Zwolnienie podmiotowe
Zwolnienie podmiotowe, które zostało uregulowane przepisami ustawy o podatku od towarów i usług w rozdziale określającym procedury szczególne, skierowane jest do tzw. drobnych przedsiębiorców.
Prawo do zwolnienia przysługuje podatnikom ze względu na wysokość sprzedaży. Przepisy zwalniają z podatku VAT sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość tej sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Limit ten został podwyższony, do końca 2016 r. wynosił 150 000 zł.
Ponadto, ze zwolnienia może korzystać również podatnik rozpoczynając w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekracza, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, 200 000 zł (do końca 2016 r. limit ten również wynosił 150 000 zł).
Przy czym do wartości sprzedaży określonej powyższym limitem nie wlicza się:
- wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;
- odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 (z wyjątkiem transakcji związanych z nieruchomościami; usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41; usług ubezpieczeniowych – jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych);
- odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Korzyści wynikające ze zwolnienia
Zwolnienie podmiotowe wiąże się z konkretnymi przywilejami. Korzystający z tego zwolnienia podatnicy nie mają bowiem obowiązku:
- rejestrowania się jako podatnicy VAT,
- prowadzenia pełnej ewidencji VAT oraz
- regularnego składania deklaracji VAT (z wyjątkiem deklaracji VAT-8 składanych przez zwolnionych podmiotowo podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT UE).
Dodatkowo, podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego muszą wystawiać faktury tylko na żądanie nabywców.
Utrata prawa do zwolnienia
Podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego powinni być świadomi tego, że w określonych przepisami przypadkach prawo to mogą utracić. Do utraty prawa do zwolnienia dochodzi po przekroczeniu wskazanego wyżej limitu wartości sprzedaży. W przypadku przekroczenia kwoty limitu zwolnienie podmiotowe traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.
Poza przekroczeniem limitu, utratą zwolnienia skutkuje również dokonanie przez podatnika jednej z czynności wyłączających możliwość korzystania ze zwolnienia podmiotowego. (O tym jakie to są czynności, piszemy poniżej.)
Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz
A zatem uniknięcie utraty przez podatnik prawa do zwolnienia podmiotowego jest możliwe tylko przez niedopuszczanie do wystąpienia powyższych okoliczności.
Utrata prawa do zwolnienia pociąga za sobą konieczność dokonania rejestracji poprzez złożenie formularza VAT-R we właściwym dla podatnika urzędzie skarbowym. Ponadto, od momentu przekroczenia limitu sprzedaży lub dokonania czynności wyłączającej możliwość korzystania ze zwolnienia, u podatnika powstaje obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży i zakupu oraz konieczność składania deklaracji VAT.
Ponowne skorzystanie ze zwolnienia
Utrata prawa do zwolnienia podmiotowego powoduje, że ponowne skorzystanie ze zwolnienia jest możliwe dopiero po upływie roku, licząc od końca roku, w którym podatnik zrezygnował ze zwolnienia albo utracił do niego prawo.
Procedura ta dotyczy także osób fizycznych, które po utracie prawa do zwolnienia lub rezygnacji z niego zaprzestaną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, czyli zlikwidują działalność gospodarczą, a następnie ponownie rozpoczną ich wykonywanie, tj. otworzą nową działalność.
Czynności wyłączające możliwość korzystania ze zwolnienia
Jak wskazaliśmy już wcześniej, ustawodawca szczegółowo określił katalog czynności, które wykluczają możliwość korzystania ze zwolnienia podmiotowego, tj. nie mogą z niego korzystać podatnicy, u których występują te czynności.
Prawa do zwolnienia podmiotowego nie mają podatnicy dokonujący dostaw:
1) towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT; są to:
- niektóre rodzaje srebra, złota i platyny nieobrobionych plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku (PKWiU z 2008 r. 24.41.10.0, 24.41.20.0 oraz 24.41.30.0),
- noże stołowe z ostrzami stałymi, srebrzone inaczej niż platerowane (PKWiU z 2008 r. 25.71.11.0),
- nakrycia stołowe srebrzone inaczej niż platerowane (PKWiU z 2008 r. 25.71.14.0),
- monety (32.11.10.0),
- wyroby jubilerskie i podobne (PKWiU z 2008 r. 32.12), z wyłączeniem kamieni syntetycznych, szlachetnych lub półszlachetnych, obrobionych, lecz nieoprawionych (PKWiU z 2008 r. ex 32.12.11.0), pyłu i proszku z pozostałych naturalnych lub syntetycznych kamieni szlachetnych lub półszlachetnych (PKWiU z 2008 r. ex 32.12.12.0), dewocjonaliów wykonanych z metali innych niż metale szlachetne oraz wyrobów kultu religijnego,
- wyroby z bursztynu klasyfikowane jako pozostałe różne wyroby, gdzie indziej niesklasyfikowane (PKWiU z 2008 r. 32.99.59.0),
- zaliczane do odpadów innych niż niebezpieczne zawierających metal (PKWiU z 2008 r. 38.11.58.0) złom złota i stopy złota, odpady srebra, złom srebra, stopy srebra, złom platyny i stopy platyny, złom palladu i stopy palladu oraz złom irydu i stopy irydu,
- klasyfikowana jako zbiory muzealne (PKWiU z 2008 r. 91.02.20.0) dawna biżuteria artystyczna;
2) towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:
- energii elektrycznej (PKWiU z 2008 r. 35.11.10.0),
- wyrobów tytoniowych,
- samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających
Ponadto, zwolnienie nie przysługuje podatnikom świadczący usługi:
- prawnicze;
- w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego;
- jubilerskie.
Dokonanie jednej z powyższych czynności skutkuje utratą prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego, nawet jeżeli dokonanie takiej czynności miało miejsce tylko raz.
Rezygnacja ze zwolnienia podmiotowego
Oprócz tego, że prawo do zwolnienia można utracić, należy wskazać, że podatnicy mają także możliwość dobrowolnej rezygnacji z przysługującego im zwolnienia, czyli mogą podjąć decyzję o rezygnacji ze zwolnienia w każdym momencie, wtedy stają się czynnymi podatnikami VAT.
Przy czym podatnicy mogą zrezygnować ze zwolnienia pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia, natomiast w przypadku podatników rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych, którzy chcą zrezygnować ze zwolnienia od pierwszej wykonanej czynności – przed dniem wykonania tej czynności.
Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM