Następcy prawni
Z odpowiedzialnością za zobowiązania podatkowe mamy do czynienia również w przypadku następców prawnych. Spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Jeżeli na podstawie przepisów podatkowych spadkodawcy przysługiwały prawa o charakterze niemajątkowym, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, uprawnienia te przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności na ich rachunek.
Spadkobierca w zakresie nabytych praw i obowiązków majątkowych (w tym zaległości podatkowych) wstępuje w miejsce spadkodawcy, stając się podatnikiem. Może wnosić o umorzenie nabytego w drodze sukcesji uniwersalnej zobowiązania podatkowego lub zaległości podatkowej, powołując się na własną sytuację materialną lub majątkową – wyrok WSA w Poznaniu z 20 stycznia 2004 r. (sygn. akt I SA/Po 1069/02; niepublikowany).
Warto również podkreślić, że gdy spadkodawca nie nabył pewnych praw, to również spadkobierca ich nie będzie posiadał. Na taką sytuację zwrócił uwagę NSA w wyroku z 22 grudnia 1999 r. (sygn. akt III SA 1350/99; niepublikowany), gdzie podkreślił, że skoro podatnik za życia nie nabył prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, to oczywiście także jego spadkobiercy prawa takiego nie nabyli.
Do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy stosuje się przepisy kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe.
Organy podatkowe właściwe ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy orzekają w odrębnych decyzjach o zakresie odpowiedzialności poszczególnych spadkobierców lub określają wysokość nadpłaty albo zwrotu podatku. W decyzji organ podatkowy określa wysokość znanych w dniu otwarcia spadku zobowiązań spadkodawcy. Wydając decyzję, organ podatkowy określa prawidłową wysokość zobowiązania podatkowego, wysokość poniesionej straty uprawniającej spadkobierców do skorzystania, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, z ulg podatkowych, wysokość nadpłaty lub zwrotu podatku, jeżeli ich wysokość jest inna niż wykazana w deklaracji złożonej przez spadkodawcę albo spadkodawca deklaracji nie złożył.
WAŻNE
Zakres odpowiedzialności nabywcy jest ograniczony do wartości nabytego przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części lub składników majątku.
Osoby trzecie
Za zaległości podatkowe podatnika odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem również osoby trzecie. Jeżeli inne przepisy nie stanowią inaczej, osoby trzecie odpowiadają również za: podatki niepobrane oraz pobrane, a niewpłacone przez płatników lub inkasentów, odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych, niezwrócone w terminie zaliczki naliczonego podatku od towarów i usług oraz za oprocentowanie tych zaliczek, koszty postępowania egzekucyjnego.
W wyroku z 5 września 2002 r. (sygn. akt I SA/Po 3214/00; niepublikowany) NSA podkreślił, że stwierdzenie przez organ podatkowy, iż określony podmiot spełnił przesłanki ustawowe odpowiedzialności określonej kategorii osób trzecich powoduje, iż ma on obowiązek wydania decyzji o pociągnięciu do odpowiedzialności takiej osoby. Nie istnieje obecnie żadna prawna możliwość odstąpienia od wydania tego rodzaju decyzji.
O odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej organ podatkowy orzeka w drodze decyzji. Postępowanie w sprawie odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej nie może zostać wszczęte przed:
• upływem terminu płatności ustalonego zobowiązania,
• dniem doręczenia decyzji: określającej wysokość zobowiązania podatkowego, o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta, w sprawie zwrotu zaliczki naliczonego podatku od towarów i usług, określającej wysokość należnych odsetek za zwłokę,
• dniem wszczęcia postępowania egzekucyjnego.
W razie wystawienia tytułu wykonawczego na podstawie deklaracji, na zasadach przewidzianych w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, przed orzeczeniem o odpowiedzialności osoby trzeciej nie wymaga się uprzedniego wydania decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego i decyzji. Egzekucja zobowiązania wynikającego z decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej może być wszczęta dopiero wówczas, gdy egzekucja z majątku podatnika okazała się w całości lub w części bezskuteczna.
