Możliwości skrócenia terminu zwrotu podatku
Warto wiedzieć, że wynikające z ustawy o VAT, podstawowe terminy dokonywania zwrotów podatku mogą ulec skróceniu
• ze 180 do 60 dni, od dnia złożenia deklaracji,
• z 60 do 25 dni, od dnia złożenia deklaracji.
W tym celu konieczne jest złożenie – wraz z deklaracją – umotywowanego wniosku o skrócenie terminu zwrotu podatku i wykazanie, że kwoty podatku naliczonego, które podatnik wykazał w deklaracji podatkowej, wynikają z:
• faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały przez podatnika w całości zapłacone bezpośrednio podatnikowi będącemu wystawcą faktury, z uwzględnieniem zasad obrotu bezgotówkowego określonych w art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej,
• dokumentów celnych oraz decyzji, określających podatek z tytułu importu wydanych przez organy celne,
• wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub importu usług lub dostawy towarów, dla których podatnikiem jest nabywca, jeżeli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji.
W stosunku do tak złożonego wniosku naczelnikowi urzędu skarbowego nie przysługuje swoboda oceny w zakresie uprawnienia do zwrotu w skróconym terminie. Jeśli w złożonym wniosku podatnik wykazał, że spełnia określone wyżej wymagania dla przyśpieszonego zwrotu, urząd skarbowy obowiązany jest dokonać zwrotu w skróconym terminie. Warto jednak podkreślić, że w takiej sytuacji urząd ma prawo do wszczęcia postępowania sprawdzającego, czym może wydłużyć termin zwrotu.
Wiesława Moczydłowska
Gazeta Prawna 167/2005 [dodatek: Księgowość i Podatki] z dnia 29.08.2005
Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą samodzielnie bądź w formie spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej w przypadku likwidacji działalności mają obowiązek sporządzenia spisu z natury, wynikający z art. 14 ust. 5 ustawy o VAT i opodatkowania towarów, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy i towarów własnej produkcji. Obowiązek ten dotyczy również podatników, którzy zaprzestaną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.
W niektórych przypadkach może okazać się, że sporządzony remanent nie podlega opodatkowaniu, albowiem w okresie rozliczeniowym, za który sporządzono spis z natury, podatek naliczony był tak duży, iż zamiast kwoty do zapłaty wystąpiła nadwyżka podatku naliczonego nad należnym. Wtedy stosuje się art. 14 ust. 9 ustawy o VAT, zgodnie z którym jeśli w rozliczeniu podatku za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy od dokonanego spisu z natury (nie później niż 14 dnia, licząc od dnia rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu), kwota podatku naliczonego jest wyższa od kwoty podatku należnego, podatnikowi przysługuje prawo zwrotu z urzędu skarbowego różnicy podatku.
Stosuje się tu odpowiednio art. 87 ust. 2 ustawy o VAT, co oznacza, że podatnikowi przysługuje prawo bezpośredniego zwrotu tej kwoty w terminie ustawowym, czyli 60 dni od dnia złożenia rozliczenia.
Gazeta Prawna 167/2005 [dodatek: Księgowość i Podatki] z dnia 29.08.2005
Wyrok NSA z 30 czerwca 2004 r. (FSK 260/04), ONSAiWSA 2004/3/66
Przedmiotem oceny urzędu skarbowego co do zasadności zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w ciągu 25 dni od dnia złożenia przez podatnika rozliczenia [...] jest zbiorcza kwota wykazana w deklaracji VAT-7, a nie kwoty wynikające z poszczególnych faktur. Wszystkie faktury objęte daną deklaracją powinny [...] spełniać warunek zapłaty należności.
Wyrok NSA z 30 czerwca 2004 r. (FSK 260/04), Prz.Podat. 2005/1/47
Kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji na potrzeby podatku od towarów i usług (VAT-7), złożonej przez podatnika wnioskującego o krótszy termin zwrotu podatku, mają charakter zbiorczy i nie odnoszą się do poszczególnych faktur, w których zawarte są kwoty podatku naliczonego.
Wyrok NSA z dnia 2 listopada 2004 r. (III SA 2030/03), Dor. Podat. 2005/6/62
Jeżeli po upływie terminu, w którym można dokonać odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego, ale przed upływem okresu przedawnienia, podatnik podatku od towarów i usług utracił dokumenty będące podstawą do odliczenia podatku naliczonego, to stanowi to podstawę do zakwestionowania temu podatnikowi dokonanych na podstawie tych dokumentów odliczeń.
Wyrok NSA z dnia 18 marca 2003 r. (III SA 2152/01), M.Podat. 2003/4/2
Zwrot jest niczym innym jak zasadniczym elementem konstrukcyjnym podatku od towarów i usług. Samo złożenie deklaracji nie jest zdarzeniem oderwanym od zwrotu nadwyżki, lecz przeciwnie – służy realizacji prawa podatnika objętego reżimem wynikającym z przepisów art. 21 ustawy.
