13 lutego 2018r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok w ciekawej sprawie o sygn. I SA/Kr 972/15, dotyczącej stosowania właściwej stawki VAT na produkty podobne. Postępowanie dotyczyło istotnej obecnie kwestii sporów o właściwą stawkę VAT na produkty np. o podobnej nazwie choć innym składzie. Jest to kluczowe zagadnienie dla wielu podatników, gdyż nabywcą tego rodzaju towarów spożywczych jest zwykle konsument. Różnica w stawce 8 a 23% przekłada się zatem wprost na cenę a co za tym idzie, konkurencyjność produktu. Obecnie w Ministerstwie Finansów prowadzone są prace nad przygotowaniem nowej matrycy stawek VAT przy czym ogłoszono, że rozważana jest rezygnacja z klasyfikacji statystycznej (PKWiU) i przejście na klasyfikację CN (nomenklatura scalona).
Spór toczyła spółka planująca wprowadzić na polski rynek produkt o nazwie tortilla chips. Jest to produkt wypiekany z ciasta sporządzonego na bazie mąki kukurydzianej. Przekąski te są przez konsumentów spożywane najczęściej w trakcie imprez, spotkań ze znajomymi, przy telewizorze, w trakcie grillów i pikników, jako przekąska między posiłkami. Spółka argumentowała, że z punktu widzenia odbiorcy końcowego (konsumenta), jak i producenta oraz dystrybutora należą one do kategorii “Przekąsek słonych” (zawierających takie produkty jak: chipsy, chrupki słone, orzeszki, paluszki, precelki, krakersy). Produkty takie są traktowane w rozbieżny sposób pod względem stawek VAT (5%, 8% i 23%). Do grupy słonych przekąsek oprócz tortilla chips zaliczane są np. chipsy ziemniaczane opodatkowane 8% stawką VAT. Strona skarżąca przedstawiła analizę porównywalności obydwu produktów, która potwierdza, jej zdaniem, że bezsprzecznie należy je uznać za podobne i konkurencyjne względem siebie, dlatego powinny być one jednolicie traktowane na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług. Dlatego też spółka stanęła na stanowisku, że produkt o nazwie tortilla chips powinien być opodatkowany obniżoną 8% stawką VAT z pominięciem jego klasyfikacji statystycznej.
Minister Finansów nie zgodził się z argumentacją Spółki powołując się na art. 5a ustawy o VAT, zgodnie z którym towary lub usługi będące przedmiotem czynności wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne. Organ zauważył, że przepisy ustawy oraz wydane na jej podstawie rozporządzenia odwołują się do grupowań PKWiU przy ustalaniu preferencyjnych stawek podatkowych i zwolnień przedmiotowych. Prawidłowa pod względem klasyfikacji statystycznych identyfikacja towarów i usług stanowi warunek niezbędny do określenia wysokości opodatkowania podatkiem VAT w stosunku do towarów i usług, dla których przepisy VAT powołują stosowną klasyfikację statystyczną.
Organ podkreślił, że pojęcia używane do oznaczenia towaru lub usługi (grupy towarów lub usług) opodatkowanych stawką obniżoną, a określonych w załączniku nr 3 do ustawy o podatku od towarów i usług, należy interpretować ściśle, zważywszy, że możliwość zastosowania stawki preferencyjnej stanowi odstępstwo od ogólnej zasady, zgodnie z którą towary i usługi opodatkowane są stawką podstawową. Wszelkie wyjątki od tej reguły nie powinny być interpretowane w sposób rozszerzający. Produkt wskazywany przez stronę skarżącą, nie został wymieniony w załączniku.
Polecamy: VAT 2018. Komentarz
Ustawa o podatku od towarów i usług (art. 5a ustawy o VAT) odwołuje się do klasyfikacji wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej. Załącznik nr 3 oraz załącznik nr 10 do ustawy o VAT zawiera określone towary lub usługi wraz z wyszczególnieniem ich numeru klasyfikacyjnego, zgodnie z PKWiU. Jeżeli dany towar nie został wskazany w załączniku nr 3 lub załączniku nr 10 bądź innych załącznikach do ustawy, wówczas do jego dostawy ma zastosowanie stawka podstawowa.