WAŻNE
Jeżeli podatnik, za zgodą innej osoby, w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej lub rzeczywistych rozmiarów tej działalności, posługuje się lub posługiwał się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą tej osoby, osoba ta ponosi solidarną odpowiedzialność z podatnikiem całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe powstałe podczas prowadzenia tej działalności.
Zobowiązania firmy
Członek rodziny podatnika odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą za zaległości podatkowe wynikające z tej działalności i powstałe w okresie, w którym stale współdziałał z podatnikiem w jej wykonywaniu, osiągając korzyści z prowadzonej przez niego działalności. Odpowiedzialność ta nie dotyczy osób, które w okresie stałego współdziałania z podatnikiem były osobami, wobec których na podatniku ciążył obowiązek alimentacyjny – w zakresie wynikającym z obowiązku alimentacyjnego.
Trzeba w tym miejscu wyjaśnić, że za członków rodziny podatnika uważa się zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, małżonków zstępnych, osobę pozostającą w stosunku przysposobienia oraz pozostającą z podatnikiem w faktycznym pożyciu.
Odpowiedzialność tę stosuje się również do małżonków, którzy zawarli umowę o ograniczeniu lub wyłączeniu wspólności majątkowej, których wspólność majątkowa została zniesiona przez sąd, oraz małżonków pozostających w separacji.
WAŻNE
Gwarant lub poręczyciel, którego zabezpieczenie zostało przyjęte przez organ podatkowy, odpowiada całym swoim majątkiem, solidarnie z podatnikiem, płatnikiem, inkasentem, ich następcą prawnym lub osobą trzecią, za zobowiązanie wynikające z decyzji, która jest przedmiotem zabezpieczenia, wraz z odsetkami za zwłokę, oraz kosztami postępowania egzekucyjnego powstałymi w związku z wykonaniem tej decyzji – do wysokości kwoty gwarancji lub poręczenia i w terminie wskazanym w gwarancji lub poręczeniu.
Za zobowiązania podatkowe może odpowiedzieć również nabywca: przedsiębiorstwa, zorganizowanej części przedsiębiorstwa, składników majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą gdy stanowią one aktywa trwałe. W takim przypadku wartość jednostkowa w dniu zbycia musi wynosić co najmniej 15 000 zł.
W wyroku z 29 września 2004 r. (sygn. akt III SA 1643/03; niepublikowany) WSA w Warszawie dodał, że w postępowaniu o odpowiedzialności osób trzecich nie rozstrzyga się kwestii związanych z ustaleniem istnienia obowiązku podatkowego oraz z wysokością zobowiązania podatkowego. Odpowiedzialność osoby trzeciej dotyczy dochodzenia należnych podatków, a nie określania czy ustalania ich wysokości.
WAŻNE
Nie można wydać decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej, jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa, upłynęło 5 lat. Przedawnienie zobowiązania wynikającego z decyzji następuje po upływie 3 lat od końca roku kalendarzowego, w którym została doręczona decyzja o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej.
Odpowiedzialność w spółce
Wspólnik spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariusz spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej, niebędący akcjonariuszem, odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki i wspólników, wynikające z działalności spółki. Dotyczy to również byłego wspólnika za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań powstałych w okresie, gdy był on wspólnikiem. Za zobowiązania podatkowe powstałe, na podstawie odrębnych przepisów, po rozwiązaniu spółki odpowiadają osoby będące wspólnikami w momencie rozwiązania spółki.
W wyroku z 16 czerwca 2004 r. (sygn. akt III SA 447/03; niepublikowany) WSA w Warszawie wyjaśnił, że orzekanie o odpowiedzialności wspólników nie jest oparte na zasadzie winy i dlatego nie ma znaczenia ustalenie przyczynienia się do powstania zaległości.
Organ podatkowy zobowiązany jest wydać decyzję o odpowiedzialności wszystkich byłych wspólników spółki cywilnej, czyli wszystkich osób trzecich, które w danej sytuacji występują – wyrok NSA z 12 września 2003 r. (sygn. akt SA/Rz 2135/01; niepublikowany).
Za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:
• nie wykazał, że: we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy,
• nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.