Deklaracja musi być „wykonywana” według prawa obowiązującego w okresie, w którym powstały czynności rodzące obowiązek podatkowy. Zdarzenia te są więc określane i oceniane według prawa obowiązującego w dniu ich wystąpienia, a nie według prawa obowiązującego w dniu sporządzenia deklaracji. Określone w zeznaniu skutki zdarzeń podatkowotwórczych są również ustalane według stanu prawnego z dnia wystąpienia zdarzeń powodujących powstanie obowiązku podatkowego.
- Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.)
- Ustawia z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.)
Zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz praktyką organów skarbowych przyspieszony zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym można otrzymać tylko wtedy, gdy wszystkie kwoty podatku naliczonego wynikają z faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone bezpośrednio podatnikowi będącemu wystawcą faktury. Nie jest zatem możliwe uzyskanie zwrotu przyspieszonego tylko od części zapłaconych faktur.
UZASADNIENIE
Pytanie dotyczy przyspieszenia zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym (art. 87 ust. 6 ustawy o VAT). W przypadku złożenia przez podatnika wraz z deklaracją podatkową umotywowanego wniosku, urząd skarbowy różnicę podatku, która podlegałaby zwrotowi:
• w terminie 60 dni – zwraca w terminie 25 dni,
• w terminie 180 dni – zwraca w terminie 60 dni.
Skrócenie terminów zwrotu następuje pod warunkiem, że kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji podatkowej wynikają z:
• faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone bezpośrednio podatnikowi będącemu wystawcą faktury, z uwzględnieniem art. 22 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (zapłata, w przypadku gdy jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza odpowiednio przeliczoną równowartość 15 000 euro, powinna nastąpić na rachunek bankowy podatnika),
• dokumentów celnych oraz decyzji wydanych przez organ celny określających podatek z tytułu importu towarów w prawidłowej wysokości i zostały przez podatnika zapłacone,
• wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub importu usług lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, jeżeli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji.
Zagrożenia
Gdy zasadność zwrotu wymaga dodatkowego sprawdzenia, naczelnik urzędu skarbowego może przedłużyć termin zwrotu do czasu zakończenia postępowania wyjaśniającego. Jeżeli przeprowadzone postępowanie wykaże zasadność zwrotu, o którym mowa w zdaniu poprzednim, urząd skarbowy zobowiązany jest do wypłacenia podatnikowi należnej kwoty zwrotu wraz z odsetkami w wysokości odpowiadającej opłacie prolongacyjnej.
Z art. 87 ust. 6 ustawy o VAT wynika, że przyspieszenie zwrotu podatku jest możliwe wtedy, gdy kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji podatkowej zostały bezpośrednio i w całości zapłacone podatnikowi będącemu wystawcą faktury. Przepis ten nie reguluje bowiem jednoznacznie, czy podatnikowi przysługuje przyspieszenie zwrotu podatku, gdy opłacił wszystkie faktury w danym miesiącu, czy też możliwe jest również przyspieszenie zwrotu w odniesieniu tylko do części podatku naliczonego, który został uregulowany, a w odniesieniu do pozostałej, nieuregulowanej części, zastosowanie zasad ogólnych, czyli dłuższych terminów zwrotu.
W celu uzyskania przez podatnika przyspieszonego zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym organy podatkowe wymagają, aby uregulowane były wszystkie faktury, z których wynika podatek naliczony w danym miesiącu. Tak stwierdził między innymi Pierwszy Wielkopolski Urząd Skarbowy w Poznaniu w interpretacji z 12 stycznia 2005 r. (nr ZP/443-633/04). Organ ten wymaga zatem całościowego uregulowania wszystkich faktur ujętych w danym miesiącu, a nie tylko faktury dotyczącej nabycia konkretnego środka trwałego.
Należy zatem stwierdzić, że interpretacja art. 87 ust. 6 ustawy o VAT stanowi w chwili obecnej linię orzecznictwa oraz praktyki, do której stosują się organy podatkowe. Niemniej w celu uzyskania jednoznacznej opinii odnośnie do interpretacji wskazanego przepisu, podatnikowi przysługuje prawo do wystąpienia do właściwego dla siebie organu podatkowego z wnioskiem o wydanie interpretacji o zakresie stosowania przepisów podatkowych.
Monitor księgowego 18/2005 z dnia 16.09.2005
Od 1 czerwca 2005 r. zakup gruntu zaliczonego przez nabywcę do środków trwałych uprawnia do otrzymania zwrotu VAT w terminie 60 dni. Kwota zwrotu nie może przekraczać kwoty podatku naliczonego związanego z nabyciem gruntu. Otrzymanie faktury zaliczkowej uprawnia podatnika do otrzymania zwrotu VAT, niezależnie od tego, czy został podpisany akt notarialny przeniesienia własności gruntu.
