Błędy lat ubiegłych
Przy przyjęciu nawet najbardziej wyśróbowanych kryteriów prowadzenia ksiąg bilansowych istnieje pewne prawdopodobieństwo, iż w którejś z pozycji wkradnie się błąd. Często jest on wynikiem drobnych błędów w stosowaniu przyjętej przez spółkę polityce rachunkowości, omyłek arytmetycznych, niedopatrzeń, błędnej interpretacji zdarzeń czy też nawet oszustwa.
Błędami popełnionymi w poprzednich latach obrotowych są pominięcia lub nieprawidłowości w sprawozdaniach finansowych jednostki za poprzedni rok bądź wcześniejsze lata obrotowe, powodujące istotne zniekształcenie danych sprawozdawczych zawartych w zatwierdzonych sprawozdaniach finansowych za poprzednie lata, w wyniku których sprawozdania te nie mogą być uznane za jasno i rzetelnie przedstawiające sytuację majątkową, finansową i wynik finansowy jednostki.
Z racji tego, iż sprawozdanie finansowe nie może podlegać korektom, konieczne jest dokonanie ich korekty w bieżącym roku obrachunkowym.
Istotność błędu
Dla określenia sposobu korekty najistotniejsze jest sprecyzowanie, jakiego rodzaju błąd został popełniony. Krajowy Standard Rachunkowości numer 7 „Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym - ujęcie i prezentacja” wskazuje, iż istnieją dwa rodzaje błędów – błędy istotne oraz błędy nieistotne. Jednakże żaden z przepisów nie określa definicji powyższych pojęć.
W związku z tym należy przyjąć za właściwe stanowisko prezentowane przez doktrynę, zgodnie z którym ocena tego, czy błąd należy uznać za istotny zależy od decyzji podjętej przez kierownika jednostki. Przy ustalaniu poziomu istotności błędu dla sprawozdania finansowego kierownik jednostki może się posiłkować metodami, które są stosowane przez biegłych rewidentów przy okazji badania sprawozdania finansowego.
Polecamy: Instrukcje księgowego. 53 praktyczne procedury z serwisem internetowym
Dla przykładu, pod pojęciem błędu nieistotnego przyjąć można omyłkę, w efekcie której końcowy wynik finansowy spółki nie ulegnie zmianie większej niż 5%. Możliwe jest również przyjęcie odmiennych metod określania poziomu istotności, jak dla przykładu 1%-2% sumy bilansowej bądź też 0,5%-1% przychodów uzyskanych przez spółkę ze sprzedaży towarów bądź usług. Poziom istotności i sposób jego określenia powinny wynikać z polityki rachunkowości przyjętej przez spółkę.
Sposób korekty
Sposób korekty błędu z lat ubiegłych różnicuje się ze względu na to, czy błąd uznany jest za istotny, czy też nie. Jeżeli kierownik jednostki przyjmie, że przedmiotowy błąd lub ich suma rodzi istotne zniekształcenie danych sprawozdawczych zawartych w zatwierdzonych sprawozdaniach finansowych za poprzednie lata, jego korektę ująć należy w kapitale (czy też funduszu) własnym i wykazuje jako zysk (bądź stratę) lat ubiegłych, lub w innej pozycji kapitałów (funduszy) własnych, jeżeli wynika to z uregulowań przepisów o rachunkowości. Jeśli jednak jednostka zobowiązana jest do sporządzenia zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym, informację o dokonanej korekcie należy przedstawić w tym zestawieniu.
Jeśli jednak popełniony błąd jest nieistotny dla wyniku sprawozdania finansowego, jego korekta wpływa odpowiednio na zysk bądź też stratę netto bieżącego roku obrotowego lub inną pozycję kapitałów (funduszy) własnych, jeżeli tak stanowią przepisy o rachunkowości.