Odpowiedzialność członków zarządu w tym przypadku obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, które powstały w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu. W przypadku gdy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji lub spółka akcyjna w organizacji nie posiada zarządu, za zaległości podatkowe spółki odpowiada jej pełnomocnik albo odpowiadają wspólnicy, jeżeli pełnomocnik nie został powołany. Zasady te mają zastosowanie do byłego członka zarządu oraz byłego pełnomocnika lub wspólnika spółki w organizacji.
Warto w tym miejscu zacytować kolejny wyrok NSA, tym razem z 4 listopada 2005 r. (sygn. akt I FSK 266/05; niepublikowany), gdzie sąd wskazał, że jeżeli w momencie gdy członek zarządu spółki z o.o. przestał pełnić tę funkcję istniały zaległości podatkowe spółki, lecz jej kondycja finansowa nie dawała podstaw do zgłaszania wniosku o ogłoszenie upadłości lub wszczęcia postępowania zapobiegającego upadłości (postępowania układowego), co uległo zmianie w czasie kiedy nie pełnił on już tejże funkcji i nie miał wpływu na podjęcie tych działań – spełniona jest przesłanka wykazania braku winy tego członka za niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego we właściwym ku temu czasie.
WAŻNE
Zakres odpowiedzialności osób prawnych przejmujących lub osób prawnych nowo zawiązanych ograniczony jest do wartości aktywów netto nabytych, wynikających z planu podziału.
Osoby prawne przejmujące lub osoby prawne powstałe w wyniku podziału (osoby nowo zawiązane) odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe osoby prawnej dzielonej. Odpowiedzialność będą ponosili w takim przypadku wspomniani następcy prawni gdy majątek przejmowany na skutek podziału, a przy podziale przez wydzielenie – także majątek osoby prawnej dzielonej, nie stanowi zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Zakres odpowiedzialności osób prawnych przejmujących lub osób prawnych nowo zawiązanych przy podziale przez wydzielenie ograniczony jest do zaległości z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych do dnia wydzielenia.
Odpowiedzialność gwaranta
Zobowiązanie podatkowe przed terminem płatności może być zabezpieczone na majątku podatnika, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane, a w szczególności gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję. Następuje to w formie decyzji o zabezpieczeniu. Wykonanie decyzji o zabezpieczeniu następuje przez przyjęcie przez organ podatkowy, na wniosek strony, zabezpieczenia wykonania zobowiązania określonego w decyzji o zabezpieczeniu wraz z odsetkami za zwłokę, w formie m.in. gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, poręczenia banku.
Gwarantem może być: bank krajowy, oddział banku zagranicznego, oddział instytucji kredytowej, krajowy zakład ubezpieczeń, główny oddział lub oddział zakładu ubezpieczeń. Poręczycielem natomiast może być bank krajowy, oddział banku zagranicznego, oddział instytucji kredytowej.
Gwarant lub poręczyciel, którego zabezpieczenie zostało przyjęte przez organ podatkowy, odpowiada całym swoim majątkiem, solidarnie z podatnikiem, płatnikiem, inkasentem, ich następcą prawnym lub osobą trzecią, za zobowiązanie wynikające z decyzji, która jest przedmiotem zabezpieczenia, wraz z odsetkami za zwłokę, oraz kosztami postępowania egzekucyjnego powstałymi w związku z wykonaniem tej decyzji – do wysokości kwoty gwarancji lub poręczenia i w terminie wskazanym w gwarancji lub poręczeniu.
Słownik terminologiczny
Obowiązek podatkowy
Wynikająca z ustaw podatkowych powinność poniesienia przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w prawie podatkowym.
Zobowiązanie podatkowe
Wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu, określonych w przepisach prawa podatkowego.
Podatek
Publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.
Podatnik
Osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.
Płatnik
Osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Inkasent
Osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Ewa Matyszewska
Gazeta Prawna Nr122/2006 [Dodatek: Księgowość i Podatki] z dnia 2006-06-26
- ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.)
- ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.)
