Wyobraźmy sobie następującą sytuację:
Spółka Alfa zakupiła budowę linii produkcyjnej od kontrahenta z Włoch. Zakres powyższej transakcji obejmował nie tylko dostawę gotowych urządzeń, ale również wiązał się z nabyciem niezbędnych usług pomocniczych (tj. transportu, pakowania oraz tłumaczeń). Niemniej, wszelkie niezbędne prace instalacyjne wykonał sam Podatnik (dostawca jedynie nadzoruje montaż). Spółka rozliczyła przedmiotowe nabycie na gruncie ustawy o VAT jako dostawę z montażem.
Czy Podatnik postąpił słusznie?
Opodatkowaniem VAT podlega m.in. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem (dalej WNT) na terytorium kraju. Przez WNT, stosownie zaś do treści art. 9 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.
Jednakże, w myśl art. 10 ust. 1 pkt 3b ustawy o VAT, WNT, o którym mowa w art. 9 nie występuje w przypadku, gdy dostawa towarów (w wyniku której ma miejsce WNT na terytorium kraju) stanowiłaby dostawę towarów, o której mowa w art. 22 ust. 1 pkt 2, tj. sprzedaż, której przedmiotem są towary instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, przez dokonującego ich dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz (tzw. dostawę z montażem).
Dostawa z montażem jest szczególnym rodzajem dostawy towarów, który różni się od:
- WNT – sposobem rozliczenia;
- standardowej dostawy - miejscem świadczenia (krajem jej opodatkowania).
Stosownie bowiem do art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, miejscem dostawy towarów montowanych jest miejsce, w którym towary te są instalowane lub montowane. W dalszej części tego przepisu ustawodawca wskazał jednak co należy uznać za montaż/instalacje, poprzez wykluczenie pewnych prostych czynności.
Jak wynika z tego przepisu, nie uznaje się za instalację lub montaż prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru zgodnie z jego przeznaczeniem.
Proste czynności
W celu uznania, czy w analizowanym stanie faktycznym dokonane przez Spółkę nabycie stanowi dostawę z montażem, należy określić czy wykonywane przez Podatnika prace instalacyjne zaliczyć można będzie do prostych czynności.
W praktyce przyjmuje się, że za proste czynności, o których mówi przepis art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, należy uznać takie działania, które:
- nie wymagają specjalistycznej wiedzy dotyczącej montowanych towarów,
- nie wymagają specjalistycznego sprzętu - są możliwe do wykonania przy pomocy ogólnie dostępnych narzędzi, oraz
- cechują się niewielką pracochłonnością.
W tym zakresie zawsze odpowiedzi musi udzielić sobie sam nabywca i sprzedawca. To oni jako jedyni znają bowiem charakter, stopień skomplikowania prac, samych urządzeń i niezbędnej do nich technologii.
Czy faktura wzywająca do zaliczki generuje konieczność rozliczenia WNT?
Pewnym argumentem przemawiającym za istnieniem czynności prostych może być fakt, że montażu dokonuje się jedynie na podstawie przedstawionej przez sprzedawcę instrukcji.
Przeciw zaś, przykładowo, że montażu dokonują wysoko wyspecjalizowani pracownicy nabywcy, którzy muszą posiadać wiedzę z zakresu funkcjonowania instalowanych narzędzi.
Niemniej, niezależnie od powyższego należy wskazać, iż z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że montaż zamówionych u sprzedawcy urządzeń ma być przeprowadzony przez nabywcę towarów (Spółkę Alfa). Sprzedawca dokona jedynie sprawdzenia i odbioru tegoż montażu.
Biorąc pod uwagę powyższe oraz powołane wyżej regulacje prawne stwierdzić należy, iż w związku z tym, że montażu urządzeń dokonuje Spółka Alfa jako nabywca, do przedmiotowej dostawy nie ma zastosowania przepis art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.
Tym samym, nie ma zastosowania wyłączenie, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. b tejże ustawy. Zatem, dokonane przez Spółkę Alfa nabycie urządzeń od włoskiego podatnika podatku od wartości dodanej, które w wyniku dostawy zostaną przemieszczone z Włoch na terytorium Polski, stanowi WNT.
Powyższe – w analogicznych bądź podobnych stanach faktycznych – potwierdzają organy podatkowe. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w dniu 23 czerwca 2010 r. (sygn. IBPP2/443-305/10/WN) organ uznał, że mamy do czynienia z WNT, w sytuacji gdy montażu towarów będzie dokonywał kupujący, natomiast sprzedawca będzie jedynie odpowiadał za nadzór nad montażem. Analogicznie wypowiedział się również Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 19.10.2011 r. (sygn. ITPP2/443-1099a/11/RS) oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 23 lipca 2008 r. (sygn. IP-PP2-443-728/08-2/SAP).
Import czy wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów?
Jak rozliczyć skonto przy WNT gdy kontrahent nie wystawia faktury korygującej?
W konsekwencji należy stwierdzić, że Podatnik nieprawidłowo rozliczył dokonaną dostawę towarów, która w istocie stanowi transakcję WNT. Sama okoliczność wystąpienia montażu nie stanowi wystarczającej przesłanki do zakwalifikowania transakcji jako dostawę dla której podatnikiem jest nabywca. Montażu musi dokonywać sprzedawca lub wynajęta przez niego firma.
Agnieszka Pabiańska, Młodszy Konsultant Podatkowy, ECDDP Sp. z o.o.