Ponadto organ powołując się na przepisy prawa wspólnotowego oraz orzecznictwo TSUE podniósł, że Państwo członkowskie przy identyfikowaniu towarów, do których ma zastosowanie stawka obniżona może (ale nie ma takiego obowiązku) identyfikować te towary przy pomocy Nomenklatury Scalonej. W stosowanej dla potrzeb ustawy o VAT Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) zakres rzeczowy większości grupowań obejmujących wyroby został określony zakresem rzeczowym odpowiednich pozycji Nomenklatury Scalonej (CN). To znaczy, że każde grupowanie PKWiU odpowiada całej pozycji, części pozycji lub stanowi agregat kilku pozycji CN. Tym samym z całej gamy wyrobów sklasyfikowanych określonym kodem CN państwo członkowskie może sobie wybrać te produkty, do dostawy których będzie miała zastosowanie obniżona stawka podatku, co oznacza, że do pozostałych będzie miała zastosowanie stawka podstawowa. Zatem podkreślić należy, że PKWiU nie jest klasyfikacją oderwaną od CN. Bazą pojęciową i merytoryczną PKWiU w zakresie wyrobów jest Nomenklatura Scalona (CN), do której część opisową stanowią Noty wyjaśniające do Zharmonizowanego Systemu Oznaczania i Kodowania Towarów (HS). Z tych względów pozycje i podpozycje CN określają zakresy poszczególnych grupowań PKWiU. Ponadto dla użytku zainteresowanych osób w PKWiU (stanowiącym integralną część rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. – Dz. U. Nr 207, poz. 1293, z późn. zm.) umieszczono klucz powiązań pomiędzy PKWiU i CN.
Dalej, organ stwierdził, że nie sposób zgodzić się, że artykuły takie jak tortilla chips – PKWiU 10.72.19.0 i chipsy ziemniaczane (strona skarżąca nie wskazała PKWiU) są podobne i konkurencyjne, bądź nie występują pomiędzy nimi różnice. Nie można nazwać ww. produktów podobnymi, gdyż sam składnik główny każdego z tych produktów jest zupełnie inny. Tortilla chips jest wypiekana z ciasta sporządzonego na bazie mąki kukurydzianej, chipsy ziemniaczane jak wskazuje sama nazwa powstają z ziemniaka lub z produktów przetwórstwa ziemniaka. Zdaniem organu z perspektywy konsumenta ma duże znaczenia z czego dany produkt powstaje tj. mąki kukurydzianej czy ziemniaka (lub z mieszaniny mąki ziemniaczanej w proszku itd.). Istotne różnice w składzie tych produktów będą bezpośrednio przekładać się na decyzję konsumenta. Oba te produkty są różne i sam ich zakup przez konsumenta jest uzależniony tylko i wyłącznie od indywidualnych jego preferencji, upodobań.
WSA w wyroku zgodził się z argumentacją Spółki i uznał, że organ podatkowy nie zbadał wszystkich okoliczności sprawy, w konsekwencji, uchylił interpretację oraz nakazał organowi przeprowadzenie analizy porównywalności wskazanych przez stronę towarów z towarem opodatkowanym stawką 8% w oparciu o wskazane kryteria oraz wzięcie pod uwagę, czy porównywane towary mogą zaspokoić potrzeby przeciętnego konsumenta.
NSA stanął jednak na stanowisku zbieżnym z zaprezentowanym w interpretacji Ministerstwa Finansów. Zdaniem sądu, stawka nie zależy od kryteriów, które powołuje spółka (np. okoliczności spożycia produktu, sposobu prezentacji w sklepie czy pakowania go) lecz od składu surowcowego. Skoro produkt nazwany chipsami nie składa się z ziemniaków (jak chipsy ziemniaczane opodatkowane 8% stawką VAT) lecz z kukurydzy (jak chipsy kukurydziane, tortilla chips) to mimo zbieżności nazwy nie można mówić o produktach porównywalnych. Produkty spółki są innego rodzaju, zatem podlegają opodatkowaniu stawką podstawową.
Autor: Joanna Rudzka, Doradca Podatkowy