Postępowanie w sprawie odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej może zostać wszczęte przez organ podatkowy dopiero po upływie terminu płatności ustalonego zobowiązania lub po dniu doręczenia decyzji, w przypadku gdy jest to decyzja określająca wysokość zobowiązania podatkowego, o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta, w sprawie zwrotu zaliczki naliczonego podatku od towarów i usług, czy określającej wysokość należnych odsetek za zwłokę.
W przypadku wystawienia tytułu wykonawczego na podstawie deklaracji przed orzeczeniem o odpowiedzialności osoby trzeciej nie jest konieczne uprzednie wydanie decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego. Postępowanie dotyczące odpowiedzialności osoby trzeciej może być jednak wszczęte dopiero po dniu wszczęcia postępowania egzekucyjnego skierowanego do podatnika.
Inaczej mówiąc, postępowanie w sprawie ustalenia odpowiedzialności osób trzecich nie może zostać wszczęte zanim podatek nie będzie wymagalny względem podatnika.
Moment wszczęcia postępowania o odpowiedzialności osoby trzeciej należy odróżnić od ewentualnej egzekucji względem takiej osoby. Egzekucja zobowiązania wynikającego z decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej może być wszczęta dopiero wówczas, gdy egzekucja z majątku podatnika okazała się w całości lub w części bezskuteczna.
Decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej nie można jednak wydać, jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa, upłynęło 5 lat. Przedawnienie zobowiązania wynikającego z decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej następuje po upływie 3 lat od końca roku kalendarzowego, w którym została doręczona taka decyzja.
Rozwiedziony małżonek podatnika odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z byłym małżonkiem za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w czasie trwania wspólności majątkowej, jednak tylko do wysokości wartości przypadającego mu udziału w majątku wspólnym.
Członek rodziny podatnika odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą za zaległości podatkowe wynikające z tej działalności i powstałe w okresie, w którym stale współdziałał z podatnikiem w jej wykonywaniu, osiągając korzyści z prowadzonej przez niego działalności. Odpowiedzialność nie dotyczy tych osób bliskich, które w okresie stałego współdziałania z podatnikiem były osobami, wobec których na podatniku ciążył obowiązek alimentacyjny – w zakresie wynikającym z obowiązku alimentacyjnego. Odpowiedzialność podatkowa dotyczy również tych małżonków, którzy zawarli umowę o ograniczeniu lub wyłączeniu wspólności majątkowej, jeżeli wspólność majątkowa została zniesiona przez sąd, oraz małżonków pozostających w separacji. Odpowiedzialność osób bliskich jest ograniczona do uzyskanych korzyści.
W obrocie gospodarczym kluczowa jest odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa, zorganizowanej części przedsiębiorstwa, lub chociażby składników majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą, jeżeli ich wartość jednostkowa w dniu zbycia wynosi co najmniej 15 000 zł.
Nabywca odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, a zakres jego odpowiedzialności jest ograniczony do wartości nabytego przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części lub składników majątku.
Nabywca może zabezpieczyć się przed ryzykiem związanym z ewentualnym powstaniem odpowiedzialności, jeżeli wystąpi o wydanie zaświadczenia o wysokości zaległości podatkowych zbywającego. Zaświadczenie takie chroni nabywcę odpowiednio przez 30 dni – w przypadku zbycia przedsiębiorstwa lub jego części, 3 dni – w przypadku zbycia składników majątku. W tym przypadku należy zwrócić uwagę, że nabywca nie musi składać odpowiedniego wniosku na drukach wskazanych w urzędzie, ale skorzystanie z tych druków może istotnie przyśpieszyć procedurę. Podobnie jak załączenie przy składanym wniosku oświadczenia zbywcy, że wyraża zgodę na wystawienie zaświadczenia. Poza tym w przypadkach istotnych, np. podczas negocjacji, nabywca może korzystać z zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach, ale w terminach opisanych wyżej (przed faktycznym zawarciem transakcji) powinien uzyskać zaświadczenie wydane na jego rzecz w trybie art. 306g Ordynacji podatkowej. Jedynie takie zaświadczenie daje pełną ochronę formalną, bez względu np. na błąd urzędu.
