W świetle art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług (zwana dalej ustawą o VAT), miejscem dostawy towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, przez dokonującego ich dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz - jest miejsce, w którym towary są instalowane lub montowane.
Jeżeli więc polski podatnik nabędzie towar od podatnika z innego państwa członkowskiego UE i sprzedawca będzie realizował montaż tych towarów w Polsce, to dostawa ta będzie podlegała opodatkowaniu w Polsce. Przy czym mogą powstać wątpliwości co do tego, co należy przez tego rodzaju montaż rozumieć. Ustawa o VAT powyższego jednoznacznie nie definiuje. Niemniej w ostatnim zdaniu art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT wskazano, że nie uznaje się za instalację lub montaż prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru zgodnie z jego przeznaczeniem. Za proste czynności uznaje się zasadniczo działania, które umożliwiają funkcjonowanie danego towaru, a które potencjalnie nabywca mógłby dokonać we własnym zakresie. Instalacją lub montażem, w świetle powyższego przepisu, będą wyłącznie takie czynności, które wymagają specjalistycznej wiedzy i umiejętności znanych przede wszystkim dostawcy montowanego towaru.
Spółka Alfa zakupiła od podatnika niemieckiego linię produkcyjną, którą ma zostać zainstalowana w fabryce w Polsce. W ramach dostawy linia produkcyjna transportowana jest z Niemiec do Polski. Montaż zostanie wykonany przez sprzedawcę. Montaż wykracza poza proste czynności umożliwiające funkcjonowanie linii produkcyjnej, złożenie maszyny wymaga bowiem specjalistycznej wiedzy i musi zostać wykonane przez osoby przeszkolone w tego rodzaju montażu. Spółka zastanawia się czy powyższe powinna rozpoznać jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, skoro towary trafiają do Polski z Niemiec.
W przedstawionym przykładzie wskazano, że montaż wykracza poza proste czynności umożliwiające funkcjonowanie linii produkcyjnej. Zatem w tym przypadku ma miejsce dostawa z montażem. W świetle art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy o VAT, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów nie występuje w przypadku, gdy dostawa towarów, w wyniku której ma miejsce wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów na terytorium kraju stanowiłaby dostawę towarów, o której mowa w art. 22 ust. 1 pkt 2 (tj. dostawę z montażem). A zatem w razie wystąpienia dostawy z montażem polski podatnik nie rozpoznaje wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
W takim przypadku zastosowanie znajduje art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT. W świetle tego przepisu, podatnikami są również osoby prawne nabywające towary, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
- dokonującym ich dostawy na terytorium kraju jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, który nie jest zarejestrowany do celów VAT w Polsce;
- nabywcą jest podatnik podatku od towarów i usług.
Jeżeli zatem dochodzi do dostawy towaru przez podatnika niemającego siedziby działalności gospodarczej w Polsce (np. niemieckiego podatnika VAT), który nie jest zarejestrowany do celów VAT w Polsce, a towary nabywane są przez polskiego przedsiębiorcę i jednocześnie dostawa ta stanowi dostawę z montażem, to zobowiązanym do rozliczenia podatku należnego jest polski nabywca towaru - transakcja ta objęta jest mechanizmem odwrotnego obciążenia.
Polecamy: VAT 2018. Komentarz
W takim przypadku polski podatnik zobowiązany jest wykazać podstawę opodatkowania i podatek należny w poz. 32 i 33 deklaracji VAT. Jednocześnie, jeżeli polskiemu nabywcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego w pełnym zakresie, to wykazany podatek należny będzie stanowił dla niego podlegający odliczeniu podatek naliczony. W myśl bowiem art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. b ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego z tytułu dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 podatnikiem jest ich nabywca.
Piotr Kępisty, Doradca podatkowy w ECDDP Sp. z o.o.