obecnie są opodatkowane 8-proc. stawką). Podobnie 5-proc. stawką opodatkowane zostałby pieczywo każdego rodzaju oraz ciastka. Obecnie pieczywo i wyroby ciastkarskie są objęte trzema stawkami: 5, 8 i 23 proc., w zależności od terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości.
Książki wszelkiego rodzaju, także te w formie elektronicznej (e-booki), miałyby podlegać 5-proc. stawce (obecnie są one opodatkowane 23 proc. stawką VAT), a gazety, dzienniki i czasopisma, także e-prasa – miały zostać objęte 8-proc. stawką VAT. Oznacza to zejście ze stawki 23 proc. w przypadku niektórych gazet oraz e-prasy.
Dla niektórych produktów stawki miałyby wzrosnąć - np. w przypadku niektórych przypraw nieprzetworzonych, napojów czy owoców morza.
Przewidziano także wprowadzenie tzw. wiążącej informacji stawkowej (WIS), która ma dać podatnikom większą pewność co do prawidłowości stosowania stawek podatku VAT (chodzi o określenie właściwej stawki dla danego towaru lub usługi).
Ministerstwo Finansów informuje, że nastąpi istotne uproszczenie stawek VAT, a także obniżenie stawek na niektóre popularne produkty.
Nowa matryca stawek VAT przewiduje:
1) wprowadzenie nowego systemu stawek VAT. Będzie on stworzony w oparciu o następujące założenia:
- wykorzystanie do identyfikowania dla potrzeb VAT Nomenklatury scalonej (CN) w odniesieniu do towarów oraz aktualnej PKWiU 2015 w odniesieniu do usług,
- opodatkowanie taką samą stawką całych (w miarę możliwości) grup towarów/usług. Efekty to taka sama stawka dla podobnych towarów/usług, likwidacja arbitralnych kryteriów decydujących o stawce (np. 10% wody w waflach ), uproszczenie przepisów ustawy o VAT (zmniejszenie liczby pozycji w załącznikach do ustawy),
- przyjęcie – w przypadku konieczności zmiany stawki na dane towary – generalnie zasady obniżania stawek („równanie w dół”), przy punktowych podwyżkach stawki,
2) wprowadzenie wiążącej informacji stawkowej (WIS), która określa m.in. prawidłową stawkę VAT dla danego towaru/usługi oraz zapewnia ochronę dla podatnika, który ją prawidłowo stosuje,
3) zmiany w systemie ryczałtowym dla rolników (generalnie nastąpi rozszerzenie jego zakresu).
Obniżone stawki VAT obejmą takie towary, w tym produkty „pierwszej potrzeby”, jak:
- owoce tropikalne i cytrusowe – obniżenie z 8% na 5%,
- pieczywo – z 23%, 8% lub 5% na 5%,
- zupy, buliony, żywność homogenizowana – z 8% na 5%,
- musztarda, przyprawa słodka papryka, niektóre przyprawy przetworzone (np. pieprz, gałka muszkatołowa, tymianek) – z 23% na 8%,
- produkty dla niemowląt i dzieci, tj. żywność przeznaczona dla niemowląt i małych dzieci, smoczki, pieluszki oraz foteliki samochodowe – z 8% na 5%,
- artykuły higieniczne (podpaski, tampony higieniczne, pieluchy) – 8% na 5%,
- e-booki – z 23% na 5%,
- e-prasa – z 23% na 8%.
Nowe stawki dla podatku VAT na niektóre towary i usługi (e-booki, e-prasa) będą obowiązywać od 1 listopada br. Od tego czasu podatnicy będą mogli uzyskiwać wiążącą informację stawkową, natomiast zasadnicze zmiany dotyczące nowej matrycy stawek miałyby zacząć obowiązywać od 1 kwietnia 2020 r. (PAP)
Polecamy: Biuletyn VAT
Polecamy: VAT 2019. Komentarz
Obowiązkowa podzielona płatność (split payment) od 1 listopada 2019 r.
Zgodnie z nowelizacją obligatoryjna forma mechanizmu podzielonej płatności (MPP) będzie od 1 listopada br. stosowana w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług, które zasadniczo objęte są reżimem odwrotnego obciążenia oraz odpowiedzialnością solidarną. Chodzi o paliwa, stal i wyroby stalowe, złom i odpady, metale szlachetne (np. złoto i srebro) i nieszlachetne, np. miedź. Ponadto, objęte nią będą np. tablety, smartfony, konsole, usługi budowalne. Obowiązek ten będzie dotyczyć także płatności za części i akcesoria do pojazdów silnikowych, węgiel i produkty węglowe, maszyny i urządzenia elektryczne, ich części i akcesoria. Objęte MPP pozycje znajdą się w specjalnym załączniku do ustawy o VAT.
Możliwość stosowania dobrowolnej podzielonej płatności istnieje w Polsce od lipca 2018 r. VAT w takim przypadku trafią na specjalne konto bankowe, podatnik może korzystać ze środków tam zgromadzonych w ograniczonym zakresie, np. do płatności VAT.
Obowiązkowy split payment będzie stosowany w przypadku faktur, których wartość brutto przekracza 15 tys. zł lub równowartość tej kwoty, i w których wykazano transakcje w zakresie towarów lub usług wymienionych w dodawanym załączniku. Faktury opiewające na kwoty poniżej 15 tys. zł będą podlegały rozliczaniu na ogólnych zasadach. W transakcjach takich nabywca będzie mógł jednak dobrowolnie stosować mechanizm podzielonej płatności.
Za nieumieszczenie na wystawianej fakturze oznaczenia, że faktura ta, z uwagi na przedmiot transakcji, powinna zostać zapłacona z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, będzie grozić sankcja w wysokości 30 proc. kwoty podatku wykazanego na fakturze. Kara ta będzie naliczana od kwoty podatku przypadającej na dostawę towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15.
Ministerstwo Finansów spodziewa się, że zmiany przyniosą dalsze uszczelnienie systemu, a w efekcie zmniejszy się luka VAT. Ponadto, zabezpieczą budżet państwa przed ryzykiem nieodprowadzenia podatku VAT przez dostawców, poprawią warunki prowadzenia działalności gospodarczej poprzez zwiększenie pewności obrotu gospodarczego.
Wprowadzone zostaną ponadto ułatwienia zarówno w modelu dobrowolnego, jak i obowiązkowego stosowania MPP. Polegają one na możliwości:
-
opłacania z rachunku VAT – poza podatkiem VAT oraz VAT z faktur otrzymywanych od kontrahentów – również należności z tytułu podatków dochodowych, akcyzy, cła, VAT od importu oraz składek ZUS,
-
stosowania mechanizmu do zaliczek wnoszonych przed wystawieniem faktury,
-
dokonywania jednym komunikatem przelewu płatności za więcej niż jedną fakturę.
Zmiany zostały wprowadzone na podstawie decyzji wykonawczej Rady UE.
autor: Marcin Musiał
mmu/ pad/