Odpowiedzialność podatkowa może dotyczyć również tzw. firmanta, czyli osoby, za zgodą której podatnik, w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej lub rzeczywistych rozmiarów tej działalności, posługuje się lub posługiwał się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą tej osoby, osoba ta ponosi solidarną odpowiedzialność z podatnikiem całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe powstałe podczas prowadzenia tej działalności.
Wspólnik spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariusz spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej, niebędący akcjonariuszem, odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki i wspólników, wynikające z działalności spółki. Odpowiedzialność dotyczy również byłego wspólnika za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań powstałych w okresie, gdy był on wspólnikiem. Za zobowiązania podatkowe powstałe, na podstawie odrębnych przepisów, po rozwiązaniu spółki odpowiadają osoby będące wspólnikami w momencie rozwiązania spółki.
Za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji co do zasady odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu.
Zakres odpowiedzialności wspólników spółek osobowych, w odróżnieniu od kapitałowych (gdzie odpowiada zarząd), jest często kluczowym elementem wyboru formy prawnej dla realizacji podejmowanych operacji gospodarczych.
Analizowana spłata cudzego długu, na podstawie art. 16g ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych traktowana jest jak część składowa ceny nabycia środka trwałego, podlegająca zgodnie z ustawą o CIT odpisom amortyzacyjnym. Podatnicy uznają bowiem, że jest to VAT, który nie stanowiąc dla nich jako osoby trzeciej kwoty podatku naliczonego podwyższa, poprzez doliczenie do ceny nabycia środka trwałego, jego wartość początkową.
Niestety nie jest to postępowanie poprawne. Kupującemu nie przysługuje prawo zaliczenia do kosztów podatkowych zapłaconej za zbywcę kwoty VAT.
Podatek od towarów i usług stanowi część ceny nabycia tylko wówczas, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami: nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W pozostałych przypadkach pomniejsza on cenę nabycia środka trwałego. W celu określenia zatem z jakimi sytuacjami mamy do czynienia, należy sięgnąć do przepisów innych ustaw, w tym przede wszystkim do ustawy o VAT. W niej ani w pozostałych regulacjach nie znajdziemy jednak podstawy do uznania, że przeniesiona na osobę trzecią kwota zaległości w VAT spełnia jeden z wymienionych wyżej warunków. W takiej sytuacji nie może ona zostać zaliczona do ceny nabycia środka trwałego, a co za tym idzie, nie może podlegać amortyzacji.
Ponadto zgodnie z art. 16g ust. 3 ustawy o CIT dla uznania, że kwota cudzej zaległości w VAT stanowi składnik ceny nabycia środka trwałego należałoby wykazać, że jest ona już zawarta w kwocie nabycia i z uwagi na spełnienie jednego z trzech wymienionych warunków nie podlega wyłączeniu. Jednak wartość cudzej zaległości w VAT, za którą potencjalnie może odpowiadać nabywca środka trwałego, nie powiększa jego ceny nabycia, ponieważ nie stanowi ani kwoty należnej zbywcy, ani też kosztów związanych z zakupem składnika majątku.
Podsumowując, jako podstawę niezaliczenia do kosztów podatkowych przeniesionej na kupującego zaległości w VAT należy wskazać art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o CIT. Przepisy tego artykułu, co do zasady, wyłączają z kategorii kosztów VAT. Należy podkreślić, że wskazane wyłączenie dotyczy zarówno podatnika, jak i osoby trzeciej, bowiem dla jego stosowania bez znaczenia jest to, czy płacimy swój VAT, czy cudzy. Musimy pamiętać, że niewypełnienie obowiązków w zakresie VAT przez zbywcę środka trwałego daje urzędowi, w okolicznościach wskazanych przez ustawę, podstawę do zawiązania nowego stosunku prawnego pomiędzy organem podatkowym a osobą trzecią. Zatem osoba trzecia, od chwili prawidłowo wydanej i dostarczonej decyzji o przeniesieniu odpowiedzialności, ponosi, zamiast podatnika, ciężar jego zaległości podatkowej. Skoro podatnik niezapłaconej w terminie kwoty VAT nie ma w żadnych okolicznościach prawa zaliczyć do kosztów podatkowych, to również prawo to nie przysługuje osobie trzeciej.