W niniejszym artykule omówione zostaną skutki wręczenia - na gruncie podatku VAT - prezentu kontrahentowi spoza UE. Przy czym, analiza będzie dotyczyła sytuacji, gdy towary zostaną wywiezione na terytorium kraju trzeciego.
Prezenty dla kontrahentów spoza UE - rozliczenie VAT
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT) podlega m.in. odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju oraz eksport towarów.
Przez dostawę towarów, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (z zasady za odpłatnością).
Jednocześnie, przez dostawę towarów (czyli przez czynność opodatkowaną), rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
- przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika (…)
- wszelkie inne darowizny
- jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzenia tego towaru lub jego części składowych (art. 5 oraz art. 7 ustawy o VAT).
Zatem, co do zasady, każde nieodpłatne przekazanie towaru podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, jeżeli tylko podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego przy nabyciu tego towaru.
Prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego przysługuje w zakresie w jakim nabycie towaru lub usługi służy lub będzie służyć działalności opodatkowanej podatnika. W kontekście powyższego powstaje pytanie czy zakup prezentu dla zagranicznego kontrahenta uprawnia do odliczenia podatku naliczonego. Na pytanie to należy odpowiedzieć twierdząco.
Odliczenie podatku naliczonego jest uzależnione od zakresu wykorzystania nabytego towaru. Musi wystąpić określony związek między czynnościami opodatkowanymi a nabytymi towarami lub usługami. Warto dodać, iż zarówno charakter, jak i zakres tego związku nie został przez ustawodawcę w jakikolwiek sposób dookreślony. W szczególności, żaden przepis nie wyraża wprost zasady, iż związek ten ma być bezpośredni i wyłączny.
Mając na uwadze, iż prezenty zasadniczo przekazywane są kontrahentom w celu utrzymania pozytywnych relacji gospodarczych - co z założenia ma przyczyniać się do utrzymania na obecnym poziomie lub zwiększenia obrotów z tytułu działalności opodatkowanej – należy uznać, że podatnikom przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z nabyciem upominków dla klientów (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT).
Zatem, wpręczenie kontrahentowi spoza UE prezentu zasadniczo powoduje konieczność zapłaty podatku VAT.
Należy jednakże zauważyć, iż ustawodawca wyłączył pewną kategorię nieodpłatnych dostaw z konieczności opodatkowania podatkiem VAT. Nie podlegają bowiem opodatkowaniu wydane (np. kontrahentom) prezenty o małej wartości i próbki. Tym samym przekazanie zagranicznemu kontrahnetowi upominku będzie wyłączone z opodatkowania w przypadku gdy dany towar będzie stanowił prezent o małej wartości.
Przez prezenty o małej wartości rozumie się przekazywane przez podatnika jednej osobie towary:
- o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób,
- których przekazania nie ujęto w ewidencji, o której mowa powyżej, jeżeli jednostkowa cena nabycia towary (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazania towaru, nie przekraczają 10 zł (art. 7 ust. 3 i 4 ustawy o VAT).
Zatem prezenty do ww. kwoty nie podlegają opodatkowaniu. W pozostałym zakresie mamy do czynienia z czynnością opodatkowaną VAT.
W tym drugim przypadku (prezenty opodatkowane), kluczową kwestią związaną z obdarowaniem zagranicznego klienta jest ustalenie wysokości tegoż opodatkowania. W tym celu trzeba ustalić, czy taka czynność może być uznana za eksport towaru (który z zasady korzysta z preferencyjnej 0% stawki podatku VAT).
Remanent w firmie po likwidacji działalności gospodarczej
Odwrotne obciążenie w VAT - fakturowanie
Faktura VAT 2014 – zmiany zasad fakturowania od 1 stycznia 2014 r.
Jak czytamy w art. 2 ust. 8 cyt. ustawy o VAT, przez eksport towarów rozumie się potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej w wykonaniu czynności określonych w art. 7, jeżeli wywóz jest dokonany przez dostawcę lub na jego rzecz, lub przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju.
Mając na uwadze przywołaną definicję należy stwierdzić, że dla uznania danej czynności za eksport towarów (a więc zdarzenie z zasady opodatkowane 0% stawką podatku VAT), powinny wystąpić łącznie następujące przesłanki:
- musi mieć miejsce dostawa towarów (lub czynność z nią zrównana) – rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel,
- w konsekwencji tej czynności, nastąpić musi wywóz towaru z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej poza terytorium Wspólnoty przez dostawcę lub na jego, lub przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz,
- wywóz towaru musi być potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych.
Zatem w sytuacji, gdy wywóz towaru zostanie potwierdzony przez urząd celny (prezenty zostaną objęte dokumentami celnymi, które po wywozie towarów będą w posiadaniu darczyńcy i z dokumentów tych będzie jednoznacznie wynikać, że zostały wywiezione poza granice UE), wówczas podatnik (darczyńca) będzie miał prawo wydanie prezentu kontrahentowi spoza UE opodatkować według stawki podatku VAT w wysokości 0%.
Małgorzata Breda, doradca podatkowy, kierownik zespołu podatku VAT ECDDP