Jak ująć w księgach zmianę wartości posiadanych towarów

Zgodnie ze stanowiskiem Komitetu Standardów Rachunkowości różnice inwentaryzacyjne mogą mieć charakter niedoborów lub nadwyżek. Niedobory dzielimy na pozorne i usprawiedliwione (uzasadnione) oraz nieusprawiedliwione (nieuzasadnione). Podobnie traktujemy szkody powstałe w wyniku obniżenia przydatności gospodarczej danego składnika zapasów, zaliczając je do różnic (szkód) jakościowych.

Szkody jakościowe mają charakter podobny do niedoborów. Szkody mogą być spowodowane pełną lub częściową utratą przez składnik zapasów pierwotnej przydatności gospodarczej (wartości użytkowej lub handlowej) wskutek oddziaływania różnych czynników:

– fizycznych (utrata cech użytkowych wskutek uszkodzeń, zniszczeń, przeterminowania),

– ekonomicznych (zmiany mody, postęp techniczno-technologiczny).

Zgodnie z punktem 103 stanowiska szkody ustala się jak niedobory, a rozlicza je na podstawie uwag zamieszczonych w arkuszach spisowych bądź odrębnych protokołach. Procedura postępowania związana jest ze sporządzeniem zestawienia różnic jakościowych na wzór zestawienia różnic ilościowych z podziałem na:

● rodzaje,

● asortymenty zapasów,

● osoby odpowiedzialne za określone składniki zapasów,

● miejsce, w którym znajdują się zapasy.

Wykazane w zestawieniu składniki zapasów o obniżonej przydatności są wyceniane przez księgowego po cenach stosowanych w ewidencji. Następnie przewodniczący komisji inwentaryzacyjnej przekazuje zestawienie różnic jakościowych kompetentnym osobom z zaleceniem weryfikacji stanu jakościowego składników zapasów wykazanych w zestawieniu i ustalenia cen sprzedaży netto możliwych do uzyskania. Jeżeli zostanie stwierdzone, że zapasy będą przeznaczone do zniszczenia, to ich wartość powinna być zerowa. Po ustaleniu różnic między wartością zapasów o obniżonej przydatności gospodarczej według cen stosowanych w ewidencji księgowej, a ich wartością po możliwych do uzyskania cenach sprzedaży netto, przewodniczący komisji inwentaryzacyjnej przekazuje zestawienie różnic jakościowych do rozpatrzenia i decyzji kierownika jednostki. [PRZYKŁAD 1]

Polecamy: Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian (książka)

Odpisanie utraty wartości towarów w pozostałe koszty operacyjne nie stanowi kosztu uzyskania przychodu dla celów podatkowych. Dopiero sprzedaż tych towarów poniżej ceny zakupu spowoduje poniesienie straty na sprzedaży, która zostanie ujęta przy ustalaniu dochodu do opodatkowania. Jeżeli odpisanie wartości zostanie dokonane w jednym roku, a sprzedaż towarów w roku następnym, to dodatkowo podmioty, które zgodnie z art. 37 ust. 10 nie korzystają ze zwolnienia w ustalaniu podatku odroczonego, muszą ustalić aktywa z tytułu odroczonego podatku. [PRZYKŁAD 2] ⒸⓅ

PRZYKŁAD 1

Zapasy

W czasie inwentaryzacji zapasów towarów drogą spisu z natury ustalono, że część zapasów zalega w magazynach ze względu na zmianę mody i upodobań konsumentów. Towary spisano na oddzielnych arkuszach spisowych i przekazano do komisji inwentaryzacyjnej. Następnie ustalono, że towary A i B będzie można sprzedać, ale poniżej ceny zakupu, co przedstawiono poniżej:

Objaśnienia:

1. Przeszacowanie wartości posiadanych towarów do wartości możliwej do uzyskania – kwota 8000 zł.

Jak uprościć przeprowadzanie inwentaryzacji?

PRZYKŁAD 2

Ustalenie różnicy

Kontynuacja poprzedniego przykładu:

Wartość księgowa towarów – 6000 zł

Wartość podatkowa towarów – 14 000 zł

Ujemna różnica podatkowa – 8000 zł

Ustalenie aktywów z tytułu odroczonego podatku: 8000 zł x 19 proc. = 1520 zł

Księgowanie:

Objaśnienia:

1. Zaksięgowanie aktywów z tytułu odroczonego podatku – 1520 zł

Gabriela Suski

 specjalistka z zakresu rachunkowości

Podstawa prawna

Art. 37, art. 28 ust. 7 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1047).

Komunikat ministra finansów z 20 lipca 2016 r. w sprawie ogłoszenia uchwały Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie przyjęcia stanowiska Komitetu w sprawie inwentaryzacji drogą spisu z natury zapasów materiałów, towarów, wyrobów gotowych i półproduktów (Dz.Urz. Ministerstwa Finansów z 28 lipca 2016 r. poz. 55).

Art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.).