Mowa o kupionych wcześniej „na firmę” przedmiotach majątku, od których już wcześniej odliczony został podatek VAT. Opodatkowanie ich ma zapobiegać sytuacji, w której ostatecznie podatnik prywatnie korzysta z towarów, które kupił podczas prowadzenia działalności.
Czwartkowy wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE odnosi się do sprawy Jana Mateusiaka, który w latach 1997–1999 wybudował budynek na cele mieszkalne i gospodarcze. Od początku budynek ten służył mu częściowo do celów prywatnych, a częściowo do prowadzenia działalności zawodowej, bo powstała tam kancelaria notarialna. Na podstawie faktur Mateusiak odliczył podatek VAT za zakup materiałów budowlanych, koszty robocizny i inne koszty związane z budową. Wszystkie dotyczyły wyłącznie części budynku wykorzystywanej do prowadzenia działalności gospodarczej.
13 lat później Mateusiak postanowił zamknąć kancelarię. Zwrócił się do urzędu skarbowego z prośbą o wydanie interpretacji indywidualnej, czy w wypadku zaprzestania prowadzenia działalności notarialnej musi on objąć podatkiem VAT część budynku wykorzystywaną na cele gospodarcze.
Jego zdaniem takie opodatkowanie nie może już nastąpić, ponieważ budynek wybudowany został zbyt dawno i upłynął już okres możliwości dokonania korekty odliczenia w związku z nabyciem jego części na działalność. Jeśli więc taka korekta odliczenia nie jest już możliwa, nie ma powodu dokonywać jej pośrednio poprzez opodatkowanie tej części budynku w związku z zaprzestaniem prowadzenia działalności. Polscy urzędnicy nie podzielili jednak tego stanowiska. W konsekwencji Mateusiak wniósł sprawę do sądu. Ostatecznie Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że spór powinien zostać rozstrzygnięty w odniesieniu do prawa UE, a w szczególności do unijnej dyrektywy w sprawie VAT, i skierował skargę Mateusiaka do Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu.
Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz
Polecamy: Biuletyn VAT
W wydanej w marcu opinii rzecznik generalna Trybunału UE Juliane Kokott oceniła, że „w omawianej sprawie chodzi o nader szczególne zdarzenie, powodujące powstanie obowiązku podatkowego w zakresie podatku VAT”. „W sporze w postępowaniu głównym podatnik zamierza zaprzestać prowadzenia działalności gospodarczej. Do majątku jego przedsiębiorstwa należy część budynku, którą wybudował dużo wcześniej, i on sam skorzystał przy tym z prawa do odliczenia. Podatnik zadał pytanie, czy opodatkowanie tej części budynku jest wyłączone ze względu na to, że jej budowa miała miejsce tak dawno. Niniejsza sprawa toczy się zatem wokół różnych metod następczej korekty odliczenia. Prawo Unii w dziedzinie podatku VAT oferuje w tym zakresie różne systemy regulacji, które wydają się częściowo krzyżować. Z tego powodu Trybunał będzie musiał zająć się rozgraniczeniem tych systemów regulacji” – napisała Kokott.
Czwartkowy wyrok Trybunału Sprawiedliwości wyjaśnia, że nawet jeśli podatnik zamknie podlegającą opodatkowaniu działalność gospodarczą, ale zatrzyma towary, które nabył w trakcie jej prowadzenia, i będą to towary, od których w momencie zakupu odliczył VAT, to można to uznać za tzw. odpłatną dostawę towarów, która podlega opodatkowaniu.
Termin ten oznacza przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jako właściciel i może dotyczyć zarówno nieruchomości, jak i rzeczy. Odnosi się również do przekazania nieruchomości - w tym wypadku biura kancelarii notarialnej - na cele osobiste podatnika (nie działa to jednak w odwrotnym kierunku, czyli nie będzie dotyczyło przekazania prywatnego mieszkania na cele prowadzenia przedsiębiorstwa).
Odpłatna dostawa towarów jako taka obarczona jest podatkiem VAT, nawet jeśli upłynął okres korekty. Oznacza to, że kiedy przedsiębiorca zlikwiduje działalność, to zgodnie z prawem UE majątek należący jeszcze do firmy może zostać opodatkowany.
Z Brukseli Jowita Kiwnik Pargana (PAP)
Teza wyroku TSUE z 16 czerwca 2016 r. w sprawie C‑229/15 mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu UE (TFUE), orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Naczelny Sąd Administracyjny (Polska) postanowieniem z 5 lutego 2015 r., które wpłynęło do Trybunału 19 maja 2015 r., w postępowaniu: Minister Finansów przeciwko Janowi Mateusiakowi:
Artykuł 18 lit. c) dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zmienionej dyrektywą Rady 2009/162/UE z dnia 22 grudnia 2009 r., należy interpretować w ten sposób, że w wypadku zaprzestania podlegającej opodatkowaniu działalności gospodarczej podatnika zatrzymanie towarów przez podatnika, jeżeli podatek od wartości dodanej od owych towarów podlegał odliczeniu w momencie ich nabycia, można uznać za odpłatną dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej, jeżeli upłynął okres korekty przewidziany w art. 187 dyrektywy 2006/112, zmienionej dyrektywą 2009/162.