UZASADNIENIE
W przedstawionym stanie faktycznym nie wyjaśniono powodów, dla których zdecydowano się przenosić podatek naliczony z faktur zaliczkowych na następne okresy rozliczeniowe. Mogło to być spowodowane zarówno „polityką podatkową” spółki, jak i niedokonywaniem w tym okresie sprzedaży opodatkowanej, a co za tym idzie – niewykazywaniem podatku należnego. Jeżeli jednak były wykonywane czynności opodatkowane, to nie ma przeszkód do wykazania nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do bezpośredniego zwrotu na rachunek bankowy (art. 87 ust. 1 ustawy o VAT). Jeśli w danym okresie rozliczeniowym nie wykonano żadnej czynności opodatkowanej, zgodnie z dyspozycją art. 86 ust. 19, kwotę podatku naliczonego przenosi się do rozliczenia na następny okres rozliczeniowy. W takim przypadku podatnik nie ma prawa do zwrotu bezpośredniego.
Zakładając, że do chwili obecnej spółka nie dokonała czynności opodatkowanych, to zgodnie z zasadą ogólną nie przysługuje jej zwrot VAT. Jednak przepisy ustawy o podatku od towarów i usług przewidują (art. 93 ust. 1) możliwość zwrotu VAT związanego z nabyciem towarów i usług określonych w art. 87 ust. 3 ustawy, tj. między innymi gruntów zaliczonych do środków trwałych. Zwrot ten ma formę zaliczki i przysługuje podatnikowi przed dokonaniem przez niego sprzedaży opodatkowanej.
Zwrot kwoty podatku naliczonego (zgodnie z art. 93 ust. 2) przysługuje na wniosek podmiotowi, który spełnił łącznie następujące warunki:
1) został zarejestrowany jako podatnik VAT czynny i nie wykonał czynności opodatkowanych podatkiem, z wyjątkiem:
a) importu towarów,
b) wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
c) importu usług,
d) nabycia towarów, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 5,
2) wartość nabytych przez niego towarów bez podatku naliczonego, w okresie po dniu złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, wynosi co najmniej 250 000 zł,
3) w całości dokonał zapłaty należności za nabyte towary i usługi objęte zwrotem podatku naliczonego, a w przypadku importu towarów zapłacił podatek należny z tytułu importu,
4) złożył oświadczenie, że:
• nabyte towary i usługi służyć będą do wykonywania czynności opodatkowanych lub czynności wymienionych w art. 86 ust. 8 pkt 1, które zostaną wykonane nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia otrzymania ostatniej faktury stwierdzającej nabycie tych towarów lub usług, albo w przypadku importu towarów – od dnia otrzymania ostatniego dokumentu celnego,
• w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania wymienionych czynności do końca następnego roku nie będzie korzystał ze zwolnienia podmiotowego od VAT określonego w art. 113.
Podatnik występujący o zwrot podatku naliczonego w formie zaliczki obowiązany jest posiadać:
1) oryginały faktur (faktur korygujących) oraz w przypadku importu towarów dokumenty celne – potwierdzające, że łączna wartość nabytych towarów bez podatku naliczonego jest nie mniejsza niż określona w art. 93 ust. 2 pkt 2 ustawy (250 000 zł),
2) dokumenty potwierdzające uregulowanie należności za nabyte towary i usługi objęte zwrotem kwoty podatku naliczonego w formie zaliczki, a w przypadku importu towarów potwierdzające zapłatę podatku należnego od tego importu, w tym:
a) dokumenty bankowe potwierdzające dokonanie przelewu lub innego rodzaju płatności,
b) oświadczenia sprzedawcy o przyjęciu zapłaty gotówką zgodnie z odrębnymi przepisami lub uregulowaniu należności w innej formie, jeżeli zapłata lub uregulowanie należności nie nastąpiło za pośrednictwem banku.
Wniosek łącznie z oświadczeniem należy złożyć wraz z deklaracją podatkową, nie wcześniej jednak niż za okres rozliczeniowy, w którym zostały spełnione wszystkie opisane warunki uprawniające do zwrotu kwoty podatku naliczonego w formie zaliczki.
Zwrot podatku naliczonego w formie zaliczki następuje w trzech równych ratach, przy czym pierwsza jest wypłacana w ciągu 60 dni od dnia złożenia wniosku, druga rata w ciągu 120 dni, a trzecia w ciągu 180 dni. Zaliczki wypłacane są na rachunek bankowy wskazany przez podatnika w zgłoszeniu identyfikacyjnym (aktualizacyjnym) NIP-1 lub NIP-2.
W sytuacji gdy spółka oprócz dokonania zakupu gruntu wykonywała również czynności opodatkowane i w składanych deklaracjach wykazywała podatek należny – miała prawo do zwrotu VAT naliczonego z faktur zaliczkowych dokumentujących zakup tej nieruchomości już w rozliczeniu za miesiąc otrzymania tych faktur. W przypadku zaliczek fakt przeniesienia własności nieruchomości w terminie późniejszym nie ma wpływu na prawo do zwrotu VAT. Przy fakturze potwierdzającej zapłatę zaliczki na zakup środka trwałego, dla skorzystania z prawa do odliczenia nie ma znaczenia fakt, iż podatnik nie ma prawa do rozporządzania towarem (art. 86 ust. 12 w zw. z ust. 2 pkt 1 lit. b) ustawy o VAT).
Monitor księgowego 18/2005 z dnia 16.09.2005